Αν ναι, τότε ίσως πρέπει να πατήσεις φρένο!
Στα πλαίσια των κοινωνικών μας σχέσεων, ως επί το πλείστον είναι λογικό να κάνουμε παραχωρήσεις ώστε είτε να βοηθήσουμε κάποιον συγγενή, φίλο ή συνεργάτη ή απλά “να τους κάνουμε το χατίρι”. Για παράδειγμα, να δούμε μία ταινία μαζί τους στο σινεμά που εμείς δεν επιθυμούμε τόσο να παρακολουθήσουμε. Αυτές οι τάσεις και συμπεριφορές είναι όχι απλά φυσιολογικές αλλά κι ευγενικές. Τι γίνεται, όμως, όταν τείνουμε να βοηθάμε και να κάνουμε τα χατίρια των άλλων βάζοντας σε τελευταία μοίρα τις δικές μας επιθυμίες ή/και ανάγκες;
Ας γνωρίσουμε το “σύνδρομο” του καλού παιδιού
Πρόκειται για το άτομο που θα κάνει ό,τι περνά από τις δυνάμεις του προκειμένου να ικανοποιήσει τους γύρω του χωρίς να δίνει προτεραιότητα στο τι θέλει εκείνο να κάνει. Από το να ακολουθήσει σε μία δραστηριότητα χωρίς να φέρει αντίρρηση ή να εκφράσει τη δική του γνώμη ή προτίμηση μέχρι το να προσφέρει στήριξη που (πιθανώς) να είναι και πέρα από τις δυνατότητές του. Μάλιστα, είναι τέτοιες αυτές οι λανθασμένες προτεραιότητες που θέτουν που τείνουν να απολογούνται όταν δε φέρουν ευθύνη ή να αναλαμβάνουν περιττές ευθύνες μόνο και μόνο για να απολαύσουν την αποδοχή των άλλων.
Δε σημαίνει πως το να κάνουμε κάποιες υποχωρήσεις μας χαρακτηρίζει ως άβουλους. Όλοι μας έχουμε κάνει κάποια εξυπηρέτηση, όπως το να αλλάξουμε τη βάρδιά μας με έναν συνάδελφο ακόμη κι αν θα θέλαμε να κάνουμε κάτι άλλο. Ή να ακολουθήσουμε την παρέα μας σε ένα event που ίσως δεν είναι των προτιμήσεών μας. Τα πράγματα, ωστόσο, είναι διαφορετικά όταν στην ουσία προσαρμόζουμε τη ζωή μας και τις επιθυμίες μας σε αυτά των άλλων.
Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να είναι απόρροια άλλων αντιλήψεων ή καταστάσεων. Αυτά μπορεί να είναι φόβος πιθανώς συγκρούσεων κι εγκατάλειψης από το κοινωνικό μας σύνολο, μία (ατυχής) προσπάθεια αποδοχής, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ακόμη κι άγχος ή κατάθλιψη. Ακόμη, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι κι ένας μηχανισμός άμυνας, ειδικά αν το άτομο έζησε σε παιδική ηλικία εγκατάλειψη, αμέλεια ή και κακοποίηση. Σε μία τέτοια περίπτωση το να είναι “καλό παιδί” και να αποφεύγει τις συγκρούσεις είχαν σημασία.
Πώς μπορεί, όμως, να καταλάβει κάποιος αν “πάσχει” από αυτό το “σύνδρομο”; Και πώς μπορεί κάποιος να απαλλαγεί;
Αν το να εξυπηρετεί κάποιος τις ανάγκες άλλων αγνοώντας τις δικές του διαρκεί για μεγάλο διάστημα, σταδιακά θα αρχίσει να αποτυπώνεται σε ανησυχίες αλλά και ψυχοσωματικά συμπτώματα. Κατά πάσα πιθανότητα θα αισθανθεί πως είναι θύμα εκμετάλλευσης και πως οι κοινωνικές σχέσεις του δεν του προσφέρουν καμία ευχαρίστηση. Επίσης αυτό μπορεί να μετατραπεί σε ευερεθιστότητα και μνησικακία ενώ αργότερα μπορεί να οδηγήσει σε stress και burn out με επιπτώσεις στον ύπνο και κατ’ επέκταση την ίδια την υγεία του.
Το να διαπιστώσει και να παραδεχθεί κάποιος πως το παράκανε να είναι “καλό παιδί” είναι δύσκολο, κι ακόμη πιο δύσκολο να αναλάβει δράση ώστε να αλλάξει τα πράγματα. Εντούτοις, όλα ξεκινούν από τη στιγμή που θα αντιληφθεί πως πρέπει να φροντίσει να καλύπτονται πλέον οι δικές του ανάγκες. Εφόσον γίνει αυτή η παραδοχή, είναι ουσιαστικό να μην ξεχνά το άτομο πως δεν πρέπει να τιμωρεί τον εαυτό του στην προσπάθεια να κάνει τις αναγκαίες αλλαγές, ειδικά όταν η πρώτη σκέψη θα είναι “τι θα πουν τώρα οι άλλοι;”. Από εκεί κι έπειτα όλα ξεκινούν λέγοντας ευγενικά “όχι”. Όσο αρνείται ευγενικά να ακολουθήσει την παρέα σε κάτι που δε θα ευχαριστηθεί το ίδιο το άτομο ή να “τρέχει” για άλλους με κίνδυνο το παθητικό άγχος, τόσο θα μπορεί να αποκτήσει τον έλεγχο των αναγκών και των επιθυμιών του. Ακόμη όμως κι αν η λήψη πρωτοβουλίας για την απαραίτητη αλλαγή δεν είναι εύκολη, η καθοδήγηση από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας είναι πάντα κάτι που μπορεί να ωφελήσει ουσιαστικά.
Πηγή: Cleveland Clinic
Fearured image: unsplash.com/@brookecagle
