Victor Hugo
Όπως ίσως αντιληφθήκατε όχι μόνο από τις προτάσεις για DVD που σας έχω κάνει εδώ στο The K-Magazine αλλά κι εν γένει από τις περισσότερες κινηματογραφικές παραγωγές, οι σεναριογράφοι εκτιμούν τη λογοτεχνία και δη την κλασσική. Κι είμαι σίγουρη πως το 1862 που ο Βίκτωρ Ουγκώ έγραφε τους «Άθλιους» δε φανταζόταν πως 35 χρόνια μετά οι ομοεθνείς του αδελφοί Lumière (Λυμιέρ) θα εφεύρισκαν την τεχνολογία που θα έδινε ζωή στους ήρωές του. Κι ούτε ίσως πως το έργο του θα ενέπνεε τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, το θέατρο, το ραδιόφωνο κι άλλες μορφές τέχνης.
Το ταξίδι των «Αθλίων» στο χρόνο, όπως καταλαβαίνετε πάει πίσω. Πολύύύ πίσω! Και με στάσεις ανά τον κόσμο, όπως τη Ρωσία, τη Βραζιλία, την Ιταλία, την Ιαπωνία – μάλιστα στην Ιαπωνία δημιουργήθηκαν και σειρές anime βασισμένες στο γνωστό αριστούργημα του Ουγκώ –με το Hollywood τα τελευταία χρόνια να καθίσταται πια ο πιο «μόνιμος» τόπος διαμονής τους. Διαλέξαμε μερικές από τις πιο σημαντικές τους στάσεις στο ταξίδι τους και σας τις παρουσιάζουμε εδώ.
Όπως ανέφερα και πιο πάνω, η πρώτη απόπειρα μεταφοράς των «Αθλίων» στη μεγάλη οθόνη ήταν το 1897 από τους εμπνευστές της τεχνολογίας του κινηματογράφου, τους Ογκύστ και Λουί Λυμιέρ. Η ταινία φέρει τον τίτλο «Victor Hugo et les principeaux personnages des Misérables» («Ο Βίκτωρ Ουγκώ και οι κύριοι χαρακτήρες των Αθλίων»). Αν κι η πληροφόρηση γύρω από αυτή τη μεταφορά είναι φτωχή κι οπτικοακουστικό υλικό δυστυχώς δε φαίνεται να υφίσταται, μπορούμε απλά να υποθέσουμε πως ήταν μία μικρού μήκους ταινία αλλά καθ’ όλα επαναστατική για την εποχή, χάρη στην τεχνολογία στην οποία πλέον χρωστάμε τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε ταινίες και σειρές στην τηλεόραση.
Orson Welles
Θα προχωρήσω σαράντα χρόνια μετά, στο 1937, και θα σταθώ για λίγο στη ραδιοφωνική παραγωγή του Όρσον Γουέλς για τους «Άθλιους» με τον Γουέλς να αναλαμβάνει επίσης τη σκηνοθεσία και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Γιάννη Αγιάννη. Η ραδιοφωνική μεταφορά του έργου μεταδόθηκε από το Mutual Network ένα ραδιοφωνικό δίκτυο που λειτούργησε από το 1934 έως το 1999. Μάλιστα ο 22 ετών τότε Γουέλς με αυτήν την παραγωγή καθιέρωσε την ιδέα της αφήγησης μιας ιστορίας μέσω των ραδιοκυμάτων.
Το 1952 η κινηματογραφική μεταφορά των «Αθλίων» με τον Michael Rennie ως Γιάννη Αγιάννη και τον Robert Newton στο ρόλο του Επιθεωρητή Ιαβέρη θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες μεταφορές του βιβλίου. Παρ’ όλο που σύμφωνα με επίσημες κριτικές υπάρχουν εμφανείς διαφορές με το βιβλίο, το φιλοθεάμον κοινό που ασχολείται περισσότερο με παραγωγές περασμένων ετών μόνο θετικές ψήφους δίνουν στην εν λόγω ταινία. Πιθανώς επειδή κι ο σκηνοθέτης Lewis Milestone (περισσότερο ίσως γνωστός για το «Of Mice and Men» του 1940 και τη «Συμμορία των Έντεκα» του 1960) είχε αποδείξει τις ικανότητές του, καθώς ήδη είχε κερδίσει και Oscar σκηνοθεσίας για τους «Δύο Άραβες Ιππότες» το 1927 και το «Κανένα νέο από το δυτικό μέτωπο» το 1930.
Η πορεία βλέπετε πως είναι μεγάλη κι αν κάνω συνεχώς στάσεις σε χώρες και χρονιές θα με «γειώσετε» πατώντας το «Χ» στο παράθυρο του υπολογιστή σας! Επομένως… διακτινίζομαι στο 1998 και στην ταινία του Bille August, όπου το καστ θα σας είναι οικείο και σίγουρα αξιόλογο. Ο Liam Neeson κερδίζει τις εντυπώσεις ως Γιάννης Αγιάννης, ο Geoffrey Rush μοιάζει να γεννήθηκε για να υποδυθεί τον Ιαβέρη, η Uma Thurman εμπλουτίζει το βιογραφικό της με το ρόλο της Φαντίν κι η νεαρή τότε Claire Danes, έχοντας ήδη γίνει γνωστή το 1996 ως Ιουλιέτα στο «Romeo + Juliet» του Baz Luhrmann είναι η πιο γλυκιά Τιτίκα στην ιστορία των «Αθλίων». Η ταινία μπορεί βέβαια να μην έφτασε στα Oscar και να περιορίστηκε με τη Χρυσή Πυραμίδα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Κάιρο, αλλά όποιον «fan» των «Αθλίων» και να ρωτήσει κανείς θα απαντήσει πως είναι μία από τις πιο σημαντικές σύγχρονες μεταφορές του βιβλίου στον κινηματογράφο.
Δύο χρόνια μετά το αριστούργημα του Ουγκώ θα παρουσιαστεί και στη μικρή οθόνη σε μία γαλλικής παραγωγής μίνι σειρά, η οποία χωρίζεται σε τέσσερα επεισόδια διάρκεια μιάμισης ώρας περίπου έκαστο. Αυτή τη φορά στο ρόλο του Γιάννη Αγιάννη συναντούμε το Gérard Depardieu και στο ρόλο του Ιαβέρη τον John Malkovich. Η σειρά κερδίζει αμέσως το κοινό, ίσως σ’ αυτό συνετέλεσε κι ο ήχος της Γαλλικής γλώσσας, της γλώσσας με την οποία «γεννήθηκαν» οι «Άθλιοι».
Φτάσαμε, λοιπόν, στο 2012, όπου οι «Άθλιοι» του Ουγκώ γίνονται κινηματογραφικό μιούζικαλ υπό τη σκηνοθετική εποπτεία του βραβευμένου με Oscar Tom Hooper. Ο Hugh Jackman, o Russell Crowe, η Anne Hataway και πολλοί άλλοι αντιμετωπίζουν διπλή πρόκληση: όχι μόνο πρέπει να δείξουν με τις ερμηνείες τους τον ανάλογο σεβασμό στο βιβλίο αλλά και να επιδείξουν τις φωνητικές τους ικανότητες. Αν λάβουμε, φυσικά, υπ’ όψιν πως η ταινία έχει ήδη διακριθεί στις Χρυσές Σφαίρες, στα Βραβεία BAFTA και SAG και στις 24 Φεβρουαρίου θα παρευρεθεί στο Kodak Theater με οκτώ υποψηφιότητες (μεταξύ αυτών Καλύτερης Ταινίας, Τραγουδιού, Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον Jackman και Β’ Γυναικείου Ρόλου για τη Hathaway) μάλλον ευοίωνη προβλέπεται η επίσκεψη σ’ έναν κινηματογράφο όπου προβάλλονται οι «Άθλιοι»!
