Tag:

Ερη Πιπεράκη

“Δεν μπορώ…φοβάμαι” , από την Έρη Πιπεράκη

από την Έρη Πιπεράκη – Κλινική Ψυχολόγο και Ειδική Παιδαγωγό*

Αναλογιστείτε ποια φράση θα χρησιμοποιούσατε για να καθησυχάσετε ένα παιδί όταν σας λέει ότι φοβάται: «Μη φοβάσαι εσύ είσαι δυνατός/η και μπορείς να τ’ αντιμετωπίσεις όλα» ή «Θέλεις να βρούμε μαζί τι είναι αυτό που σε κάνει να φοβάσαι και να το αντιμετωπίσουμε;»

Αρκετοί γονείς επιλέγουν την πρώτη φράση, θεωρώντας ότι η σιγουριά στην έκφρασή τους ηρεμεί το παιδί και του δίνει δύναμη, ενώ αν επιλέξουν τη δεύτερη φράση και προκαλέσουν το παιδί να μιλήσει περισσότερο γι’ αυτό που το φοβίζει, θα ενισχύσουν το φόβο του. Θεωρούν ότι είναι καλύτερα να υποτιμήσουν την ένταση του συναισθήματος, ώστε να μειώσουν την επίδραση που έχει στο παιδί κι έτσι να το εξαφανίσουν.

Παρ’ όλα αυτά, το συναίσθημα του φόβου υπάρχει, είναι μέρος της φυσιολογικής εξέλιξης των ζωντανών οργανισμών και μας συνοδεύει σ’ όλη μας τη ζωή, αφού όχι μόνο μας προστατεύει από δυσάρεστες καταστάσεις, αλλά μας βοηθάει ν’ αναπτύξουμε σταδιακά το συναίσθημα της ασφάλειας. Οι φόβοι των παιδιών, είναι φυσιολογικές αντιδράσεις σε γεγονότα που αισθάνονται ότι απειλούν την προσωπική τους ασφάλεια και τα κάνουν να βιώνουν διάφορα σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, στομαχικές ενοχλήσεις, εφίδρωση κ.ά. Οι φόβοι αυτοί, έρχονται και παρέρχονται καθώς αυτά μεγαλώνουν – συνήθως μέχρι τα 10-12 έτη οι παιδικοί φόβοι ξεπερνιούνται – αλλά η σοβαρότητά τους κρίνεται από τις συνέπειες που έχουν στην καθημερινότητα του κάθε παιδιού. Η ανάπτυξη των φόβων, επηρεάζεται από την ιδιοσυγκρασία του παιδιού αλλά και από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τις εμπειρίες που βιώνει. Στη σύγχρονη εποχή, που χαρακτηρίζεται από γενικότερη ανασφάλεια, οι φόβοι των παιδιών – και όχι μόνο – έχουν περισσότερες πιθανότητες να εξελιχθούν σε άγχος και αβεβαιότητα σχετικά με την ικανότητά τους ν’ ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις.

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση καταστάσεων που προκαλούν φόβο και όχι η αποφυγή τους, είναι αυτή που κάνει ένα άτομο να αισθανθεί ασφαλές και έτοιμο ν’ αντιμετωπίσει τις διάφορες προκλήσεις. Το μυστικό είναι: «γνωρίζω τους φόβους μου και μαθαίνω να τους αντιμετωπίζω». Αυτό πρέπει να ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία, ώστε τα παιδιά να καταλάβουν ότι υπάρχουν τρόποι να χειριστούν καταστάσεις που τους τρομάζουν και ότι είναι ικανά να κυριαρχήσουν τους φόβους τους.

Το συναίσθημα του φόβου αντανακλάται τόσο με ψυχολογικές όσο και με σωματικές αντιδράσεις. Υπάρχουν καταστάσεις όπου εκφράζεται άμεσα, τόσο από παιδιά όσο και από ενήλικες, αλλά υπάρχουν και καταστάσεις όπου σωματοποιείται ή/και εκφράζεται μέσα από συναισθήματα θυμού ή λύπης. Το βέβαιο είναι ότι φόβος υπάρχει πάντα στις μεταβατικές καταστάσεις, όταν κάτι τελειώνει ή πρόκειται να τελειώσει και ν’ αρχίσει κάτι άλλο που μας είναι άγνωστο.

Φανταστείτε λοιπόν πόσες τέτοιες καταστάσεις βιώνει ένα παιδί κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του σ’ έναν ενήλικα, που είναι απαραίτητο να έχει οπλιστεί με όλα τα εφόδια για να συνεχίσει ν’ αντιμετωπίζει τέτοιες μεταβατικές καταστάσεις αποτελεσματικά.

Ποια είναι όμως η πορεία που ακολουθεί η ανάπτυξη των φόβων κατά την παιδική ηλικία;

Μέχρι τον 7ο μήνα, το βρέφος δεν ανησυχεί όταν βρίσκεται με αγνώστους, αλλά μετά, αρχίζει σταδιακά να έχει αντιδράσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν συνειδητός φόβος, αφού βλέπουμε ότι αντιδρά με διαφορετικό τρόπο απέναντι σε οικεία και μη οικεία πρόσωπα και γενικά σε κάτι πρωτόγνωρο και άγνωστο. Διανύοντας το 2ο χρόνο της ζωής του, αρχίζει να καταλαβαίνει ότι ενώ υπάρχουν πράγματα που μπορεί να ελέγξει π.χ κτυπά το τύμπανο και ακούγεται δυνατός ήχος, υπάρχουν κάποια άλλα που συμβαίνουν ξαφνικά χωρίς να τα έχει προκαλέσει π.χ ο θόρυβος από μια βροντή. Άρα ποιος ξέρει τι μπορεί να συμβεί ξαφνικά χωρίς να μπορεί να το ελέγξει;

Από τη στιγμή που κάθε παιδί καταλαβαίνει ότι μπορεί να κάνει πράγματα μόνο του, αρχίζει ν’ απομακρύνεται από τους γονείς του. Όμως συνυπάρχει η ανάγκη του για προστασία και ασφάλεια, που το οδηγεί στην αναζήτηση της επιβεβαίωσης ότι οι γονείς είναι εκεί. Πόσες φορές δεν έχουμε δει παιδιά να παίζουν και να γυρνούν το κεφάλι, μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουν ότι οι γονείς είναι κάπου εκεί κοντά. Αν δεν παίρνουν αυτή την επιβεβαίωση, τα παιδιά θ’ αναπτύξουν έντονα το φόβο ότι θα τα εγκαταλείψουν. Ο φόβος αυτός ενισχύεται και από την αντίδραση του παιδιού στις επιθυμίες των γονέων, γύρω στο 3ο έτος της ηλικίας του, όπου ταυτόχρονα δημιουργείται ο φόβος ότι οι γονείς θα θυμώσουν και θα το εγκαταλείψουν. Έτσι αρχίζει ο φόβος για τον ύπνο, αφού θεωρεί ότι τότε οι γονείς μπορεί να φύγουν και να ή ο φόβος για τον παιδικό σταθμό αφού θεωρεί ότι θα τ’ αφήσουν εκεί και δεν θα επιστρέψουν.

Το παιδί συνειδητοποιεί τους κινδύνους του περιβάλλοντος γύρω στην ηλικία των 4ων ετών. Έτσι αρχίζει να διστάζει να κάνει πράγματα που μέχρι πριν λίγο καιρό τα έκανε πχ δεν θέλει να βουτήξει στο νερό και στέκεται διστακτικά στην άκρη ενώ το προηγούμενο καλοκαίρι του άρεσε και το χαιρόταν. Οι φόβοι του γίνονται απροσδιόριστοι, φόβος για το σκοτάδι, για τους γιατρούς, για τους ασυνήθιστους θορύβους, για τις αρρώστιες, για τα έντομα αφού μέχρι την ηλικία των 7 ετών δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει αιτιακές σχέσεις.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;

Βασική αρχή είναι ν’ αναπτύξουν τα παιδιά δεξιότητες, με τις οποίες ν’ αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά καταστάσεις που τους προξενούν φόβο. Φυσικά για ν’ αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες, πρέπει να τους δώσουμε την ευκαιρία να δοκιμαστούν και να νιώσουν ότι ξεπερνούν τους φόβους τους.
•Απαραίτητη είναι η δημιουργία κλίματος ασφάλειας, μέσα στο οποίο τα παιδιά θα βιώσουν ότι οι γονείς είναι σταθερές φιγούρες και δεν θα τα εγκαταλείψουν παρ’ όλες τις αντιπαραθέσεις που μπορεί να έχουν μεταξύ τους.
•Σ’ ένα τέτοιο κλίμα ασφάλειας, καθορίστε μαζί με το παιδί μικρούς στόχους και βήματα για την αντιμετώπιση των φόβων του και ενισχύστε το να γνωρίσει σταδιακά το φοβικό αντικείμενο (να το πλησιάσετε μαζί, να ζωγραφίσετε το τέρας που φοβάται, να παίξετε μαζί του το κακό το δράκο, να προχωρήσετε μαζί στο σκοτεινό διάδρομο μέχρι το δωμάτιό του αλλά ν’ ανάψει μόνο του το φως για να καταλάβει ότι υπάρχουν λύσεις).
•Αναγνωρίστε και ονομάστε το φόβο του και μην τον υποτιμάτε, εμφανίζοντας ως ακίνδυνο το περιεχόμενο του φόβου του, γιατί μ’ αυτό τον τρόπο όχι μόνο ενισχύετε το έντονο συναίσθημά του, αφού του δείχνετε ότι τελικά φοβάται κάτι τόσο ασήμαντο, αλλά μαθαίνει και να ντρέπεται για τα συναισθήματά του.
•Βοηθήστε το παιδί να εκφράσει λεκτικά τα συναισθήματά του, ώστε μαζί να συζητήσετε τι άλλο θα μπορούσε να κάνει για ν’ αντιμετωπίσει αυτό που φοβάται.
•Δείξτε ότι κι εσείς φοβάστε και μοιραστείτε τους τρόπους που αντιμετωπίζετε τους φόβους σας. Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι και οι μεγάλοι φοβούνται αλλά παρ’ όλα αυτά τα καταφέρνουν. Άρα δεν είναι κάτι τόσο τραγικό να φοβάται κάποιος.
•Αποφύγετε τους χαρακτηρισμούς «φοβητσιάρης» ή «εύκολα φοβάσαι», αφού έτσι ο φόβος γενικεύεται σε όλες τις καταστάσεις. Αντίθετα δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι ο φόβος του συνδέεται με τη συγκεκριμένη κατάσταση.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι στο αρχικό ερώτημα «ποια φράση θα χρησιμοποιούσατε για να καθησυχάσετε το παιδί σας που φοβάται», η αντίδραση των γονιών που βοηθά το παιδί να καταλάβει ότι παίρνουμε στα σοβαρά τα συναισθήματά του και ότι θα σταθούμε δίπλα του, αφού υπάρχει τρόπος να κυριαρχήσει τους φόβους του, είναι αυτή που σταδιακά θα το οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι πάντα θα υπάρχουν πράγματα που φοβόμαστε αλλά έχουμε και τα όπλα να τα αντιμετωπίσουμε.

*Για περισσότερες πληροφορίες για την κα Πιπεράκη, πατήστε εδώ

18/02/2014 0 comments

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

“Τα κατάφερα!!! Ήταν μοίρα; Ήταν τύχη; ή Μπορώ και το αξίζω;” , από την Έρη Πιπεράκη

written by The K-magazine

από την Έρη Πιπεράκη – Κλινική Ψυχολόγος και Ειδική Παιδαγωγός*

Το κλειδί της επιτυχίας των ενεργειών μας, βρίσκεται στην πίστη που έχουμε στον εαυτό μας και στην αξία που του δίνουμε. Η στάση μας αυτή, αντανακλάται στους άλλους κι έτσι μας εμπιστεύονται, μας αποδέχονται κι αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο την αυτοπεποίθησή μας, δηλαδή την αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας. Αν εμείς δώσουμε αξία στον εαυτό μας, τότε και οι άλλοι θα μας δώσουν.

Η πίστη στον εαυτό μας και το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης, γίνεται σταδιακά και ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Οι εμπειρίες που βιώνουμε, η στήριξη που νιώθουμε ότι έχουμε από το περιβάλλον και τα ερεθίσματα τα οποία καλούμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε με τις δικές μας ικανότητες, επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την εικόνα που διαμορφώνουμε για τον εαυτό μας.

Στην πορεία αυτή, σημαντικό ρόλο παίζουν οι γονείς, οι φίλοι, οι δάσκαλοι, οι συγγενείς, που με τη στάση τους θα επηρεάσουν τη γνώμη που θα σχηματίσουμε για τον εαυτό μας και την αξία που θα του δώσουμε, ώστε να νιώσουμε ικανοί να εκμεταλλευτούμε κάθε ευκαιρία που θα παρουσιαστεί στη ζωή μας. Όσο πιο στενή είναι η σχέση ενός ατόμου με τ΄ άτομα του περιβάλλοντός του, τόσο πιο σημαντική είναι η στάση τους για την εξέλιξη της αυτοπεποίθησής του. Οι βάσεις μπαίνουν ήδη από την ημέρα που ένα παιδί θα έρθει στον κόσμο, άρα ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός, ακόμα περισσότερο και από τη μόρφωση που θα του προσφέρουν.

Όλοι οι γονείς θέλουν το καλύτερο για το παιδί τους και η προσπάθειά τους είναι συνεχής. Φροντίζουν, υποστηρίζουν, προστατεύουν, καθοδηγούν, συμβουλεύουν, εκπαιδεύουν, επιδοκιμάζουν αλλά και οριοθετούν, κατακρίνουν και αποδοκιμάζουν συμπεριφορές και ενέργειες του παιδιού, κατά τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας.

Όμως μέσα απ’ αυτές τις εκδηλώσεις, ο τρόπος που προσεγγίζουν το παιδί σε κάθε του ενέργεια, διαφοροποιεί και το αποτέλεσμα που θα έχει η αντίδρασή τους, στην εικόνα που διαμορφώνουν τα παιδιά για τον εαυτό τους.

Η προστασία και καθοδήγηση βοηθούν, όμως η υπερβολική προστασία και καθοδήγηση, μπορεί να εμποδίσουν την ανάληψη πρωτοβουλιών και την αυτενέργεια ενός παιδιού. Έτσι δεν θα έχει την ευκαιρία να μάθει, ότι οι αποτυχίες και τα λάθη είναι μέσα στη ζωή και ότι η αξία ενός ανθρώπου δεν μειώνεται από τα λάθη του αλλά αντίθετα μπορεί ο ίδιος να δυναμώσει, αφού θα έχει την ευκαιρία να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις που θα τονώσουν την πίστη στο εαυτό του. Αφήστε λοιπόν το παιδί να καταλάβει ότι κι εσείς κάνετε λάθη, παραδεχθείτε τις αποτυχίες σας και παραδειγματίστε με τις συνεχείς προσπάθειές σας.

Συμβουλέψτε το παιδί σας, αλλά μη διστάσετε να ζητήσετε τη γνώμη του γι’ αποφάσεις που πρέπει να πάρετε και ζητήστε τη βοήθειά του για πράγματα που πρέπει να κάνετε. Μ’ αυτό τον τρόπο, δείχνετε ότι εμπιστεύεστε την κρίση του, αναγνωρίζετε τις ικανότητές του, ότι περιμένετε σημαντικά πράγματα απ΄ αυτό κι έτσι εκείνο θα είναι έτοιμο να δοκιμάσει για ν’ ανταποκριθεί στις προσδοκίες σας.

Καθοδηγείστε το παιδί σας, αλλά σεβαστείτε τις διαφορετικές προτιμήσεις και απόψεις του. Δείξτε ενδιαφέρον για τις σκέψεις του ακόμα κι αν διαφωνείτε και προτιμήστε να κάνετε έναν εποικοδομητικό διάλογο παρά να κατακρίνετε τις ιδέες και τις επιλογές του. Έτσι, θα δείξετε ότι το σέβεστε και μην ξεχνάτε ότι μόνο όταν μας σέβονται οι άλλοι μπορούμε κι εμείς να σεβαστούμε τον εαυτό μας.

Υποστηρίξτε το παιδί σας στις δυσκολίες του, αλλά μην δίνετε συνεχώς συμβουλές δείχνοντας ότι μόνο εσείς τα ξέρετε όλα. Εκθέστε το πρόβλημα ή αφήστε το παιδί να εκθέσει το πρόβλημα και ζητήστε τη γνώμη του για τον τρόπο αντιμετώπισης, αναφέροντας τις πιθανές συνέπειες. Αφήστε το παιδί να πάρει την τελική απόφαση, αφού είναι ο μόνος τρόπος ν’ αποδεχθεί τις συνέπειες της απόφασής του και να μάθει να χειρίζεται το πρόβλημα με διαφορετικό τρόπο. Αν συμβουλεύετε συνέχεια, δείχνετε στο παιδί ότι είναι ανίκανο να λύσει τα προβλήματά του και να πάρει την ευθύνη των αποφάσεων του.

Αποδοκιμάστε την ενέργεια αλλά όχι το παιδί, όταν κάνει κάτι με το οποίο δεν συμφωνείτε. Ξεχωρίστε το παιδί από την πράξη του, αφού μ’ αυτό τον τρόπο δείχνετε ότι δεν απορρίπτετε το ίδιο αλλά μόνο τη συγκεκριμένη ενέργεια. Έτσι του αποδεικνύετε ότι εξακολουθείτε να το αγαπάτε και να πιστεύετε στις ικανότητές του, αλλά αποδοκιμάζετε τη συγκεκριμένη ενέργεια που προκάλεσε δυσάρεστα συναισθήματα σε όλους σας.

Φροντίστε οι απαιτήσεις σας ν’ ανταποκρίνονται στις ικανότητες του παιδιού, γιατί κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ενδιαφερθείτε για τις δραστηριότητες και τα παιχνίδια του, δείξτε ενθουσιασμό και μην προσπαθήσετε να κατακρίνετε με τη λογική, τη φαντασία και τη δημιουργικότητά του.

Ο τρόπος προσέγγισης ενός παιδιού, μέσα στο γενικότερο κλίμα αγάπης και φροντίδας από το περιβάλλον του, ενισχύει την πίστη που αποκτά σιγά – σιγά στον εαυτό του και το κάνει να πιστεύει ότι η πραγματοποίηση των ονείρων του είναι αποτέλεσμα της αξίας και των ικανοτήτων του και όχι μοίρα ή τύχη.

*Για περισσότερες πληροφορίες για την κα Πιπεράκη, πατήστε εδώ

14/01/2014 0 comments

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Μαμά γιατί εμείς πάμε διακοπές χωρίς το μπαμπά; από την Έρη Πιπεράκη

written by The K-magazine

Ερώτημα που όλο και συχνότερα ακούγεται από τα χείλη των παιδιών, αφού στη σημερινή εποχή είναι μεγάλος ο αριθμός των ζευγαριών που τελικά οδηγούνται στο διαζύγιο, με επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της οικογένειας και όχι μόνο στους συντρόφους.

Πολλά παιδιά και έφηβοι ερμηνεύουν το διαζύγιο των γονιών τους ως απόρριψη και εγκατάλειψη των ίδιων, βιώνουν συναισθήματα ανασφάλειας αφού φοβούνται ότι το ίδιο μπορεί να συμβεί στη σχέση τους με τον ένα ή με τον άλλο γονιό και έτσι αναπτύσσουν συναισθήματα θυμού απέναντι στους γονείς τους.

Κάθε παιδί θα προτιμούσε να ζει και με τους 2 γονείς του και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο χωρισμός των γονιών είναι οδυνηρός για τα παιδιά. Όμως οι εντάσεις ανάμεσα στους γονείς, που συνήθως προηγούνται του διαζυγίου, έχουν δυσμενέστερες συνέπειες στην ψυχολογία τους. Η κακή επικοινωνία που υπάρχει μεταξύ των γονέων πριν αλλά και μετά το διαζύγιο, είναι αυτή που πληγώνει περισσότερο τα παιδιά. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό γονείς που δεν κατάφεραν να έχουν μια αρμονική συμβίωση, να έχουν ένα «αρμονικό διαζύγιο», που μακροπρόθεσμα θα βοηθήσει τα παιδιά να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες της οικογένειας και να μην επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία.

Όταν πια η κατάσταση ανάμεσα στους συντρόφους είναι δύσκολη, τα παιδιά δεν μπορούν να μένουν στο σκοτάδι, αφού οι εντάσεις που βιώνουν και η συναισθηματική απομάκρυνση των γονέων, εντείνει την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια τους. Βέβαια οι γονείς θα πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά, μόνο όταν έχουν πάρει την οριστική απόφαση και να τα ενημερώσουν όσο το δυνατόν νωρίτερα για να μην υπάρχει περίπτωση να το ακούσουν από κάποιον άλλο. Η ενημέρωση πρέπει να γίνει και από τους 2 γονείς, ώστε τα παιδιά να κατανοήσουν ότι ήταν μια κοινή απόφαση – ακόμα κι αν δεν είναι έτσι – για να μην κατηγορήσουν τον ένα από τους δυο γονείς.
Είναι σημαντικό ν’ απαντήσουν με ειλικρίνεια στα παιδιά, ότι χωρίζουν επειδή έπαψαν πια να είναι χαρούμενοι μαζί, αλλά ότι ο καθένας χωριστά θα είναι πολύ χαρούμενος μαζί τους. Τα παιδιά αλλά και οι έφηβοι, θα πρέπει να νιώσουν την ασφάλεια, ότι παρόλο που δεν θα μένουν πια όλοι μαζί, οι γονείς τους θα εξακολουθούν να τ’ αγαπούν και να τα φροντίζουν.
Οι γονείς θα πρέπει να εκφράσουν και οι ίδιοι την απογοήτευση που νιώθουν από την εξέλιξη της σχέσης τους και να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εκφράσουν τις ερωτήσεις τους και τα συναισθήματά τους. Παράλληλα, είναι σημαντικό να συζητήσουν με τα παιδιά τις αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή τους σχετικά με τη διαμονή τους, τη διαμονή του γονέα που θ’ αποχωρίσει από το σπίτι καθώς και την επικοινωνία μαζί του.

Τα παιδιά βιώνουν περίπλοκα συναισθήματα από το χωρισμό των γονιών τους, γι’ αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να παραμένουν συναισθηματικά διαθέσιμοι και να υπάρχει μεταξύ τους κοινή στάση και πνεύμα συνεργασίας όσον αφορά στο χειρισμό των παιδιών. Οι αντιδράσεις των παιδιών στα διάφορα ηλικιακά στάδια που διανύουν τη στιγμή του χωρισμού των γονιών τους είναι διαφορετικές, έντονες αρχικά αλλά σταδιακά αμβλύνονται με τη στάση που διατηρούν οι γονείς απέναντί τους.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, ταράζονται πολύ και λυπούνται από το χωρισμό των γονιών τους, με αποτέλεσμα να εκδηλώνουν συμπεριφορές έντονης προσκόλλησης και ανασφάλειας. Έτσι μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές στον ύπνο, στο φαγητό, νυχτερινή ενούρηση, άρνηση ν’ αποχωριστούν το γονέα ή και επιθετικότητα απέναντι σε άλλα παιδιά.
Στη σχολική ηλικία, υπάρχει θλίψη αλλά τα παιδιά εκδηλώνουν έντονο θυμό κυρίως προς το γονιό με τον οποίο ζουν – που τις περισσότερες φορές είναι η μητέρα – αφού θεωρούν ότι αυτός είναι υπεύθυνος για την απουσία του άλλου γονιού από το σπίτι. Παράλληλα, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στις υποχρεώσεις τους και παραμελούν τα μαθήματά τους.
Στην προεφηβεία, τα παιδιά καλύπτουν τη θλίψη τους μέσα από το παιχνίδι ή άλλες δραστηριότητες που απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας και του χρόνου τους. Συμπεριφέρονται σαν να μην τους απασχολεί αυτό που συμβαίνει και είναι δύσκολο να προσεγγίσει κάποιος τα παιδιά σ’ αυτό το ηλικιακό στάδιο, αφού αισθάνονται αμηχανία και δεν θέλουν να μιλούν γι’ αυτό που τους προκαλεί θλίψη.
Οι έφηβοι, απομονώνονται περισσότερο, απομακρύνονται από τη ζωή της οικογένειας και αναζητούν διέξοδο σε άλλες σχέσεις εκτός σπιτιού που τους δίνουν την αίσθηση ότι ανήκουν σταθερά σε μια ομάδα.

Η κατανόηση των συναισθημάτων που βιώνει ένα παιδί όταν αντιμετωπίζει το χωρισμό των γονιών του, είναι η πυξίδα για τον τρόπο που οι γονείς θα του συμπεριφέρονται ώστε να μην επιβαρύνουν τη συναισθηματική του κατάσταση.

Είναι σημαντικό ν’ απουσιάζουν οι εντάσεις μεταξύ των γονέων, να μην κατηγορεί ο ένας γονιός τον άλλο στα παιδιά ή/και να τα χρησιμοποιεί για να περνάει μηνύματα προς τον άλλο γονιό, καθώς και να μην υποτιμά το χρόνο και τις δραστηριότητες που κάνει το παιδί μαζί του, αφού τα παιδιά εισπράττουν την εχθρότητα που αναπτύσσεται ανάμεσά τους.

Παράλληλα ο κάθε γονιός πρέπει να είναι συνεπής σ’ αυτό που έχει υποσχεθεί και κυρίως ο γονιός που απουσιάζει να δηλώνει με συνέπεια την παρουσία του (τηλεφωνική ή προσωπική) ακόμα κι αν ο χρόνος που διαθέτει είναι λίγος.

Η ψυχική υγεία ενός παιδιού εξαρτάται από την ικανότητά του να διατηρεί σταθερούς δεσμούς και με τους δυο γονείς του, οι οποίοι πρέπει να συνεργάζονται στενά για θέματα που το αφορούν, αφού αποτελούν τα σημεία αναφοράς του. Είναι σημαντικό να νιώθει, ότι η οικογένεια του ως δομή συνεχίζει να υπάρχει ακόμα κι αν οι γονείς του έχουν χωρίσει ως σύντροφοι.

Σιγά – σιγά θ’ απολαμβάνει τις διακοπές του με κάθε γονιό ξεχωριστά, αφού θα καταλάβει ότι και οι δυο είναι σύμμαχοι στη φροντίδα τους γι’ αυτό.

*Η Έρη Πιπεράκη είναι Κλινική Ψυχολόγος και Ειδική Παιδαγωγός κάτοχος Master of Science από το Northern Illinois University των Η.Π.Α, για περισσότερες πληροφορίες, πατήστε εδώ

Σχετικά άρθρα:

–Η πεθερά μπορεί να σώσει τους άντρες από… διαζύγιο

–Περισσότερα αδέλφια, λιγότερες πιθανότητες για διαζύγιο!

–Όταν η νέα σύντροφος του πατέρα (μητριά;) μπαίνει στην οικογένεια , από την Δήμητρα Βαΐτσου

–Χωρίσατε; Απομακρυνθείτε από τα social media….

09/12/2013 1 comment

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Γιατί το παιδί μου δεν θέλει πια να πηγαίνει στο σχολείο; από την Ερη Πιπεράκη

written by The K-magazine

από την Έρη Πιπεράκη – Κλινική Ψυχολόγος / Ειδική Παιδαγωγός*

Η απροθυμία ενός παιδιού να πάει σχολείο, που μπορεί να συνοδεύεται από αδικαιολόγητη αδιαθεσία, νυχτερινούς εφιάλτες, εκρήξεις θυμού ή/και μεταπτώσεις στη συμπεριφορά του, προβληματίζει τους γονείς, αφού δεν μπορούν να αιτιολογήσουν αυτές τις συμπεριφορές και δεν γνωρίζουν πώς πρέπει ν’ αντιδράσουν. Τις περισσότερες φορές, αυτές οι αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, συνοδεύονται από δραματική πτώση στις σχολικές του επιδόσεις, αδιαφορία για τις σχολικές του υποχρεώσεις και απώλεια προσωπικών αντικειμένων στο χώρο του σχολείου. Το ίδιο το παιδί φαίνεται αρκετά προβληματισμένο, ταυτόχρονα όμως φαίνεται ότι διστάζει να μιλήσει γι’ αυτά που το προβληματίζουν.

–Μήπως είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού;
Το φαινόμενο του εκφοβισμού, εμφανίζεται από πολύ παλιά στις κοινωνικές ομάδες και αναφέρεται στην σωματική και συναισθηματική κακοποίηση ενός ατόμου, με σκοπό τον αποκλεισμό του από την κοινωνική ομάδα. Αντίστοιχα, το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού εμφανίζεται στο σχολικό πλαίσιο ή σε χώρους που τα παιδιά λειτουργούν σαν ένα σύνολο. Σ’ αυτά τα πλαίσια, κάποιο ή κάποια παιδιά (θύτες), δημιουργούν χωρίς λόγο περιστατικά άσκησης σωματικής και ψυχολογικής βίας προς ένα άλλο παιδί (θύμα), με σκοπό την περιθωριοποίησή του. Χαρακτηριστικό του σχολικού εκφοβισμού, που τον διαφοροποιεί από ένα απλό καυγά ή ένα πείραγμα, είναι ότι υπάρχει πρόθεση, επανάληψη των βίαιων συμπεριφορών και οργανωμένο σχέδιο δράσης εναντίον του θύματος. Επίσης στο σχολικό εκφοβισμό υπάρχει ανισότητα δύναμης ανάμεσα στο θύτη και στο θύμα αφού οι θύτες επιλέγουν ένα παιδί που το θεωρούν αδύναμο και «διαφορετικό» ενώ στον περιστασιακό καυγά τα μέλη θεωρούνται ισότιμα.

– Πώς εκδηλώνεται ο σχολικός εκφοβισμός;
Ο σχολικός εκφοβισμός εκδηλώνεται με προφορικά ή/και γραπτά αρνητικά σχόλια, με επιδιωκόμενη απομάκρυνση φίλων και απομόνωση από ομαδικές δραστηριότητες, με απειλές προς το θύμα που το εξαναγκάζουν να κάνει πράγματα που δεν θέλει, με κλοπές ή/και καταστροφή των προσωπικών αντικειμένων του θύματος, με σωματική βία καθώς και με ταπείνωση του θύματος μέσω του διαδικτύου όπου είναι εύκολη η πρόσβαση σε χώρους κοινωνικής δικτύωσης (ηλεκτρονικός εκφοβισμός).

–Ποιοι εμπλέκονται στο φαινόμενο;
Στο φαινόμενο εμπλέκονται το παιδί ή η ομάδα των παιδιών που ασκούν βία (θύτες), το παιδί που δέχεται βία (θύμα) αλλά και τα παιδιά που γνωρίζουν και παρακολουθούν το φαινόμενο (παρατηρητές). Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι γονείς που παρατηρούν τις αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένοι ώστε να συνεργαστούν για να σταματήσει το φαινόμενο και το παιδί να νιώσει ότι βρίσκεται σε ασφαλές πλαίσιο.

–Ποια συναισθήματα βιώνει το παιδί «θύμα» του σχολικού εκφοβισμού;
Το παιδί στην καθημερινότητά του αισθάνεται φόβο γι’ αυτό που έχει ν’ αντιμετωπίσει, ντροπή για την αδυναμία του να το αντιμετωπίσει, ενοχές αφού θεωρεί ότι για να έχει γίνει στόχος σίγουρα κάτι έχει που προκαλεί τους άλλους και φυσικά θυμό γι’ αυτό που συμβαίνει, αλλά τα προαναφερόμενα συναισθήματα το ακινητοποιούν και δεν μπορεί ν’ αντιδράσει. Έτσι εκδηλώνει το θυμό του σε οικεία πρόσωπα ή σε πλαίσια που αισθάνεται ισχυρό και ασφαλές, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά που έχουν υπάρξει θύματα να γίνονται αργότερα θύτες.

–Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Σ’ ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο, γίνονται δράσεις που αποσκοπούν στην πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού και απευθύνονται σ’ όλο το μαθητικό πληθυσμό.

Μόλις όμως οι γονείς ενός μέλους της μαθητικής κοινότητας, αντιληφθούν τις προαναφερόμενες αλλαγές στη γενικότερη συμπεριφορά του παιδιού και υποψιαστούν ότι το παιδί τους πιθανόν να είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού, πρέπει να επικοινωνήσουν με το σχολείο του και να εκθέσουν του προβληματισμούς τους. Η συνεργασία των γονέων με το σχολείο είναι απαραίτητη, ώστε το παιδί να νιώσει ότι βρίσκεται σ’ ένα περιβάλλον που το υποστηρίζει, κατανοεί την κατάσταση που αντιμετωπίζει και λαμβάνει μέτρα.

Αρχικός στόχος είναι το παιδί να μιλήσει για την κατάσταση που αντιμετωπίζει. Αν οι γονείς αντιδράσουν υπερβολικά, κάνοντας κριτική για τον τρόπο που το παιδί έχει χειριστεί την κατάσταση ή αντίθετα την υποβαθμίσουν, το παιδί παίρνει το μήνυμα ότι δεν το καταλαβαίνουν και το θεωρούν αδύναμο να χειριστεί αυτό που αντιμετωπίζει. Άρα μήπως τελικά του αξίζει να υπομένει αυτά που βιώνει και δεν πρέπει να μιλά σε κανέναν γι’ αυτό;

–Μαμά και σήμερα δεν αισθάνομαι πολύ καλά. Σε παρακαλώ να μείνω άλλη μια μέρα στο σπίτι;
Αυτή η παράκληση του παιδιού ίσως τελικά να κρύβει κάτι περισσότερο από μια οργανική αδιαθεσία. Ίσως κρύβει το φόβο, τη ντροπή, την απελπισία και την αδυναμία του παιδιού ν’ αντιμετωπίσει την κατάσταση που βιώνει καθημερινά στο χώρο του σχολείου από κάποιο παιδί ή κάποια ομάδα παιδιών.

Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να σταθούν δίπλα του και η προσέγγισή του πρέπει να γίνει σ’ ένα κλίμα κατανόησης, ενεργητικής ακρόασης και αποδοχής

*Η Έρη Πιπεράκη είναι Κλινική Ψυχολόγος και Ειδική Παιδαγωγός κάτοχος Master of Science από το Northern Illinois University των Η.Π.Α.

Εξειδικευμένη στις ψυχολογικές δοκιμασίες, στη συμβουλευτική παιδιών, εφήβων και γονέων, στη διάγνωση και αντιμετώπιση αναπτυξιακών και μαθησιακών δυσκολιών, εργάζεται ως ψυχολόγος δημοτικού στα Εκπαιδευτήρια Δούκα και ως συντονίστρια του τμήματος ενισχυτικής διδασκαλίας στον ίδιο χώρο για παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες στη μάθηση και στη συγκέντρωση.

Παράλληλα είναι υπεύθυνη του Κέντρου Αξιολόγησης και Αποκατάστασης Μαθησιακών και Αναπτυξιακών Δυσκολιών και ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ψυχολογικής και Γνωστικής Αξιολόγησης (ΚΕ.ΨΥ.ΓΝΑ).

Είναι μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Μελέτης και Έρευνας Δυσκολιών Μάθησης, της Εταιρείας Ειδικών Παιδαγωγών Ελλάδος και της European Association of Psychological Assessment.

Ασχολείται με την εξατομικευμένη παρέμβαση σε παιδιά και εφήβους με μαθησιακές, αναπτυξιακές και συναισθηματικές δυσκολίες με στόχο την ενσωμάτωσή τους στο σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Συνεργάζεται με λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχιάτρους και επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τη ολοκληρωμένη αξιολόγηση και παρέμβαση.

Έχει συμμετάσχει ως εισηγήτρια, σε ημερίδες και συνέδρια σχετικά με το χώρο της ψυχολογίας και της ειδικής αγωγής.

Έρη Πιπεράκη
Κλινική Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός (B.A – M.SC)
Καλομενοπούλου 7, 154 51 Ν.Ψυχικό.
Τηλ/Φαξ: 210 6778110
e-mail: [email protected]

11/11/2013 0 comments