Και ποιος δεν έχει διαβάσει το «Μικρό Πρίγκιπα»; Ποιος δε συγκινήθηκε με την ιστορία του μικρού αγοριού που ήθελε να επιστρέψει στο τριαντάφυλλό του; Ποιος «τρελός» δε θέλει να μάθει την ιστορία του συγγραφέα αυτού του υπέροχου παραμυθιού που και σήμερα ακόμη το διαβάζουν και ξαναδιαβάζουν όλοι είτε στα δικά τους παιδιά, είτε σε αυτά που ζούνε ακόμα μέσα τους;
Ο Antoine de Saint-Exupéry γεννήθηκε στη Λυόν της Γαλλίας κι είναι γόνος μίας πραγματικά αριστοκρατικής οικογένειας. Συγκεκριμένα ήταν το τρίτο από τα πέντε παιδιά της Δούκισσας Marie de Fonscolombe και του Δούκα Jean de Saint-Exupéry, ο οποίος ήταν στέλεχος της Le Soleil, μίας από τις μεγαλύτερες μεσιτικής εταιρείας ασφαλίσεων. Σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών, ο Antoine χάνει τον πατέρα του εξαιτίας ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, με το θάνατο να επηρεάζει την οικογένεια.
Ο Antoine είχε τρεις αδερφές κι έναν μικρότερο αδερφό, το François, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 15 ετών από ρευματοειδή πυρετό όσο τα δύο αγόρια φοιτούσαν στο σχολείο Marianist College Villa St. Jean της Ελβετίας κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για το θάνατο του αδερφού του, ο Antoine θα χρησιμοποιήσει φράσεις που αργότερα θα δει ο κόσμος στο «Μικρό Πρίγκιπα»:
«… παρέμεινε ακίνητος για μία στιγμή. Δεν έκλαψε. Έπεσε τόσο απαλά όπως ακριβώς ένα νεαρό δέντρο»
Δύο χρόνια μετά, ο Antoine θα ήταν κι ο προστάτης της οικογενείας, καθώς ήταν ο μόνος άντρας που παρέμεινε.
Ανοίγοντας φτερά
Έπειτα από δύο αποτυχημένες προσπάθειες για να εισαχθεί στη Ναυτική Ακαδημία, ο Antoine παρακολούθησε μαθήματα αρχιτεκτονικής στη Σχολή Καλών Τεχνών για δεκαπέντε μήνες, χωρίς πάλι να αποφοιτήσει. Το 1921 κατατάσσεται στο 2ο Σύνταγμα του Ιππικού και μεταφέρθηκε στο Στρασβούργο. Εκεί ξεκίνησε να παρακολουθεί μαθήματα αεροπορίας, οπότε και του προτάθηκε να μεταφερθεί στη Γαλλική Αεροπορία, παραλαμβάνοντας την άδεια πιλότου ενόσω υπηρετούσε στο 37ο Σύνταγμα Μάχης στην Καζαμπλάνκα, στο Μαρόκο. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο 34ο Σύνταγμα Αεροπορίας στο Le Bourget λίγο έξω από το Παρίσι, αλλά εξαιτίας ενός τραυματισμού σε συντριβή που θα μπορούσε να του κοστίσει τη ζωή και κατόπιν επιμονής της οικογένειας της τότε μνηστής του και μελλοντικής συγγραφέως Louise Lévêque de Vilmorin, κι άφησε τις πτήσεις για να δουλέψει σε γραφείο.
Το 1926 κι έχοντας τελικά διαλύσει τον αρραβώνα του, ο Antoine de Saint-Exupéry ξεκίνησε πάλι να πετάει και μάλιστα έγινε ένας από τους πρωτοπόρους των ταχυδρομικών πτήσεων, σε μία περίοδο που δεν υπήρχαν αρκετά αεροσκάφη για να εξυπηρετήσουν την ανάγκη αυτή. Εργάστηκε για την Aéropostale εκτελώντας τα δρομολόγια για Τουλούζ και Ντακάρ, ενώ ακόμη ανέλαβε κι υπεύθυνος του αεροδρομίου Cape Juby στο Ισπανικό τμήμα του Νότιου Μαρόκο στη Σαχάρα. Καθήκον του ήταν η διαπραγμάτευση της απελευθέρωσης των πιλότων που πιάνονταν αιχμάλωτοι από τους Moors. Αυτή του η δραστηριότητα του χάρισε και το βραβείο της Λεγεώνας της Τιμής από τη Γαλλική Κυβέρνηση.
Το 1929 ο Antoine de Saint-Exupéry μεταφέρεται στην Αργεντινή κι εργάζεται για τις αερογραμμές Aeroposta Argentina, όπου παρακολουθεί τις πορείες πτήσης στη Νότιο Αμερική, αναλαμβάνει συμφωνίες και περιστασιακά εκτελεί δρομολόγια για αλληλογραφία αλλά και για αναζήτηση καταρριφθέντων πιλότων. Μάλιστα αυτή η πτυχή της ζωής του αναφέρεται στην ταινία του Jean-Jacques Annaud «Wings of Courage» που προβλήθηκε στο IMAX.
Πριν το «Μικρό Πρίγκιπα»
Το 1926, τη χρονιά, δηλαδή που επέστρεψε ως ιπτάμενος, εκδίδεται από το περιοδικό Le Navire d’ Argent η σύντομη ιστορία του Saint-Exupéry «Ο Αεροπόρος». Πρόκειται για την αρχή του δείγματος γραφής με τις παρομοιώσεις που θα τον έκανε μετέπειτα διάσημο κι είναι το πρώτο κεφάλαιο των ιστοριών ενός φανταστικού Γάλλου πιλότου, του Jacques Bernis, οι οποίες αποτελούν τη σειρά «Un Sens à la Vie», η οποία εκδόθηκε μετά θάνατον του Saint-Exupéry το 1956.
To 1929 κι ενόσω o Saint-Exupéry εκτελεί τα δρομολόγια Καζαμπλάνκα – Ντακάρ, εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Courrier Sud», ξεκινώντας έτσι παράλληλα και τη δημοσιογραφική του καριέρα. Πρόκειται για ένα βιβλίο χωρισμένο σε τρία μέρη που αφηγείται την ιστορία της εξαφάνισης ενός πιλότου στη Σαχάρα.
Δύο χρόνια μετά εκδίδεται το «Vol de Nuit», το οποίο κι εκτόξευσε τη φήμη του Saint-Exupéry ως συγγραφέα. Κι αυτό γιατί ήταν η πρώτη του δουλειά που τον καθιέρωσε παγκόσμια και που του χάρισε το βραβείο Femina. Το βιβλίο βασίζεται στις εμπειρίες που αποκόμισε κατά τη θητεία του στην Aeroposta Argentina και πραγματεύεται την ιστορία του Fabien, ενός Γάλλου πιλότου που το αφεντικό του του αναθέτει μία βραδινή πτήση παρά τις επικίνδυνες καιρικές συνθήκες.
Την ίδια χρονιά παντρεύεται την Consuelo Suncin, μία συγγραφέα και καλλιτέχνη με καταγωγή από το Ελ Σαλβαδόρ και δις (!) χήρα. Μαζί της ο Antoine de Saint-Exupéry έχει μία σχέση αγάπης και μίσους. Πολλές φορές έφυγε μακριά της και ξαναγύρισε κοντά της, καθώς για εκείνον ήταν η μούσα του και παράλληλα η πηγή κάθε του αγωνίας. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν πως ο συγγραφέας εμπνεύστηκε το χαρακτήρα του Τριαντάφυλλου στο «Μικρό Πρίγκιπα» από τη μικροκαμωμένη γυναίκα με το μποέμ στυλ και την εκρηκτική προσωπικότητα. Φυσικά αυτή η θυελλώδης σχέση έκανε τον Saint-Exupéry να ταξιδεύει συχνά και να εμπλέκεται σε διάφορες ερωτικές σχέσεις, με την πιο γνωστή να είναι εκείνη με την Hélène de Vogüé, η οποία μετά το θάνατό του ήταν η εκτελέστρια της λογοτεχνικής κληρονομιάς του συγγραφέα, ενώ ακόμη έγραψε τη δική της βιογραφία για εκείνον υπό το ψευδώνυμο Pierre Chevrier.
Στο μεταξύ και μέχρι το 1943, χρονιά που έφυγε για τη Βόρειο Αφρική στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τον Αμερικανικό Στρατό, ο Saint-Exupéry έγραψε την σειρά αυτοβιογραφιών «Terre des Hommes» (1939), όπου ο συγγραφέας αφηγείται στιγμιότυπα από την εποχή που εργαζόταν για την Aeropostale, και πιο συγκεκριμένα στο ατύχημα που είχε με το συγκυβερνήτη του και μηχανικό André Prévot στη Σαχάρα το 1935 στην προσπάθειά τους να σπάσουν το ρεκόρ ταχύτητας εκτελώντας το δρομολόγιο Παρίσι – Σαϊγκόν και να κερδίσουν το έπαθλό των εκατόν πενήντα χιλιάδων φράγκων. Για τρεις μέρες έβλεπαν αντικατοπτρισμούς, ενώ παραλίγο να χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας της δίψας, μέχρι που την τέταρτη μέρα τους βρήκε ένας Βεδουίνος, ο οποίος και τελικά τους έσωσε. Μάλιστα, η συντριβή του αεροσκάφους των δύο αντρών ήταν κι η βάση της αρχής της ιστορίας του «Μικρού Πρίγκιπα».
Το 1940 και μετά τη γερμανική εισβολή στη Γαλλία, ο Saint-Exupéry εξορίστηκε στη Βόρειο Αμερική, όπου προσπάθησε να πείσει τους Αμερικανούς πως έπρεπε να δώσουν κι εκείνοι τη μάχη ενάντια στο Ναζισμό. Όσο έζησε στην Αμερική έγραψε κι εξέδωσε το «Pilote de Guerre», όπου ο συγγραφέας ανακαλεί τις εμπειρίες του όταν πετούσε με τη Γαλλική Πολεμική Αεροπορία και συγκεκριμένα για την αναγνωριστική – κι αιματηρή – αποστολή πάνω από την πόλη Arras της Βόρειας Γαλλίας.
Ο Μικρός Πρίγκιπας
Προτού φύγει για το Αλγέρι και με αφορμή τα πολεμικά τεκταινόμενα, ο Saint-Exupéry έψαχνε έναν τρόπο να διοχετεύσει όλες του τις απορίες για τον «κόσμο των ενηλίκων», ενώ παράλληλα επιζητούσε έναν τρόπο να βρει εσωτερική γαλήνη. Τότε είναι που του έρχεται στο μυαλό κι η ιστορία ενός μικρού αγοριού που φτάνει στη Γη από έναν αστεροειδή, το Β-612, το οποίο εκδηλώνει όλη του την περιέργεια για τον κόσμο των «μεγάλων». Παρά το γεγονός πως ο «Μικρός Πρίγκιπας» θεωρείται κατά βάση ένα παιδικό βιβλίο, πολλές κριτικές το θεωρούν ως αλληγορία για τις αναζητήσεις κι ανησυχίες του συγγραφέα, ενώ πολλοί υποστηρίζουν πως ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ο ίδιος ο Saint-Exupéry. Όσο για τα σκίτσα που υπάρχουν στο βιβλίο, είναι κι αυτά δημιουργίες του de Saint-Exupéry.
Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι το τρίο κατά σειρά βιβλίο με τις περισσότερες μεταφράσεις στον κόσμο, ενώ ακόμα και σήμερα πωλούνται περίπου δύο εκατομμύρια αντίτυπα ετησίως.
Η εξαφάνιση
Τον Απρίλιο του 1943, ο Saint-Exupéry φεύγει για τη Βόρειο Αφρική για να πολεμήσει μαζί με τους συμμάχους σε μία βάση στη Μεσόγειο. Εκεί προσπάθησε πολλές να λάβει το αξίωμα του διοικητή, με την ηλικία να είναι το μόνο εμπόδιο, καθώς ήταν οκτώ χρόνια μεγαλύτερους από τους πιλότους που αναλάμβαναν τις επιχειρήσεις. Τελικά η αίτησή του έγινε δεκτή από τον τότε στρατηγό και μετέπειτα πρόεδρο των ΗΠΑ, Dwight Eisenhower. Εξακολούθησε να αναλαμβάνει πτήσεις παρά τα προβλήματα υγείας εξαιτίας των πολλών συντριβών που είχε στο παρελθόν, ενώ παράλληλα αφιέρωνε χρόνο στο διάβασμα και τη συγγραφή (πάντα όταν πετούσε είχε κι ένα τετράδιο). Μάλιστα μία φορά καθυστέρησε για μία ώρα την άφιξή του στο αεροδρόμιο – προς αγανάκτηση των συναδέλφων του – για να ολοκληρώσει ένα μυθιστόρημα.
Εξαιτίας, όμως, κάποιων υπονοιών του τότε Στρατηγού κι έπειτα προέδρου της Γαλλίας Charles de Gaulle, πως ο Saint-Exupéry συνεργαζόταν με τη Γερμανία, ο συγγραφέας άρχισε να πίνει με αποτέλεσμα η ψυχική αλλά κι η σωματική του υγεία να επιδεινωθούν, με αποτέλεσμα να είναι ένα βήμα πριν την κατάθλιψη και να αμφισβητείται η ικανότητά του για να αναλάβει πτήσεις.
Η τελευταία αποστολή του Saint-Exupéry ήταν να συγκεντρώσει πληροφορίες για τις κινήσεις των Γερμανών στο Rhône της Νοτιοανατολικής Γαλλίας. Έτσι στις 31 Ιουλίου του 1944 έφυγε άοπλος με ένα P-38 από τη βάση στην Κορσική, αλλά δεν επέστρεψε, ανησυχώντας έτσι τους συντρόφους του. Η είδηση της εξαφάνισής του έγινε πρωτοσέλιδο στον κόσμο, ενώ βάσει της μαρτυρίας μίας γυναίκας, σύμφωνα με την οποία είδε ένα αεροσκάφος να συντρίβεται στην ακτή του Carqueirrane έξω από την Τουλόν, βρέθηκε ένα πτώμα με τα χαρακτηριστικά της Γαλλικής Αεροπορίας στη στολή λίγες μέρες μετά ανατολικά του αρχιπελάγους Frioul έξω από τη Μασσαλία.
Στην πάροδο των χρόνων βρέθηκαν διάφορά αντικείμενα που ανήκαν στον Saint-Exupéry, όπως ένα βραχιόλι με τα ονόματα του συγγραφέα και της συζύγου του το 1998 από έναν ψαρά στη Μασσαλία καθώς και το 2000 και το 2004 συντρίμμια του P-38, του σκάφους που πετούσε ο Saint-Exupéry όταν εξαφανίστηκε. Επίσης η υπόθεση έγινε αντικείμενο πολλών ερευνών προκειμένου να αποκαλυφθούν τα αίτια του δυστυχήματος.
Παρά το τραγικό τέλος του, όμως, ο Antoine de Saint-Exupéry άφησε μία πολύ σημαντική κληρονομιά στον κόσμο. Αρκεί μία μικρή έρευνα τόσο για τα έργα του που έγραψε όσο ζούσε, αλλά κι όσα εκδόθηκαν μετά θάνατον, και πρόκειται για μία μεγάλη λίστα. Μία κληρονομιά που περνά και θα εξακολουθεί να περνά από γενιά σε γενιά. Με πιο σημαντική εκείνη του κάθε αντιτύπου του «Μικρού Πρίγκιπα» για να μας θυμίζει πού και πού πόσο ωραία είναι η ζωή όταν επιλέγεις κάποιες φορές να τη δεις με τα μάτια του παιδιού που ζει μέσα σου.
