Η τηλεόραση αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα για τους γονείς καθώς άλλοι επιτρέπουν στα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση, ενώ άλλοι το απαγορεύουν «δια ροπάλου». Υπάρχει όμως σωστή και λάθος αντίληψη για το συγκεκριμένο θέμα;
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γονείς έχουν την τάση να εστιάζουν την προσοχή τους στο χρόνο παραμονής του παιδιού στην τηλεόραση παρά στο χρόνο που μπορεί να έχει αφιερώσει στο παιχνίδι. Όσο περισσότερο οι γονείς απαξιώνουν το παιχνίδι και τους φίλους τόσο περισσότερο παροτρύνουν το παιδί να προσκολληθεί στην αποκλειστική συντροφιά της τηλεόρασης. Επομένως καλό θα ήταν οι γονείς να έχουν τα μάτια τους ανοικτά και να είναι αντικειμενικοί όσον αφορά στο χρόνο της κάθε δραστηριότητας.
Τι μαθαίνουν τελικά τα παιδιά από την τηλεόραση;
• Προσφέρει άμεση και έμμεση εμπειρία στο κοινωνικό και επικοινωνιακό δίκτυο επηρεάζοντας θετικά τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, τη γνώση αλλά και την ικανότητα των παιδιών να χειρίζονται τα ΜΜΕ.
• Μπορούν να εξασκηθούν για την εκμάθηση της ώρας και να αποκτήσουν αίσθηση του χρόνου και της διάρκειας.
• Τα παιδιά μπορεί φαινομενικά να δείχνουν παθητικοί δέκτες των εκπομπών, επί της ουσίας όμως δεν είναι. Αν υπάρχουν πραγματικές εμπειρίες και υγιή πρότυπα ενηλίκων τότε μπορούν να αναπτύξουν την κριτική σκέψη γιατί αποφασίζουν ποια στοιχεία θέλουν να συγκρατήσουν από το πρόγραμμα που παρακολούθησαν.
• Εκπαιδεύονται να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα παιδιά όταν γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι η ταινία έχει happyend αντέχουν τη συναισθηματική ανασφάλεια αν όμως το τέλος είναι άγνωστο μαθαίνουν να αυτονομούνται και να αποκτούν μηχανισμούς αντιμετώπισης του άγχους και της αγωνίας τους. Όταν το περιεχόμενο της ταινίας είναι άγνωστο ή βίαιο προς το παιδί καλό θα ήταν οι γονείς να το ενημερώνουν για να προλαβαίνουν και να καταπραΰνουν τα βίαια και επιθετικά συναισθήματα με επεξηγηματικές συζητήσεις .
Βασικές αρχές για την τηλεοπτική διαπαιδαγώγηση
• Γονείς και παιδιά καλό είναι να λειτουργούν με στόχο στο τηλεοπτικό πρόγραμμα (συγκεκριμένες εκπομπές) φτιάχνοντας ένα ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμα που να περιλαμβάνει και τηλεοπτικό χρόνο.
• Οι γονείς πρέπει να θέτουν όρια όταν η φαντασία που προκαλούν τα τεχνολογικά μέσα γίνονται δυσβάστακτα για την παιδική ψυχή.
• Δώστε χώρο και χρόνο στο παιδί να επεξεργαστεί τις συναισθηματικές επιδράσεις της τηλεόρασης.
• Συζητήσεις επεξηγηματικές για το πρόγραμμα που παρακολούθησαν τα παιδιά με ευαισθησία και κατανόηση χωρίς να είναι καθοδηγούμενες από τον ίδιο το γονέα για δική του ικανοποίηση.
• Ξεκάθαρες απαντήσεις στα προβλήματα, τις ερωτήσεις και τα σχόλια που κάνει το ίδιο το παιδί.
• Ύπνος και τηλεόραση δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Για να έχει το παιδί ήρεμο ύπνο χωρίς διαταραχές ή εφιάλτες θα πρέπει να έχει επεξεργαστεί ομαλά τα θέματα της εκπομπής που παρακολούθησε και να έχει ολοκληρώσει τη φάση της επεξεργασίας μειώνοντας το διεγερτικό στάδιο της φαντασίας.
• Η πλήρης απαγόρευση και ο αυταρχισμός γύρω από το θέμα της τηλεόρασης δημιουργεί κοινωνικό αποκλεισμό και είναι πιθανό -όπως συμβαίνει με τις απόλυτες απαγορεύσεις- να δημιουργηθούν εντάσεις και αντιδράσεις. Η πάλη εξουσίας γονιών και παιδιών θα οδηγήσει τα παιδιά να βλέπουν κρυφά τηλεόραση παρά θα τα απομακρύνει.
• Η τηλεόραση καλό θα ήταν να μην λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά ούτε και ως τιμωρία γιατί έτσι αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία.
Αν τηρηθούν κάποιες από τις παραπάνω συμβουλές οι γονείς επιτυγχάνουν μια ψύχραιμη και σταθερή στάση απέναντι στη χρήση της τηλεόρασης. Παράλληλα, τα παιδιά αισθάνονται σιγουριά καθώς οι γονείς τους είναι σε θέση πλέον να τα καταλάβουν χωρίς απαγορεύσεις και φόβους για ανάδυση αισθημάτων επιθετικότητας ή ανασφάλειας.
Πότε οι γονείς θα πρέπει να ανησυχήσουν ότι το παιδί τους βλέπει «πολύ» τηλεόραση;
Ο όρος «πολύ» δε μετριέται τόσο ποσοτικά όσο ποιοτικά. Όταν η τηλεθέαση αποκλείει ή εμποδίζει ένα παιδί από άλλες καθημερινές του δραστηριότητες και όταν παίζει καθοριστικό ρόλο στο ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού τότε «Ναι» τα ΜΜΕ αποκτούν μια αξία που δεν θα έπρεπε να έχουν.
Πολλά παιδιά υποκύπτουν στη γοητεία των ΜΜΕ και παρασύρονται όταν νιώθουν πιεσμένα από διαφόρου τύπου συναισθηματικές (άγχος, ανασφάλεια, φοβίες) ή κοινωνικές καταστάσεις (μοναξιά, εξαιρετικά φορτωμένο πρόγραμμα, υψηλή πειθαρχία) ή το περιβάλλον δεν προσφέρει δυνατότητες για δημιουργικότητα, φαντασία και κατά συνέπεια οι βασικές ανάγκες ικανοποιούνται μέσω της τηλεόρασης.
Η τηλεόραση συστήνεται να χρησιμοποιείται συμπληρωματικά μαζί με άλλες δραστηριότητες, γιατί τότε μπορεί να ωφεληθεί το παιδί ποικιλοτρόπως αποκτώντας ταυτόχρονα ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα.
Η ισορροπημένη σχέση του παιδιού με την τηλεόραση συνδέεται άμεσα και με την ισορροπημένη σχέση του και με τις υπόλοιπες καθημερινές του δραστηριότητες.
Για περισσότερες πληροφορίες και για επικοινωνία με την Ψυχολόγο – Λογοθεραπεύτρια, Νικολοπούλου Έφη, πατήστε εδώ
Σχετικά άρθρα:
–Παραμυθένια νανουρίσματα και όνειρα γλυκά… από την Έφη Νικολοπούλου
–Πώς αντιμετωπίζεται το άγχος στα παιδιά;
