Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε βασικούς όρους που σχετίζονται με την υγεία και τη διατροφή μας. Ξέρετε πραγματικά τι είναι ο μεταβολισμός και πόσο σημαντική είναι η σωστή λειτουργία του;
Μεταβολισμός είναι το σύνολο των βιοχημικών διεργασιών που πραγματοποιούνται στα κύτταρα των ζωντανών οργανισμών και διακρίνεται στον καταβολισμό και τον αναβολισμό. Κατά τον καταβολισμό, όπου αποδομούνται τα μόρια των τροφών και πραγματοποιείται απελευθέρωση ενέργειας, μικρά οργανικά μόρια – αμινοξέα, σάκχαρα, νουκλεοτίδια και λιπίδια – σπάζουν ή τροποποιούνται, έτσι ώστε το κύτταρο να εφοδιάζεται με τα πολλά άλλα μικρά μόρια που χρειάζεται. Κατά τον αναβολισμό, όπου χρησιμοποιείται η ενέργεια που απελευθερώνεται από τον καταβολισμό, τα μικρά μόρια χρησιμοποιούνται για τη σύνθεση μιας εξαιρετικά μεγάλης ποικιλίας πρωτεϊνών, νουκλεϊκών οξέων και άλλων μακρομοριών.
Μέσω των τροφών λαμβάνουμε μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά που παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των μεταβολισμού. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τα μακροθρεπτικά συστατικά στα οποία συγκαταλέγονται οι πρωτεϊνες, υδατάνθρακες και λιπίδια .
Πρωτεϊνες
- Οι πρωτεϊνες είναι οι δομικοί λίθοι από τους οποίους συγκροτούνται τα κύτταρα και αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της ξηρής μάζας του κυττάρου.
- Είναι υπεύθυνες για το σχήμα και τη δομή του κυττάρου και επιτελούν σχεδόν όλες τις κυτταρικές λειτουργίες.
- Κύριες πηγές: κόκκινο και λευκό κρέας, ψάρι, αυγό, γαλακτοκομικά προϊόντα, και όσπρια
- 1 γραμμάριο πρωτεϊνών προσφέρει 4 θερμίδες.
Υδατάνθρακες
- Αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας.
- Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δομή και τη λειτουργία των κυττάρων, των ιστών και των οργάνων.
- Διακρίνονται στουςψαπλούς υδατάνθρακες (μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες) και στους σύνθετους (ολιγοσακχαρίτες και πολυσακχαρίτες).
- Κύριες πηγές: ; φρούτα, λαχανικά, δημητριακά (και τα προϊόντα τους, πχ, ψωμί, ρύζι, μακαρόνια), πατάτες, όσπρια, ζάχαρη, γάλα
- 1 γραμμάριο υδατανθράκων προσφέρει 4 θερμίδες.
Λιπίδια
- Τα λιπίδια αποτελούν το κύριο συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και των ορμονών.
- Βοηθούν στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών.
- Βοηθούν στην πτύχωση των μεμβρανικών πρωτεΪνών.
- Είναι μεταφορείς ηλεκτρονίων.
- Τα λιπίδια είτε περιέχονται στα τρόφιμα ως φυσικό συστατικό είτε προστίθενται σε αυτά.
- Τα λιπίδια μπορεί να διακριθούν ανάλογα με το είδος των λιπαρών οξέων που περιέχουν.σε κατηγορίες. Τα λιπαρά οξέα διακρίνονται σε:
- Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (κυρίως στο ελαιόλαδο και τους ξηρούς καρπούς)
- Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (κυρίως στα φυτικά έλαια και τους ξηρούς καρπούς)
- Κορεσμένα λιπαρά οξέα (κυρίως στο κρέας, το βούτυρο και τα γαλακτοκομικά προϊόντα)
- Υδρογονωμένα λιπαρά οξέα (κυρίως σε βιομηχανοποιημένα προϊόντα)
- Η κατανάλωση μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων είναι ωφέλιμη για την υγεία και πρέπει να προτιμάται.
- 1 γραμμάριο λιπιδίων προσφέρει 9 θερμίδες
Την επόμενη φορά θα αναλύσουμε τα μικροθρεπτικά συστατικά. Για να είμαστε υγιείς και να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή πρέπει να γνωρίζουμε τη σημασία της σωστής λειτουργίας του μεταβολισμού μας και των θρεπτικών συστατικών που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα. Η υγεία είναι το πιο σημαντικό αγαθό και η μέγιστη προτεραιότητά μας.
Κείμενο: Βαλεντίνα Παπαλάμπρου
