Η Διεκδικητικότητα είναι η απευθείας και ειλικρινής έκφραση συναισθημάτων (τόσο θετικών όσο και αρνητικών), γνώμης και δικαιωμάτων χωρίς αγωνία και άγχος μήπως και θυμώσουν κάποια άλλα άτομα. Είναι η υποστήριξη του εαυτού με τρόπο που δεν παραβιάζει τα βασικά δικαιώματα κάποιου άλλου ατόμου και το άτομο αντιμετωπίζει τη ζωή με μια προσέγγιση που του επιτρέπει να διατηρήσει ή να ξαναποκτήσει τον έλεγχο της ζωής του και που θα το οδηγήσει σε ψηλότερο επίπεδο αυτοπεποίθησης.
Η Διεκδικητικότητα δε μεταφράζεται σε καταπάτηση των δικαιωμάτων των άλλων, βασίζεται στην προϋπόθεση ότι κάθε άτομο έχει δικαιώματα που δεν εξαρτώνται από την κοινωνική του θέση ή ιδιότητα. Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι επικοινωνίας: ο παθητικός, ο διεκδικητικός και ο επιθετικός. Η παθητικότητα αποδυναμώνει τόσο την ικανότητά σας να ακουστείτε, όσο και να γίνει σεβαστό αυτό που λέτε. Η επιθετικότητα δείχνει έναν τρόπο διεκδίκησης του αποτελέσματος, που δεν στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό. Μόνο η διεκδικητικότητα εξασφαλίζει τις βάσεις για σωστή επικοινωνία, τοποθετώντας τις δύο πλευρές στο ίδιο επίπεδο.Η Διεκδικητικότητα είναι μια εναλλακτική λύση για την παθητική, χειριστική ή επιθετική συμπεριφορά και συνδέεται στενά με την αίσθηση της προσωπικής αξίας. Είναι το είδος της επικοινωνίας που εκφράζει τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τις προτιμήσεις κατά τρόπο που να σέβεται τόσο τους εαυτούς μας και το άλλο πρόσωπο. Περιλαμβάνει δηλώνοντας με σαφήνεια τι θα θέλατε να συμβεί, αλλά δεν απαιτεί ότι το κάνει.
Η διεκδικητικότητα είναι μια δεξιότητα που ‘μαθαίνεται’, δεν είναι χαρακτηριστικό του ανθρώπου που φέρει με την γέννησή του. Χρειάζεται λοιπόν να εκπαιδευτούμε σε αυτήν και να εξασκηθούμε, προκειμένου να μπορούμε να την εφαρμόζουμε σε διάφορες καταστάσεις στην ζωή μας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την εκπαίδευση στην Διεκδικητική Συμπεριφορά, που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με κάποιον ειδικευμένο Κλινικό Ψυχολόγο.
Η εκπαίδευση στην διεκδικητικότητα μπορεί να αποτελέσει σαφή θεραπευτικό στόχο ή και ένα μέρος της θεραπείας κάποιου ατόμου, που αντιμετωπίζει ποικίλες δυσκολίες στην ζωή του, όπως προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, εργασιακά προβλήματα, μειωμένη αυτοπεποίθηση, ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες, αυξημένο άγχος, φτωχές δεξιότητες επικοινωνίας, καταθλιπτικό συναίσθημα, θυμός και επιθετικότητα κ.ά.
Tι κάνει τους ανθρώπους να αποφεύγουν να είναι διεκδικητικοί:
Oι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι διεκδικητικοί από φόβο μην δυσαρεστήσουν τους άλλους και δεν γίνουν αρεστοί. Παρόλα αυτά ακόμη και αν μπορείτε να αποφύγετε με αυτόν τον τρόπο κάποιες άμεσες δυσαρέσκειες, μπορεί να ριψοκινδυνεύσετε μια σχέση μακροπρόθεσμα αν αρνείστε να είστε διεκδικητικοί και μετά νιώθετε ότι σας εκμεταλλεύονται συνεχώς.
Υπήρξαν φορές μετά από μία περίπτωση που ευχήθηκες να τη χειριζόσουν διαφορετικά; Νιώθεις συχνά ότι οι άλλοι σε παραβλέπουν; Χάνεις ποτέ την υπομονή σου χωρίς να καταφέρεις να περάσεις ένα μήνυμα; Τότε ίσως να υπάρχει μια αδυναμία στον τομέα της Διεκδικητικότητας.
Εάν ένα άτομο δεν ξέρει πώς να διεκδικεί τα δικαιώματα, θέλω και γνώμες του, τότε πιθανότατα να βιώσει:
- Κατάθλιψη από θυμό που στρέφεται προς τον εσωτερικό του κόσμο, αίσθημα αδυναμίας, απελπισίας και χωρίς έλεγχο της ζωής του.
- Απογοήτευση
- Θυμό/Βία/Επιθετικότητα αφού ο θυμός που έχει μαζευτεί, σε κάποιο σημείο θα εκραγεί.
- Άγχος και αγωνία που οδηγούν σε αποφυγή καταστάσεων και ατόμων.
- Εχθρότητα προς άτομα που νιώθεις ότι σε εκμεταλλεύτηκαν.
- Αδύνατες και φτωχές σχέσεις.
- Σωματικά προβλήματα: Πονοκέφαλους, νευραλγίες, ψηλή πίεση.
- Οικογενειακά προβλήματα
Τι σας προσφέρει η διεκδικητικότητα;
– Αναπτύσσει τις επικοινωνιακές σας ικανότητες
– Αυξάνει την αυτοπεποίθησή και την αυτοεκτόμηση σας
– Αυξάνει τις πιθανότητες να υλοποιήσετε τους στόχους σας
– Σας βοηθά να κερδίσετε τον σεβασμό των άλλων
– Βελτιώνει τις ικανότητές σας να παίρνετε αποφάσεις
– Σας βοηθά να κερδίσετε τον έλεγχο μιας κατάστασης και του εαυτού σας
Η κλινική Ψυχολόγος Μαρίτα Γεραρχάκη διοργανώνει το Νοέμβριο ένα Ψυχο-εκπαιδευτικό σεμινάριο για Διεκδικητικότητα και Αυτοεκτίμηση, για το οποίο μπορείτε να ενημερωθείτε εδώ
