από την Έρη Πιπεράκη – Κλινική Ψυχολόγος και Ειδική Παιδαγωγός*
Το κλειδί της επιτυχίας των ενεργειών μας, βρίσκεται στην πίστη που έχουμε στον εαυτό μας και στην αξία που του δίνουμε. Η στάση μας αυτή, αντανακλάται στους άλλους κι έτσι μας εμπιστεύονται, μας αποδέχονται κι αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο την αυτοπεποίθησή μας, δηλαδή την αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας. Αν εμείς δώσουμε αξία στον εαυτό μας, τότε και οι άλλοι θα μας δώσουν.
Η πίστη στον εαυτό μας και το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης, γίνεται σταδιακά και ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Οι εμπειρίες που βιώνουμε, η στήριξη που νιώθουμε ότι έχουμε από το περιβάλλον και τα ερεθίσματα τα οποία καλούμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε με τις δικές μας ικανότητες, επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την εικόνα που διαμορφώνουμε για τον εαυτό μας.
Στην πορεία αυτή, σημαντικό ρόλο παίζουν οι γονείς, οι φίλοι, οι δάσκαλοι, οι συγγενείς, που με τη στάση τους θα επηρεάσουν τη γνώμη που θα σχηματίσουμε για τον εαυτό μας και την αξία που θα του δώσουμε, ώστε να νιώσουμε ικανοί να εκμεταλλευτούμε κάθε ευκαιρία που θα παρουσιαστεί στη ζωή μας. Όσο πιο στενή είναι η σχέση ενός ατόμου με τ΄ άτομα του περιβάλλοντός του, τόσο πιο σημαντική είναι η στάση τους για την εξέλιξη της αυτοπεποίθησής του. Οι βάσεις μπαίνουν ήδη από την ημέρα που ένα παιδί θα έρθει στον κόσμο, άρα ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός, ακόμα περισσότερο και από τη μόρφωση που θα του προσφέρουν.
Όλοι οι γονείς θέλουν το καλύτερο για το παιδί τους και η προσπάθειά τους είναι συνεχής. Φροντίζουν, υποστηρίζουν, προστατεύουν, καθοδηγούν, συμβουλεύουν, εκπαιδεύουν, επιδοκιμάζουν αλλά και οριοθετούν, κατακρίνουν και αποδοκιμάζουν συμπεριφορές και ενέργειες του παιδιού, κατά τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας.
Όμως μέσα απ’ αυτές τις εκδηλώσεις, ο τρόπος που προσεγγίζουν το παιδί σε κάθε του ενέργεια, διαφοροποιεί και το αποτέλεσμα που θα έχει η αντίδρασή τους, στην εικόνα που διαμορφώνουν τα παιδιά για τον εαυτό τους.
Η προστασία και καθοδήγηση βοηθούν, όμως η υπερβολική προστασία και καθοδήγηση, μπορεί να εμποδίσουν την ανάληψη πρωτοβουλιών και την αυτενέργεια ενός παιδιού. Έτσι δεν θα έχει την ευκαιρία να μάθει, ότι οι αποτυχίες και τα λάθη είναι μέσα στη ζωή και ότι η αξία ενός ανθρώπου δεν μειώνεται από τα λάθη του αλλά αντίθετα μπορεί ο ίδιος να δυναμώσει, αφού θα έχει την ευκαιρία να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις που θα τονώσουν την πίστη στο εαυτό του. Αφήστε λοιπόν το παιδί να καταλάβει ότι κι εσείς κάνετε λάθη, παραδεχθείτε τις αποτυχίες σας και παραδειγματίστε με τις συνεχείς προσπάθειές σας.
Συμβουλέψτε το παιδί σας, αλλά μη διστάσετε να ζητήσετε τη γνώμη του γι’ αποφάσεις που πρέπει να πάρετε και ζητήστε τη βοήθειά του για πράγματα που πρέπει να κάνετε. Μ’ αυτό τον τρόπο, δείχνετε ότι εμπιστεύεστε την κρίση του, αναγνωρίζετε τις ικανότητές του, ότι περιμένετε σημαντικά πράγματα απ΄ αυτό κι έτσι εκείνο θα είναι έτοιμο να δοκιμάσει για ν’ ανταποκριθεί στις προσδοκίες σας.
Καθοδηγείστε το παιδί σας, αλλά σεβαστείτε τις διαφορετικές προτιμήσεις και απόψεις του. Δείξτε ενδιαφέρον για τις σκέψεις του ακόμα κι αν διαφωνείτε και προτιμήστε να κάνετε έναν εποικοδομητικό διάλογο παρά να κατακρίνετε τις ιδέες και τις επιλογές του. Έτσι, θα δείξετε ότι το σέβεστε και μην ξεχνάτε ότι μόνο όταν μας σέβονται οι άλλοι μπορούμε κι εμείς να σεβαστούμε τον εαυτό μας.
Υποστηρίξτε το παιδί σας στις δυσκολίες του, αλλά μην δίνετε συνεχώς συμβουλές δείχνοντας ότι μόνο εσείς τα ξέρετε όλα. Εκθέστε το πρόβλημα ή αφήστε το παιδί να εκθέσει το πρόβλημα και ζητήστε τη γνώμη του για τον τρόπο αντιμετώπισης, αναφέροντας τις πιθανές συνέπειες. Αφήστε το παιδί να πάρει την τελική απόφαση, αφού είναι ο μόνος τρόπος ν’ αποδεχθεί τις συνέπειες της απόφασής του και να μάθει να χειρίζεται το πρόβλημα με διαφορετικό τρόπο. Αν συμβουλεύετε συνέχεια, δείχνετε στο παιδί ότι είναι ανίκανο να λύσει τα προβλήματά του και να πάρει την ευθύνη των αποφάσεων του.
Αποδοκιμάστε την ενέργεια αλλά όχι το παιδί, όταν κάνει κάτι με το οποίο δεν συμφωνείτε. Ξεχωρίστε το παιδί από την πράξη του, αφού μ’ αυτό τον τρόπο δείχνετε ότι δεν απορρίπτετε το ίδιο αλλά μόνο τη συγκεκριμένη ενέργεια. Έτσι του αποδεικνύετε ότι εξακολουθείτε να το αγαπάτε και να πιστεύετε στις ικανότητές του, αλλά αποδοκιμάζετε τη συγκεκριμένη ενέργεια που προκάλεσε δυσάρεστα συναισθήματα σε όλους σας.
Φροντίστε οι απαιτήσεις σας ν’ ανταποκρίνονται στις ικανότητες του παιδιού, γιατί κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ενδιαφερθείτε για τις δραστηριότητες και τα παιχνίδια του, δείξτε ενθουσιασμό και μην προσπαθήσετε να κατακρίνετε με τη λογική, τη φαντασία και τη δημιουργικότητά του.
Ο τρόπος προσέγγισης ενός παιδιού, μέσα στο γενικότερο κλίμα αγάπης και φροντίδας από το περιβάλλον του, ενισχύει την πίστη που αποκτά σιγά – σιγά στον εαυτό του και το κάνει να πιστεύει ότι η πραγματοποίηση των ονείρων του είναι αποτέλεσμα της αξίας και των ικανοτήτων του και όχι μοίρα ή τύχη.
*Για περισσότερες πληροφορίες για την κα Πιπεράκη, πατήστε εδώ
