Είναι απαραίτητες για τη συνολικά καλή μας υγεία, ωστόσο για διάφορους λόγους υπάρχει πιθανότητα να μην προσλαμβάνουμε την απαραίτητη ποσότητα. Ο λόγος για τις πρωτεΐνες, οι οποίες κάνουν πολλά περισσότερα από το να “χτίζουν μύες”. Κι όταν δεν παίρνουμε τις απαραίτητες πρωτεΐνες μέσω της διατροφής μας, υπάρχουν παρενέργειες.
01 Τα οστά μας είναι πιο επιρρεπή σε ραγίσματα ή/και κατάγματα. Η καλή υγεία των οστών μας δεν εξαρτάται μόνο από την επαρκή πρόσληψη ασβεστίου, αλλά κι από τις πρωτεΐνες που περιλαμβάνονται στη διατροφή μας. Κι αυτό το επιβεβαιώνει μία έρευνα που διεξήγαγε το International Osteoporosis Foundation και που δημοσιεύθηκε μόλις το Μάιο. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και των υπόλοιπων οργάνων του σώματός μας. Όταν στη διατροφή μας δεν περιλαμβάνεται η αναγκαία ποσότητα πρωτεϊνών, το σώμα παίρνει την ποσότητα που χρειάζεται από άλλες πηγές αποθεμάτων, όπως τα οστά. Αυτό, όμως, μειώνει την πυκνότητα της οστικής μάζας, με αποτέλεσμα σε περίπτωση τραυματισμού να κινδυνεύουμε περισσότερο από ραγίσματα ή και κατάγματα.
02 Τα μαλλιά και τα νύχια μας γίνονται εύθραυστα. Οι πρωτεΐνες είναι μερικές από τις δομικές βάσεις των μαλλιών και των νυχιών μας. Όταν δεν καταναλώνουμε επαρκή ποσότητα πρωτεϊνών, τα νύχια μας γίνονται πιο μαλακά κι άρα σπάνε ευκολότερα, ενώ τα μαλλιά χάνουν τη στιλπνότητα και την πυκνότητά τους. Επίσης, αν η ελλιπής πρόσληψη πρωτεϊνών συνεχιστεί, μετά από μερικούς μήνες παρατηρείται και τριχόπτωση καθώς, για να προφυλάξει τα αποθέματά του σε πρωτεΐνες, το σώμα “βάζει φρένο” στην ανάπτυξη των μαλλιών.
03 Χάνουμε μυϊκό βάρος. Όταν βλέπουμε το νούμερο στη ζυγαριά να ελαττώνεται μετά από μία αυστηρή vegan δίαιτα, καλό είναι να μη βιαστούμε να χαρούμε. Μία διατροφή που υστερεί σε πρωτεΐνες αναγκάζει το σώμα να πάρει την ποσότητα που χρειάζεται από άλλα αποθέματα, όπως τα οστά και τους μύες. Σε αυτήν την περίπτωση το βάρος που χάνεται είναι μυϊκό κι όχι απώλεια περιττού λίπους (το οποίο εξυπακούεται παραμένει) με αποτέλεσμα να αλλάζει όλη η σύνθεση του σώματος, με τις αντίστοιχες συνέπειες, ασφαλώς.
04 Νιώθουμε αδυναμία. Ίσως να μη συμβαίνει από τη μία στιγμή στην άλλη, αλλά όταν δεν καταναλώνουμε την απαραίτητη ποσότητα πρωτεϊνών, σε βάθος χρόνου το αίσθημα κόπωσης είναι πιο έντονο. Εδώ παίζει ρόλο και η μείωση της μυϊκής μάζας που προαναφέραμε, όμως από πρωτεΐνες αποτελείται και η αιμογλοβίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η αιμογλοβίνη είναι εκείνη που μεταφέρει το οξυγόνο σ’ όλο το σώμα. Μικρότερη ροή οξυγόνου στο σώμα ισοδυναμεί με αδυναμία αλλά και αίσθημα πως μας “κόβεται η ανάσα”.
05 Γινόμαστε πιο ευάλωτοι σε ασθένειες, ακόμη και σε κρυολογήματα. Μέρος των αντισωμάτων που παράγει το ανοσοποιητικό μας σύστημα αποτελείται από πρωτεΐνες. Τα αντισώματα, ως γνωστόν, είναι εκείνα που μας προστατεύουν αντιμετωπίζοντας ιούς και βακτήρια. Η ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών μέσω της διατροφής, όμως, μπορεί να μειώσει την παραγωγή αντισωμάτων και, κατά συνέπεια, το ανοσοποιητικό μας αποδυναμώνεται κι αρρωσταίνουμε πιο συχνά, ακόμη και με “χαζά” κρυώματα.
Η ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών μπορεί να οφείλεται σε μία “αρρύθμιστη” διατροφή, αλλά μπορεί να είναι κι επακόλουθο διαφόρων “τάσεων” όπως η ωμοφαγία και οι αυστηρώς vegan διατροφές*. Αν κι ένας χορτοφάγος που καταναλώνει γαλακτοκομικά κι αυγά μπορεί να παρουσιάσει μικρότερο ρίσκο επιπλοκών, δεν ισχύει το ίδιο για τους “πιστούς” των προαναφερόμενων τάσεων.
i. Πρώτον, γιατί οι φυτικής προέλευσης πρωτεΐνες υστερούν σε σχέση με αυτές που είναι ζωικής προέλευσης – για παράδειγμα, ένα φλιτζάνι αγελαδινού γάλακτος με 1% λιπαρά περιέχει 8,5 γραμμάρια πρωτεϊνών, ενώ η ίδια ποσότητα γάλακτος αμυγδάλου περιέχει μόλις ένα γραμμάριο.
ii. οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης δεν περιέχουν τουλάχιστον εννέα αμινοξέα που είναι απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία το οργανισμού σε σύγκριση με εκείνες που περιέχοντα στο κρέας, τα θαλασσινά και τα αυγά. Και για να δώσω έμφαση στο πόσο αναγκαίες είναι η πρωτεΐνες, σύμφωνα με τους ειδικούς, η ημερήσια ποσότητα πρωτεϊνών που πρέπει να προσλαμβάνουμε (άντρες και γυναίκες) υπολογίζεται με γνώμονα το σωματικό βάρος, καθώς για κάθε κιλό μας χρειαζόμαστε 0,8 γραμμάριο πρωτεϊνών – λόγου χάρη, μία γυναίκα με βάρος 58 κιλών χρειάζεται 46,4 γραμμάρια πρωτεϊνών. Και φυσικά ο αριθμός αυτός αυξάνεται όταν γυμναζόμαστε τακτικά ή γενικότερα όταν κινούμαστε έντονα.
Μπορεί κάποιοι αγαπημένοι celebrities να “πίνουν νερό” στο όνομα διατροφικών τάσεων όπως η vegan, εντούτοις μία σωστή και προσεγμένη διατροφή χαρακτηρίζεται από την επαρκή κάλυψη των αναγκών του σώματος.
*Φυσικά υπάρχουν κι οι κλινικές περιπτώσεις όπου παρατηρείται ανεπάρκεια πρωτεϊνών, όπως η ανορεξία, κάποιες μορφές καρκίνου ή η νόσος του Κρον, αλλά εκεί συνεπάγεται κι η αντίστοιχη ιατρική παρακολούθηση.
