Σας είναι πολύ δύσκολο να απογοητεύετε τους άλλους; Μάθατε να μην εκφράζετε τις απόψεις, τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας, ενώ αντιθέτως αφήνετε τους άλλους να σας παρασύρουν, να σας επηρεάζουν και να καθορίζουν τη ζωή σας; Αποφεύγετε τις συγκρούσεις γιατί δεν ξέρετε πώς να τις χειριστείτε, κάνοντας πάντα αυτό που θέλουν οι άλλοι; Θεωρείτε πως αν πείτε όχι οι άλλοι θα θυμώσουν μαζί σας ή δεν θα σας αγαπούν πια; Και πως αν τολμήσετε να αρνηθείτε, στο τέλος θα μείνετε μόνος/η;
Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να πουν «όχι» είναι συχνά θυμωμένοι με τον εαυτό τους, αλλά και με τους άλλους. Ο θυμός είναι χαρακτηριστικό συναίσθημα τωνανθρώπων οι οποίοι, με κάποιο τρόπο, βρίσκονται εξαρτώμενοι από τους άλλους. Θυμωμένοι με τον εαυτό τους επειδή διαπιστώνουν ότι παρά τις συχνές υποχωρήσεις εξακολουθούν να νιώθουν δυσαρεστημένοι και αδικημένοι. Αλλά θυμωμένοι και με τους άλλους, καθώς βλέπουν ότι οι ανάγκες εκείνων βρίσκονται πάντα σε προτεραιότητα.
Αν σε όσα αναφέρουμε, βλέπετε στοιχεία του εαυτού σας, τότε αναλογιστείτε πώς έχει συντελεστεί αυτή η συμπεριφορά σας. Κατά την παιδική ηλικία, ενδέχεταιοι γονείς σας να σας τιμωρούσαν, απειλούσαν ή θύμωναν μαζί σας όταν δεν συμπεριφερόσασταν όπως εκείνοι ήθελαν ή να σας έκαναν να νιώθετε ενοχές όταν δεν κάνατε αυτό που ήθελαν. Επίσης μπορεί οι γονείς σας να είχαν την τάση να αγχώνονται υπερβολικά ή να πέφτουν σε κατάθλιψη, αν δεν κάνατε ή λέγατε κάτι όπως το ήθελαν εκείνοι. Αυτό σας έχει κάνει να ανησυχείτε και να νοιάζεστε για τις συναισθηματικές συνέπειες των πράξεων σας στους άλλους. Δηλαδή, να μην λέτε ή να μην κάνετε κάτι για να μην στεναχωρήσετε τους άλλους. Και κυρίως για να μην υποστείτε τις συνέπειες που –πιστεύετε ότι- θα είχε μια τέτοια διεκδίκηση εκ μέρους σας.
Η διεκδικητικότητα, λοιπόν, είναι η λέξη-κλειδί. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να συνειδητοποιήσει ποιες είναι οι ανάγκες και επιθυμίες σας. Είναι πολύ πιθανό να μην τις γνωρίζετε καν. Απομακρύνετε από τη ζωή σας ανθρώπους που εκμεταλλεύονται αυτό το χαρακτηριστικό σας, μα κυρίως αναγνωρίστε στον εαυτό σας το δικαίωμα να επιθυμεί, να διεκδικεί και να καλύπτει τις ανάγκες του. Έτσι, ανμέχρι σήμερα, οι άλλοι αποφάσιζαν για εσάς, σκεφτείτε πως θα ήταν αν επιτέλους αναλαμβάνατε να παίξετε εσείς τον κεντρικό ρόλο στο σενάριο της ζωής σας. Το να διεκδικείτε και να λέτε όχι δεν σας κάνει αυτομάτως, επιθετικούς ή εγωιστές. Έχετε δικαίωμα να εκφράζετε τις επιθυμίες σας και να διεκδικείτε αυτά που θέλετε από τη ζωή. Οι ευκαιρίες που θα σας δοθούν να εξασκηθείτε στο «όχι», είναι απεριόριστες:
– Δε χρειάζεται να απολογείστε. Δεν λέμε όχι, αφού πρώτα ζητήσουμε συγνώμη γι’ αυτό. Δεν χρειάζονταιοι ενοχές εφ’ όσον έχετε συνειδητοποιήσει ότι δεν επιθυμείτε να συμφωνήσετε με κάτι. Άλλωστε η «συγνώμη» αποδυναμώνει τη στάση σας.
– Ο καλός που λέει πάντα ναι. Όταν οι άλλοι καταλάβουν ότι είναι πολύ εύκολο να παίρνουν ένα κομμάτι του χρόνου σας, πολύ απλά θα συνεχίσουν να το κάνουν. Δείξτε τους ότι υπολογίζετε το χρόνο σας και απορρίψτε όσα αιτήματα δεν είναι σημαντικά.
– Πείτε την αλήθεια. Αν πραγματικά θέλετε να κάνετε αυτό που σας ζητάει κάποιος αλλά δεν έχετε το χρόνο, μπορείτε απλά να πείτε: «Δεν μπορώ να κάνω αυτό που μου ζητάς, αλλά μπορώ σίγουρα αυτό….», αναφέροντας μια περισσότερο υλοποιήσιμη δέσμευση.
– Πείτε όχι ακόμα και στον διευθυντή.Θεωρείτε πως αν πούμε όχι στον προϊστάμενο μας είναι σα να μην μπορούμε να διαχειριστούμε τη δουλειά μας. Εξηγήστε του ότι αναλαμβάνοντας νέες υποχρεώσεις, δεν μπορείτε να ανταπεξέλθετε σε ό,τι έχετε ήδη αναλάβει και εφ’ όσον θα πρέπει να αναλάβετε καινούργια καθήκοντα, τότε ζητήστε του να θέσετε από κοινού προτεραιότητες σε όσα ασχολείστε αυτή τη στιγμή.
Από τη Νέτη Φίλια
Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία
[email protected]
