Jean Nouvel
από την Ιωάννα Χαλάτση– αρχιτέκτων*
Εξετάζοντας το έργο του Nouvel, είναι δύσκολο να αποφασίσει κανείς αν πρέπει να μιλήσει για διαφάνεια ή για κενό. Ιδιαίτερα όταν ο Jean Nouvel είναι ο αγαπημένος του αρχιτέκτονας.
Η έννοια του κενού δεν ισοδυναμεί με το αντίθετο της πληρότητας. Δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι ανύπαρκτο, αλλά ότι κάτι στερείται μια μόνιμη ταυτότητα. Το κενό διευκολύνει την ύπαρξη των πραγμάτων. Στην αρχιτεκτονική του Jean Nouvel, η διαφάνεια λειτουργεί ως το υποκατάστατο του κενού και με βάση αυτή τη φιλοσοφία πραγματοποιείται και η επεξεργασία των ορίων του χώρου. Ο τρόπος με τον οποίο ο Nouvel οριοθετεί τους χώρους του είναι γεμάτος τεχνάσματα. Με την έννοια αυτή, τα κτίριά του λειτουργούν ως εργαλεία παραγωγής εναλλασσόμενων εικόνων, εικόνων που προκύπτουν από τις κινήσεις και τις επιθυμίες των ανθρώπων, καθώς ζουν και κινούνται μέσα στο σχεδιασμένο, από τον αρχιτέκτονα, κενό.
Κάθε κτίριό του επιφυλάσσει και μια νέα έκλπηξη που εστιάζει στο γνωστό, χαρακτηριστικό πλέον, στοιχείο του αρχιτέκτονα: η χρήση του γυαλιού εκφράζεται κάθε φορά με έναν τρόπο αντιφατικό. Πρόκειται για μία μέθοδο που αναφέρεται στη χρήση της διαφάνειας ως στοιχείο χωρικής ασάφειας. Ο αρχιτέκτονας μοιάζει να μεταβάλλεται σε ταχυδακτυλουργό που μετατρέπει αυτόματα την κατασκευή του σε μια απόκοσμη μηχανή στην επιφάνεια της οποίας αναβλύζουν μαγικές εικόνες. Εκτός από την εσωτερική ζωή του κτιρίου, στη γυάλινη επιδερμίδα-οθόνη, προβάλλεται ταυτόχρονα και η αντανάκλαση του περιβάλλοντος ή άλλων στοιχείων που βρίσκονται εκτός του κτιρίου.
Μέσα σ’ ένα κτίριο όπως το Fondation Cartier του Jean Nouvel, σκόπιμα αναμειγνύεται η πραγματική εικόνα με την εικόνα μιας αντανάκλασης. Μέσα από την αριστουργηματική χρήση της διαφάνειας, ο αρχιτέκτονας συνθέτει τρία παράλληλα μεταξύ τους γυάλινα επίπεδα που αλληλοκαλύπτονται. Πίσω από την πρώτη γυάλινη επιδερμίδα, που αποτελεί την κύρια όψη του κτιρίου, διαμορφώνεται ένας ενδιάμεσος εξωτερικός χώρος με φύτευση, ακτινοβολώντας τις δικές του εικόνες πάνω σ’ αυτή την ιδιότυπη οθόνη, για να ακολουθήσουν έπειτα τα δύο παράλληλα διάφανα του κτιριακού κελύφους.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον αρχιτέκτονα: «Αν κοιτάζουμε την πρόσοψη του Fondation Cartier, καθώς είναι μεγαλύτερη από το κτίριο, δεν ξέρουμε αν βλέπουμε την αντανάκλαση του ουρανού ή τον ουρανό μέσα από διαφάνεια. Αν ακολούθως κοιτάζουμε έναν άνθρωπο μέσα από δύο υαλωμένα πλάνα, δεν ξέρουμε ποτέ αν βλέπουμε τον άνθρωπο μέσα από διαφάνεια, μπροστά, πίσω ή την αντανάκλαση του ανθρώπου».
Με τον τρόπο αυτό, δημιουργούνται πάνω στις γυάλινες επιφάνειες του κτιρίου νέοι χώροι, που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα, αφού αποτελούν προϊόν συσχετισμού φευγαλέων εικόνων, χώροι νοητικοί και φανταστικοί, που στόχο έχουν να εξαπατήσουν τις αισθήσεις μας δημιουργώντας ένα έδαφος αποσταθεροποίησης. Αυτά τα ευρηματικά τεχνάσματα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής δεν είναι παρά τα κύρια μέσα έκφρασης που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στο έργο του Jean Nouvel, ενός σπουδαίου αρχιτέκτονα και δημιουργού μαγικών εικόνων.
* Η Ιωάννα Χαλάτση ειναι μέλος των pro.plus.ma arkitektones (www.arkitektones.eu)
Επίσης μπορείτε να κάνετε like στη σελίδα τους στο facebook http://www.facebook.com/pro.plus.ma.arkitektones?fref=ts
