Όλοι μας θέλουμε να αποφεύγουμε καταστάσεις που μπορούν να μας προκαλέσουν άγχος, όμως γνωρίζουμε πως αυτές… δεν έχουν πρόγραμμα και μπορούν να προκύψουν ανά πάσα στιγμή. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το αίσθημα του άγχους είναι, εκτός από ψυχολογική, και μία αντίδραση του σώματος. Με γνώμονα αυτό το γεγονός, μία έρευνα του Πανεπιστημίου Hokkaido της Ιαπωνίας αποφάσισε να διερευνήσει πότε το σώμα μας είναι έτοιμο να διαχειριστεί μία στρεσογόνο κατάσταση.
Ο επικεφαλής της έρευνας, Yujiro Yamanaka, προτού προχωρήσει στην ανάλυση των ευρημάτων του, εξηγεί πως ο άξονας υποθαλάμου, υπόφυσης κι επινεφριδίων (άξονας HPA) στο σώμα είναι ένα σύστημα που συνδέει το νευρικό με το ενδοκρινικό μας σύστημα. Η κορτιζόλη, η γνωστή ορμόνη του άγχους, εκλύεται στο σώμα και παραμένει σ’ αυτό γι’ αρκετές ώρες, ώστε το σώμα να έχει ενέργεια σε μία κατάσταση στην οποία μπορεί να προκύψει η ανάγκη αντίδρασης “fight-or-flight”, αντίδραση συνήθης σε καταστάσεις άγχους. Επομένως, η κορτιζόλη ελέγχεται από ένα “βιολογικό ρολόι” με αποτέλεσμα τα επίπεδα της κορτιζόλης να είναι υψηλότερα κατά τις πρωινές ώρες και χαμηλότερα όταν η μέρα πλησιάζει στο τέλος της.
Έτσι, για το σκοπό της έρευνας, οι επιστήμονες ζήτησαν τη συμβολή 27 νέων εθελοντών, υγιείς, με φυσιολογικό πρόγραμμα εργασίας αλλά και ύπνου. Στη συνέχεια, έχοντας πάρει δείγμα σάλιου από όλους, χώρισαν τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες, με τους εθελοντές της πρώτης ομάδας να υποβάλλονται σε μία κατάσταση stress δύο ώρες μετά την πρωινή τους αφύπνιση και τους εθελοντές της δεύτερης ομάδας δέκα ώρες μετά από αυτήν. Η δοκιμασία ήταν μία παρουσίαση μπροστά σε κοινό και μία κάμερα και διαρκούσε 15 λεπτά. Μέχρι το τέλος της έρευνας, οι επιστήμονες είχαν συγκεντρώσει επιπλέον δείγματα σάλιου από τους συμμετέχοντες, τα οποία ελήφθησαν μισή ώρα πριν τη δοκιμασία, αμέσως μετά από αυτή και για μισή ώρα μετά τη δοκιμασία κάθε δέκα λεπτά.
Η συγκέντρωση κορτιζόλης στο σάλιο ήταν που οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα πως οι συμμετέχοντες που πέρασαν τη δοκιμασία κατά τις πρωινές ώρες είχαν αυξημένα επίπεδα της ορμόνης συγκριτικά με τη δεύτερη ομάδα που δοκιμάστηκα το απόγευμα. Ωστόσο, παρατήρησαν πως δε σημειώθηκε κάποια αξιόλογη διαφορά στους καρδιακούς παλμούς, οι οποίοι είναι δείγμα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος όταν αυτό καλείται να διαχειριστεί το στρες. Έτσι, ο Yamanaka δηλώνει για την έρευνά του:
“Για να αντιμετωπίσει το στρες το πρωί, το σώμα μας βασίζεται στον άξονα HPA και στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Το απόγευμα, όμως, καθώς η κορτιζόλη μειώνεται στη διάρκεια της ημέρας, απομένει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα για να διαχειριστεί το σώμα μία κατάσταση άγχους. Έτσι, μπορούμε να υποθέσουμε πως κατά τις απογευματινές ώρες, το σώμα είναι πιο ευάλωτο στο στρες.”
Εντούτοις, ο επικεφαλής της έρευνας τονίζει πως κάθε άνθρωπος έχει το δικό του κιρκάδιο ρυθμό, δηλαδή το δικό του βιολογικό ρολόι. Επομένως, ανάλογα με την καθημερινότητα του καθενός καθορίζεται κι η δυνατότητά του να διαχειριστεί το άγχος μέσα στη μέρα.
