Η χρήση των smartphone κι ειδικά των social media έχει γίνει πια σχεδόν ρουτίνα. Όταν, όμως, φτάνουμε να περνάμε όλη μας τη μέρα κοιτώντας άσκοπα την οθόνη χάνοντας ευκαιρίες για μία πιο εποικοδομητική δραστηριότητα, δε θα αργήσουν να ακολουθήσουν άλλα προβλήματα όπως κοινωνική απομόνωση ή ακόμη κι εθισμός. Αν νιώθεις πως είσαι σε τέτοια όρια, τότε μάλλον πρέπει να σκεφτείς αν έφτασε η στιγμή για ένα ψηφιακό detox. Πώς; Είναι πολύ πιο εύκολο απ’ όσο ίσως φοβάσαι!
01 Έχεις παρατηρήσει πότε ακριβώς στρέφεσαι στο τηλέφωνό σου; Κι όχι, δε μιλάμε για τις ειδοποιήσεις που δέχεσαι, αλλά για την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι. Πολλές φορές αρχίζουμε να ασχολούμαστε με το smartphone όταν νιώθουμε μόνοι, όταν βρισκόμαστε σε αμήχανες καταστάσεις, σε φάσεις αναμονής ή μπορεί απλά η κίνηση να γίνεται κι εντελώς μηχανικά. Δώσε προσοχή τι ακριβώς σκέφτεσαι ή αισθάνεσαι εκείνη τη στιγμή και, αν πραγματικά θέλεις να κάνεις αποτελεσματικά την αποτοξίνωση, προτίμησε να διαβάζεις ένα βιβλίο, να κάνεις έναν περίπατο ή ακόμη και μερικές ασκήσεις διαλογισμού.
02 Σε έρευνα του 2018 διαπιστώθηκε πως συχνά ελέγχουμε ή παρακολουθούμε τις οθόνες των κινητών μας τηλεφώνων χωρίς πραγματικά να διαβάζουμε, λόγου χάρη, κάτι. Αυτή η μηχανική κίνηση, ακόμη κι αν διαρκεί λιγότερο από 15 δευτερόλεπτα, εξακολουθεί να θεωρείται χρήση. Αν πραγματικά θέλεις να καταγράψεις τη δραστηριότητά σου, ίσως φανεί χρήση μία εφαρμογή που θα σ’ ενημερώνει πόσο χρόνο περνάς κοιτώντας στην οθόνη, αλλά και κάποια μοτίβα αναφορικά με τον τρόπο χρήσης του κινητού σου – ακόμη κι όταν αυτή γίνεται “ανακλαστικά”.
03 Το τελευταίο διάστημα πολλοί είναι εκείνοι που στρέφονται στον τουρισμό “digital free”, όπου η χρήση ηλεκτρονικών μέσων είναι μηδενική ή έστω ελεγχόμενη. Ακόμη κι αν λόγω οικογενειακών ή επαγγελματικών υποχρεώσεων, δε μπορείς να κλείσεις το κινητό σου για μία εβδομάδα, μπορείς να το κάνεις όταν είσαι στην εξοχή το σαββατοκύριακο.
04 Το ηχητικό σήμα ενός μηνύματος ή μίας ειδοποίησης προκαλεί στον εγκέφαλό μας μία “έκρηξη” ντοπαμίνης που συχνά σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την αίσθηση πως αμειβόμαστε. Κι αυτό γιατί συνήθως περιμένουμε πως θα είναι ένα μήνυμα που περιμένουμε πώς και πώς ή ένα καινούριο like. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε πάντα σίγουροι τι θα αντικρίσουμε όταν ελέγξουμε το κινητό μας. Αν θέλεις να μειώσεις το χρόνο που ελέγχεις τη συσκευή σου, απενεργοποίησε τις ειδοποιήσεις κάθε είδους από τις εφαρμογές των social media και κράτησε μόνο εκείνες που χρειάζεσαι για τη δουλειά σου ή την οικογένειά σου, όπως τα emails και τα SMS.
05 Όταν νιώθουμε αγχωμένοι συχνά στρεφόμαστε σε κάτι που μας είναι οικείο για να αισθανθούμε προστατευμένοι κι ασφαλείς. Πλέον αυτό που (θεωρούμε πως) μας παρέχει ασφάλεια είναι το κινητό μας τηλέφωνο γιατί το αντιμετωπίζουμε ως την πιο πρακτική λύση αντί για άλλες πρακτικές, όπως μία βόλτα ή μερικές ασκήσεις αναπνοών. Το στρες μπορεί συχνά να σταθεί εμπόδιο στην προσπάθειά μας να απομακρυνθούμε για ένα σεβαστό χρονικό διάστημα από την ψηφιακή ζωή, επομένως καλό είναι να φροντίζουμε να εξασκούμε συχνά εναλλακτικές πρακτικές αντιμετώπισης του άγχους.
06 Μέρος της επιτυχίας μίας ψηφιακής αποτοξίνωσης είναι η ικανότητά μας να προγραμματίσουμε πότε θα χρησιμοποιήσουμε ή όχι το smartphone μας. Αυτό σημαίνει πως πριν αποφασίσουμε να προχωρήσουμε με το detox, πρέπει να έχουμε ήδη σκεφτεί άλλους τρόπους απασχόλησης όπως, για παράδειγμα, να αντιμετωπίσουμε το αίσθημα ανίας ενόσω περιμένουμε κάποιον. Μπορείς να έχεις μαζί σου ένα βιβλίο για να διαβάσεις ή ένα σημειωματάριο για να καταγράψεις σκέψεις ή ακόμη και να σκιτσάρεις κάτι.
07 Όλοι μας έχουμε τις εφαρμογές των social media ήδη εγκατεστημένες στα κινητά μας τηλέφωνα. Μία ριζική κίνηση, λοιπόν, θα είναι η κατάργηση αυτών των εφαρμογών – ω, ναι, όπως ακριβώς γίνεται και με τη διακοπή του καπνίσματος: μια κι έξω! Μάλιστα πρόσφατη έρευνα του Stanford κατέληξε στο συμπέρασμα πως μία πλήρης αποχή από έναν λογαριασμό social media μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά την καθημερινότητα ενός ατόμου. Μπορείς να διαγράψεις τελείως τις εφαρμογές που διαπίστωσες πως παρακολουθείς απλά μηχανικά και να κρατήσεις μόνο μία ή δύο που σχετίζονται με την εργασία σου, καθώς πολλοί χρησιμοποιούν τα social media ως επαγγελματικό εργαλείο.
Θα συμφωνήσω πως ίσως οι πρώτες μέρες μίας προσωρινής ή και πιο μακροπρόθεσμης αποχής από την ψηφιακή ζωή να φανούν δύσκολες. Δε θα αργήσεις, όμως και να διαπιστώσεις πως θα έχεις αποκτήσει μία άλλη άποψη για τη χρήση του smartphone σου και να στραφείς σε άλλες συνήθειες που θα σε ωφελήσουν περισσότερο από το ατέλειωτο scrolling.
