Photo credits: Haupt & Binder
από την Ανί Κρικοριάν, αριχτέκτων*
Ο John Cage (1912-1992), πρωτοπόρος στον τομέα της σύγχρονης πειραματικής μουσικής και μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της μεταπολεμικής avant garde σκηνής, συνέθεσε για πιάνο το 1985 το έργο As SLow aS Possible («Όσο πιο αργά γίνεται», στα Ελληνικά), το οποίο, δύο χρόνια αργότερα, διασκεύασε και μετέγραψε για εκκλησιαστικό όργανο. Με την συγκεκριμένη «αργή» μουσική σύνθεση ο John Cage θέλησε, για μια ακόμα φορά, να διερευνήσει και να διευρύνει τα όρια της μουσικής ερμηνείας, πειραματιζόμενος με τις μεταβλητές του χρόνου και του χώρου.
Με αφορμή το συγκεκριμένο έργο για εκκλησιαστικό όργανο, γεννήθηκε, στην πορεία των ετών, ένας δημιουργικός διάλογος ανάμεσα σε μουσικολόγους, θεολόγους και φιλόσοφους αναφορικά με το εξής ερώτημα: Πόσο αργό μπορεί πραγματικά να είναι ένα μουσικό έργο, όπως το As SLow aS Possible; Δυνητικά θα μπορούσε να ερμηνεύεται αέναα, όσο θα υπάρχουν πρόθυμοι ερμηνευτές, με μοναδικό περιορισμό την διάρκεια ζωής του ίδιου του εκκκλησιαστικού οργάνου (μέσω του οποίου θα ερμηνεύεται) καθώς και την ελπίδα ότι θα υπάρχει ειρήνη και δημιουργικότητα στις μελλοντικές γενιές.
Μέσα από αυτόν τον παραγωγικό προβληματισμό γεννήθηκε το project Organ2/ASLSP (John–Cage–Orgel–Kunst–Projekt–Halberstadt). Πρόκειται ομολογούμενως για μια τολμηρή ιδέα που έχει προκαθορισμένη διάρκεια ζωής 639 χρόνων, γεγονός που εξάπτει αμέσως το ενδιαφέρον. Πώς θα μπορούσε να αντιληφθεί κανείς ένα τέτοιο έργο και με ποιές τεχνικές θα μπορούσε ενδεχομένως να εκτελεστεί μια μουσική σύνθεση τέτοιας διάρκειας; Ο πρώτος ήχος της συγκεκριμένης σύνθεσης ακούστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2001 (αν ζούσε τότε ο John Cage θα γιόρταζε τα 89α του γενέθλια) από ένα εκκλησιαστικό όργανο, το οποίο κατασκευάστηκε ειδικά για τις ανάγκες του συγκεκριμένου project, μέσα στην εκκλησία Burchardi, μια από τις παλαιότερες εκκλησίες στην πόλη Χάλμπερσταντ της Γερμανίας.
Photo credits: John-Cage-Orgel-Stiftung Halberstadt
Το σώμα του συγκεκριμένου οργάνου θα μεγαλώνει και θα αναβαθμίζεται σταδιακά, ανάλογα με τις ανάγκες ερμηνείας της μουσικής σύνθεσης και όσο θα προχωρά το project, έως ότου ολοκληρωθεί το 2640.
Εν προκειμένω, η επιλογή της πόλης του Χάλμπερσταντ δεν είναι τυχαία, καθώς εκεί κατασκευάστηκε το 1361 το πρώτο παγκοσμίως εκκλησιαστικό όργανο με δωδεκάτονο κλαβιέ (Blockwerk orgel). Το ίδιο ισχύει και για τον αριθμό 639, την διάρκεια δηλ. σε έτη του συνολικού project, δεδομένου ότι αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την χρονολογία κατασκευής του συγκεκριμένου μουσικού οργάνου μέχρι την αλλαγή της χιλιετίας, που ισοδυναμεί ακριβώς με 639 έτη.
Η αξία του συγκεκριμένου εγχειρήματος είναι πολυσήμαντη, καθώς όχι μόνο επαναπροσδιορίζει την αντίληψή μας για την μουσική, αλλά συνιστά, ταυτόχρονα, και μια επαγρύπνιση για το μέλλον. Από τη μια μεριά νοηματοδοτεί εκ νέου τις έννοιες του χρόνου, της ταχύτητας και του ρυθμού που μπορεί να έχει ένα μουσικό θέμα. Από την άλλη, εκφράζοντας εμπιστοσύνη στην αρμονική συνύπαρξη των επόμενων γενεών, που αποτελεί προϋπόθεση για την ανεμπόδιστη συνέχεια και ολοκλήρωση του έργου, λειτουργεί σαν μια ελπιδοφόρα διαρκή υπόμνηση για ένα μέλλον γεμάτο καλλιτεχνική και πολιτισμική ευφορία.
Tip: Επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα του project www.aslsp.org για να ακούσετε live το εκκλησιαστικό όργανο.
* Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στο προσωπικό blog της Ανί Κρικοριάν
*Η Ανί Κρικοριάν είναι μέλος των pro.plus.ma arkitektones , για τους οποίους μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ
Επίσης μπορείτε να κάνετε like στη σελίδα τους στο facebook
