Ο καρκίνος του μαστού αναφέρεται στην νοσηρή ανάπτυξη κακοήθους όγκου στην ευρύτερη περιοχή του μαστού και αποτελεί την πιο κοινή μορφή καρκίνου μεταξύ των γυναικών, μετρώντας ετησίως 1.000.000 νέα κρούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα αίτια είναι ποικίλα μεταξύ των σημαντικότερων όμως είναι η κληρονομικότητα, η ηλικία, οι ιδιαιτερότητες στην έμμηνο ρύση και την κύηση (έναρξη έμμηνου ρύσεως πριν τα 12 έτη, εμμηνόπαυση μετά τα 55, ατεκνία), η παχυσαρκία και η αύξηση του σωματικού βάρους, το αλκοόλ, το κάπνισμα, η έκθεση του στήθους σε ακτινοβολία, προηγούμενος καρκίνος της μήτρας ή των ωοθηκών, η άτυπη υπερπλασία ή άλλη προ-κακοήθης κατάσταση και τέλος είναι αρκετές οι μελέτες που θεωρούν υπεύθυνη τη λήψη των αντισυλληπτικών δισκίων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η σχετική ενημέρωση του γυναικείου πληθυσμού για την πρόληψη του εν λόγω καρκίνου. Υπολογίζεται ότι το 60% των κρουσμάτων στην Ευρώπη, διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο με αποτέλεσμα την επιτυχημένη θεραπεία. Το ανάλογο ποσοστό για την Ελλάδα είναι μόλις 5%. Η θεραπεία αναλόγως την περίπτωση συνίσταται σε χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, ογκεκτομή (αφαίρεση μόνο του όγκου και όχι ολόκληρου του μαστού) απλή ή ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία καθώς και μαστεκτομή.
Η μαστεκτομή αποτελεί την ολική χειρουργική αφαίρεση του μαστού και ενδείκνυται στις περιπτώσεις όπου υπάρχει εκτενής εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων ή όταν αυτά χαρακτηρίζονται από πολλαπλές εστίες. Επιβαρυντικό κριτήριο επίσης αποτελεί το βεβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό ή η ύπαρξη γονιδίων που αποδεδειγμένα προκαλούν καρκινογέννεση στο στήθος. Εντούτοις, ένας σημαντικός αριθμός σύγχρονων μελετών υποστηρίζει ότι η μαστεκτομή δεν προσφέρει τίποτα στην επιβίωση, με εξαίρεση κάποιες ειδικές περιπτώσεις. Σε εθνικό επίπεδο, υπολογίζεται ότι γίνονται 60% περισσότερες μαστεκτομές από ότι θεωρείται ογκολογικά απαραίτητο. Οι νέες σύγχρονες ογκολογικές τεχνικές ίσως καταφέρουν να εδραιώσουν στο μέλλον μια καλύτερη αισθητικά επέμβαση για την αποκατάσταση της νόσου.
Η συγκεκριμένη επέμβαση επιδρά στην ψυχολογία της γυναίκας με δύο διαφορετικούς τρόπους: από τη μία, θετικά αφού καταφέρνει και την θεραπεύει από μία σοβαρή ασθένεια, από την άλλη όμως, αρνητικά αφού τραυματίζει σε μόνιμη βάση την εικόνα της και τη θηλυκότητά της. Είναι γνωστό ότι το στήθος αποτελεί ένα από τα κύρια ελκυστικά σημεία στην εμφάνιση μιας γυναίκας. Η απώλεια ολόκληρου του μαστού την φέρνει αντιμέτωπη με έναν σωματικό εαυτό που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο γενικό πρότυπο της ομορφιάς αλλά και στο προσωπικό πρότυπό της σε σύγκριση με το πώς ήταν πριν την μαστεκτομή. Η γυναίκα λοιπόν από τη μία έχει κερδίσει τη ζωή της, από την άλλη όμως έχοντας υποστεί έναν ακρωτηριασμό βρίσκεται σε μια διαδικασία πένθους όπου θρηνεί την απώλεια της προηγούμενης σωματικής της κατάστασης. 
Πρόκειται για μια απώλεια που θα την ακολουθεί για μια ζωή αφού το αποτύπωμά της θα το φέρνει αισθητικά όπου κι αν βρίσκεται. Τούτη η σκέψη μπορεί να είναι άκρως στρεσογόνα, δημιουργώντας της τον φόβο της απόρριψης (ιδίως σεξουαλικά). Σε συνδυασμό με τη χρησιμότητα του στήθους στον θηλασμό και την σημασία του για τη σύναψη του συναισθηματικού δεσμού μεταξύ μητέρας και βρέφους, τραυματίζεται και η έννοια της μητρότητας. Η θηλυκότητα και η μητρότητα όμως, αποτελούν δύο βασικούς όρους στον αυτοπροσδιορισμό μιας γυναίκας. Έτσι λοιπόν, μια μαστεκτομή επιδρά αρνητικά στην αυτοπεποίθηση και στην αυτοεκτίμησή της, αφού την φέρνει αντιμέτωπη με έναν εκ νέου αυτοπροσδιορισμό με όρους δυσμενείς.
Είναι ιδιαιτέρως σημαντική η ψυχολογική και η συναισθηματική υποστήριξη της γυναίκας από το περιβάλλον της. Συχνά είναι απαραίτητη και η λήψη βοηθείας από κάποιον ειδικό (στις περισσότερες περιπτώσεις βέβαια, η ψυχολογική βοήθεια προηγείται της μαστεκτομής). Είναι απαραίτητος ο χρόνος και ο χώρος να βιώσει το πένθος της και να εκφράσει τα αρνητικά της συναισθήματα και τις ανησυχίες της ώστε ανακουφισμένη από το φορτίο τους να μπορέσει να αποδεχθεί το γεγονός. Μόνο τότε θα μπορέσει να αποδεχθεί και την νέα της εικόνα ώστε να καταφέρει να αγαπήσει εκ νέου το σώμα της και κατά προέκταση τον εαυτό της. Έτσι θα μπορέσει να ξεπεράσει τούτη την μεταβατική φάση, αυτοπροσδιοριζόμενη με όρους θετικούς, αυξάνοντας την αυτοπεποίθησή της, ενισχύοντας την αυτοεκτίμησή της κι επουλώνοντας τις μετατραυματικές της ανασφάλειες. Άλλωστε και η θηλυκότητα και η μητρότητα βασίζονται στην εμπιστοσύνη που έχουμε στον εαυτό μας. Κι αυτή δεν μπορεί να αφαιρεθεί με καμία επέμβαση αλλά χτίζεται συναισθηματικά και πνευματικά από τις εμπειρίες μας και την αξιοποίησή τους.
Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ
Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:
–Social media & γυναίκες… μια σχέση πάθους, από τη Μαρία Μάρκου
–Ερωτόλυτος…., από τη Μαρία Μάρκου
–Ρατσισμός: η περιθωριοποίηση του διαφορετικού, από την Μαρία Μάρκου
–Νέα γυναίκα και single mom, από την Μαρία Μάρκου
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
