Η εμμηνόπαυση εμφανίζεται στην ηλικία των 45 – 55 ετών, ενώ η κλιμακτήριος (δηλαδή η περίοδος πριν, κατά την διάρκεια και μετά την εμμηνόπαυση) εξελίσσεται συνήθως σε μια χρονική περίοδο 2 -5 χρόνων, ενώ μπορεί να φτάσει και τα 10 έτη.
Τα σωματικά συμπτώματα της διακοπής της εμμήνου ρύσεως είναι κυρίως: εφίδρωση, εξάψεις, ρίγη, ξηρότητα του δέρματος και του κόλπου, μειωμένη σεξουαλική διάθεση, πονοκέφαλοι και αϋπνίες. Τα ψυχολογικά συμπτώματα είναι συχνά: άγχος και στρες, θλίψη, θυμός, ευερεθιστότητα και κυκλοθυμία.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι πρόκειται για λίγο ή πολύ, για μια δύσκολη περίοδο στην ζωή της γυναίκας, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονες ορμονικές και συναισθηματικές αλλαγές (σε σημείο που κάποιες φορές περιγράφεται ως “ανάποδη εφηβεία”). Στην ουσία πρόκειται για μια μεταβατική φάση κατά την οποία η γυναίκα έρχεται – ίσως για πρώτη φορά – αντιμέτωπη με το γεγονός ότι μεγάλωσε, καθώς η εμμηνόπαυση ταυτίζεται με την απώλεια της αναπαραγωγικής δυνατότητας. Τούτη η απώλεια επηρεάζει το σώμα με την άυξηση του βάρους και την αύξηση του κινδύνου διαφόρων παθήσεων , π.χ. οστεοπόρωση. Παράλληλα, επηρεάζει συχνά και την ταυτότητα της γυναίκας: σκεπτόμενοι την απώλεια της μητρικής δυνατότητας και την φθορά της νεανικής της ομορφιάς, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς τούτη την δυσχέρεια στον αυτοπροσδιορισμό της.
Τα παραπάνω δείχνουν ότι ενώ πρόκειται για ένα καθολικό φυσιολογικό βιολογικό φαινόμενο, τελικά γίνεται προσωπικό υπαρξιακό ζήτημα για την κάθε γυναίκα… Τούτη η υπαρξιακή κρίση μοιάζει να επιβαρύνεται από τα διάφορα κοινωνικά στερεότυπα κατά τα οποία, η γυναίκα στην κλιμακτήριο είναι υστερική, στερημένη σεξουαλικά που παραλογίζεται με το οτιδήποτε, ξεσπώντας τα νεύρα της σε κάθε ευκαιρία. Επίσης, άλλα στερεότυπα αναφέρονται στην εμμηνόπαυση και στην διαχείρισή της, ως κάτι που δεν είναι σημαντικό ή ιδιαίτερο οπότε μια υγιής γυναίκα οφείλει να το ξεπεράσει εύκολα και γρήγορα αλλιώς κάτι πάει στραβά με αυτήν… Έτσι λοιπόν, στα ενοχλητικά σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω, προστίθενται οι ενοχές και η ντροπή της γυναίκας για την φάση που περνάει, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την κατάστασή της.
Όσα αναγράφησαν, εμφανίζονται στην κάθε γυναίκα σε διαφορετικό βαθμό, ο οποίος εξαρτάται από την αυτογνωσία και τον τρόπο ζωής της κάθε μίας. Η θλίψη και η ανησυχία για την θηλυκότητά της αντλείται από τον αυτοπροσδιορισμό της: αν η γυναικεία της φύση προσδιορίζεται μοναχά από την νεανική της ομορφιά και την αναπαραγωγική της ικανότητα, τότε δυστυχώς η εμμηνόπαυση θα αποτελέσει μια ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδο κατά την οποία η ίδια θα αισθάνεται νικημένη από τον χρόνο οπότε και πρόωρα γερασμένη…
Η ομορφιά και η θηλυκότητα όμως δεν είναι στάσιμα χαρακτηριστικά που εκφράζει μόνο η νεότητα αλλά μπορούν να ωριμάζουν – δηλαδή να εξελίσσονται – και να συνεχίζουν να εκφράζονται μέσα από την ποιοτική διαφοροποίησή τους στο πέρασμα του χρόνου.
Το πρώτο πράγμα που θα βοηθήσει την γυναίκα σε τούτη την περίοδο είναι να δώσει χώρο και χρόνο στον εαυτό της να πενθήσει για την απώλεια αυτή, εκφράζοντας τις ανησυχίες της και τη λύπη της, ώστε να μπορέσει πιο γρήγορα να αποδεχτεί την νέα κατάσταση και τις αλλαγές στο σώμα της. Ακόμη, η καλύτερη διατροφή, η σωματική άσκηση, η χαλάρωση (ατομική ή με τεχνικές τύπου yoga), και η ξεκούραση κρίνονται ιδιαίτερα επιβοηθητικές. Επίσης, η σχέση με τον σύντροφο/ σύζυγο, μπορεί να στηρίξει τα πρώτα της ανασφαλή βήματα στο καινούργιο αυτό πέρασμα, μέσα από την εμπιστοσύνη, την επικοινωνία αλλά και την υπομονή από μέρους του, χωρίς να την πιέζει ή επικρίνει για την σεξουαλική δραστηριότητα που για κάποιο διάστημα είναι φυσιολογικό να είναι μειωμένη. Σε αυτό, μεγάλη επιρροή έχει η μείωση των οιστρογόνων (οι θηλυκές ορμόνες) και η ξηρασία του κόλπου που αναφέρθηκε στα συμπτώματα, η οποία δυσχεραίνει επώδυνα τη σεξουαλική πράξη.
Η σεξουαλική επιθυμία όμως επανέρχεται με την ορμονική αποκατάσταση, όπου διπλασιάζεται η παραγωγή των ανδρογόνων (κύριοι υπεύθυνοι για τη σεξουαλική διέγερση και ηδονή) σε άλλα όργανα (πλην των ωοθηκών που παύουν την λειτουργία τους), με αποτέλεσμα την εξισορρόπηση της προηγούμενης απουσίας/μείωσης της ερωτικής επιθυμίας. Σε συνδυασμό με την παύση των ενοχλητικών μηνιαίων πόνων της περιόδου αλλά και την απαλλαγή από το άγχος για τυχαία εγκυμοσύνη, τελικά το το σεξ γίνεται πιο απελευθερώμενα ίσως και πιο ευχάριστα.
Καταλήγοντας, όσο δύσκολες κι αν είναι η εμμηνόπαυση και η κλιμακτήριος, εν τέλει μπορούν να γίνουν το πέρασμα στην ωρίμανση και στην πληρότητα μέσα από την εμβάθυνση της αυτογνωσίας που προκύπτει από κάθε σημαντικό σταθμό της γυναικείας φύσης: η έναρξη της εμμήνου ρύσεως, η πρώτη σεξουαλική επαφή, η εγκυμοσύνη κλπ. Μέσα σε αυτούς βρίσκεται και η ίδια η εμμηνόπαυση, αφαιρώντας μοναχά την αναπαραγωγική δυνατότητα και όχι στερώντας την φύση της αλλά οδηγώντας την σε νέα μονοπάτια.
Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ
Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:
–Το τσιγάρο και πώς μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό, από την Μαρία Μάρκου
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
–Εφηβεία και σεξουαλικότητα, από τη Μαρία Μάρκου
–Δώσε τόπο στην οργή, από την Μαρία Μάρκου
