σχολείο

από τη Φανή Βαγγελάτου–Λογοθεραπεύτρια*

Η μνήμη και η οργάνωση
Γενικά, αυτό που θα πρέπει να καλλιεργούμε στα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι η προοπτική για μάθηση και για γενίκευση της πληροφορίας. Πώς μπορούμε λοιπόν «δημιουργήσουμε το έδαφος» για μάθηση;
Η μνήμη είναι αυτή που θα οδηγήσει τα μικρά μας στο να «κάνουν δική τους» μια πληροφορία και να μπορούν να την αξιοποιήσουν σε άλλα περιβάλλοντα εκτός από αυτό του σχολείου, δηλαδή να τη γενικεύσουν. Για να έχουμε όμως τη μέγιστη αξιοποίηση της δυνατότητας της μνήμης κάθε παιδιού θα πρέπει να τους έχουμε δείξει πώς να οργανώνουν και να ταξινομούν την πληροφορία ώστε να μπορούν να την ανακαλέσουν.

Για παράδειγμα, αν πετούσαμε σε ένα τεράστιο δωμάτιο βιβλία και εγκυκλοπαίδειες με πληροφορίες ακατάστατα, τότε θα ήταν πολύ δύσκολο να βρούμε κάθε φορά τον τίτλο που θα ψάχναμε. Αν όμως ταξινομούσαμε τα βιβλία και το υλικό σωστά, τότε θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε σωστά και γρήγορα όλη την πληροφορία της βιβλιοθήκης μας.

Αντίστοιχα δεν θα ήταν φρόνιμο να «βομβαρδίσουμε» τα παιδιά με πληροφορίες που δεν μπορούν να ταξινομήσουν και να οργανώσουν σωστά. Προσέχουμε να διδάξουμε λοιπόν στα παιδιά μας βασικές έννοιες, κατηγορίες, λογικό-μαθηματική και επαγωγική σκέψη, τεχνικές οργάνωσης και συμπερασματική σκέψη πριν αρχίσουμε να μιλάμε για δύσκολες θεωρίες και έννοιες που δεν αντιστοιχούν στην καθημερινότητά τους. Αν αυτό δεν γίνει φυσικά μέσα από τη σχολική διαδικασία, τότε τα παιδιά αργότερα εκπαιδεύονται με ειδικές ασκήσεις λογοθεραπείας, ειδικές τεχνικές και ειδική μάθηση.

Η άρθρωση και το λεξιλόγιο
Η καθαρή άρθρωση και το πλούσιο λεξιλόγιο είναι φυσικά ένα δυνατό όπλο για την ανάπτυξη της κοινωνικότητας και των σχέσεων μεταξύ των νηπίων. Οπωσδήποτε θέλουμε τα παιδιά να μπορούν να γίνονται κατανοητά στο περιβάλλον του σχολείου όταν είναι μικρά και κάποια λάθη δικαιολογούνται λόγω ηλικίας. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούν να μιλούν τόσο «καθαρά» όσο πρέπει για να καταλαβαίνουν δάσκαλοι και συμμαθητές τι θέλουν, τι χρειάζονται και τι σκέφτονται! Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, τόσο καθαρότερη πρέπει να γίνεται η άρθρωση και τόσο πιο πλούσιο το λεξιλόγιό τους. Λέμε λοιπόν, ο λόγος να έχει «καθαρίσει» μέχρι το τέλος του νηπιαγωγείου ώστε το παιδί να μπορεί στο δημοτικό να ασχοληθεί μόνο με τις διαδικασίες γραφής και ανάγνωσης.

Καλό θα είναι παιδαγωγοί και γονείς να απευθύνονται από νωρίς σε ένα λογοθεραπευτή ώστε να είναι σίγουροι αν το παιδί θα χρειαστεί ειδικό πρόγραμμα παρέμβασης ή όχι. Στις μέρες μας, η λογοθεραπεία, η εργοθεραπεία και η ειδική αγωγή δεν θα πρέπει να θεωρούνται επιστήμες για ειδικό πληθυσμό παιδιών όπως αυτά στο φάσμα του αυτισμού ή με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές μόνο. Αυτές οι επιστήμες μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με μικρές δυσκολίες στα πρώτα τους σχολεία, ώστε να προχωρήσουν εύκολα και γρήγορα σε πιο σύνθετες διαδικασίες μάθησης.

Σχετικά άρθρα:

Τι πρέπει να γνωρίζει το παιδί στο νηπιαγωγείο; 
–Σχολική ετοιμότητα

*Η Φανή Βαγγελάτου είναι Λογοθεραπεύτρια-Ειδ. Παιδαγωγός M.A. Περισσότερες πληροφορίες στο:
www.planitis.eu ή εδώ

από τη Φανή Βαγγελάτου–Λογοθεραπεύτρια*

Συχνά μιλάμε για τη σχολική ετοιμότητα και για τις αρθρωτικές και μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί ένα παιδί να εμφανίζει περίπου στο νηπιαγωγείο. Αναφερόμαστε σε ορισμένες περιπτώσεις στην επανάληψη τάξης, στις δυσκολίες που μπορεί κάποιο παιδάκι να παρουσιάσει σε εκείνη την ηλικία και που αντιμετωπίζονται με λογοθεραπεία, εργοθεραπεία και ειδική αγωγή.

Αυτή τη φορά, καταγράφουμε και παρουσιάζουμε τι πρέπει να γνωρίζει ένα παιδί λίγο πριν το νηπιαγωγείο αλλά και τι θα πρέπει να μάθει κατά τη φοίτησή του εκεί ώστε να έχει όσα περισσότερα εφόδια γίνεται για το μεγαλύτερο σχολείο (το δημοτικό) αλλά και για τη ζωή του και τις σχέσεις του γενικά!

Πόση σημασία έχουν τα γράμματα;
Τα παιδιά ξεκινούν από προ-νήπια τη γραφή και την αναγνώριση γραμμάτων και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό καθώς θα τα βοηθήσει μελλοντικά στην πρώτη δημοτικού.

Είναι όμως απαραίτητο σε αυτές τις ηλικίες;
Το παιδί είναι απαραίτητο να μάθει να πιάνει σωστά το μολύβι προτού ξεκινήσει να γράφει! Πολύ συχνά ενθουσιαζόμαστε με την ικανότητα των μικρών μας να ξεχωρίσουν το /α/ και το /Α/ χωρίς να παρατηρήσουμε ότι το μολύβι μπορεί να το κρατάνε με 4 δάχτυλα, η πλάτη να καταπονείται και η φορά γραφής να είναι λάθος! Κάτι τέτοιο, μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σοβαρή διαταραχή στη γραφή και στην ειδική παρέμβαση εργοθεραπείας.

Ο προσανατολισμός στο χαρτί είναι πολύ σημαντική δεξιότητα γραφής και μπορεί να ξεκινήσει από τον προσανατολισμό και την οργάνωση στον ευρύτερο χώρο και περιβάλλον. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν πριν πιάσουμε τα γράμματα και τους αριθμούς να μάθουμε στα παιδιά τη σωστή σειρά και οριοθέτηση στον χώρο, τη ζωγραφική και το παιχνίδι με σκοπό να περάσουμε λίγο αργότερα ομαλά στη μικρή επιφάνεια του χαρτιού.

Οι αριθμοί και το μέτρημα
Όλοι έχουμε ακούσει παιδάκια να μετρούν από πολύ μικρή ηλικία μέχρι το 20, το 30 ή και ακόμη παραπάνω. Στη πραγματικότητα, τα παιδιά μαθαίνουν «ένα ακόμη ποιηματάκι» και δεν είναι απαραίτητο πως έχουν κατανοήσει την έννοια των αριθμών και του μετρήματος.

Τι πρέπει να τα διδάξουμε πριν τους αριθμούς; Φυσικά απλές ποσοτικές έννοιες! Πρέπει να ξεκινήσουμε από το πολύ και το λίγο, να ξεχωρίζουμε τόσα όσα και να φτιάχνουμε σύνολα. Να χρησιμοποιούμε με άνεση το μεγαλύτερο/μικρότερο και να μπορούμε να βάλουμε σε σειρά αντικείμενα αναγνωρίζοντας το πρώτο το τελευταίο και το μεσαίο. Να ταυτίζουμε αριθμούς με σύνολο αντικειμένων και να μπορούμε να μετράμε απλά πράγματα στον χώρο.

*Η Φανή Βαγγελάτου είναι Λογοθεραπεύτρια-Ειδ. Παιδαγωγός M.A. Περισσότερες πληροφορίες στο:
www.planitis.eu ή εδώ

από τη Φανή Βαγγελάτου–Λογοθεραπεύτρια*

Πολλές φορές αναφερόμαστε στο πόσο δύσκολο έχει γίνει ποια το σχολείο και πως το διάβασμα στο σπίτι τρομοκρατεί τόσο τους μαθητές, όσο και τους γονείς τους!

Οι μαθησιακές δυσκολίες, για τις οποίες έχουμε γράψει και διαβάσει πολλά, είναι φυσικά ένας παράγοντας που επηρεάζει το χρόνο και την επίδοση της μελέτης. Γιατί όμως όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως «διάγνωσης» ή «αξιολόγησης», δυσκολεύονται τόσο πολύ στο διάβασμα για την επόμενη μέρα;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι μοναδική. Το μαθησιακό προφίλ κάθε μαθητή διαφέρει – ο τρόπος με τον οποίο κάποιος αφομοιώνει καλύτερα, ο χρόνος που χρειάζεται για να τα αφομοιώσει, οι δυσκολίες σε συγκεκριμένα θέματα, η κλίση σε κάποια άλλα. Ωστόσο, υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής στα παραπάνω: η οργάνωση.

Πώς όμως μπορεί ένας μαθητής να οργανώσει το διάβασμά του και μάλιστα στην πρώτη κιόλας τάξη του δημοτικού; Εδώ έρχεται πάλι ο ρόλος του γονέα (δύσκολη δουλειά τα παιδιά!). Τα μικρά μας δε γνωρίζουν τρόπους οργάνωσης, ούτε και τρόπους μελέτης. Γι’ αυτό το  λόγο το πρώτο που πρέπει να κάνουμε, είναι να τους τα διδάξουμε. Είναι τόσο απλό!

Παρακάτω, θα βρείτε μερικές συμβουλές για τον τρόπο που μπορούμε να οργανώσουμε καλύτερα τη μελέτη στο σπίτι.

•  Πρέπει να δείξουμε στα παιδιά πού διαβάζουμε, ποιος είναι ο χώρος και ποια είναι αυτά που πρέπει να έχουμε όταν καθόμαστε. Ναι, πρέπει να μιλήσουμε για τα μολύβια, τις γόμες, τα τετράδια και όλα όσα μπορεί να μας φαίνονται αυτονόητα.
•  Στη συνέχεια, πρέπει να ορίσουμε τις ώρες που το παιδί θα πρέπει να κάνει τα μαθήματά του, καθώς και τις ώρες που εμείς (οι γονείς) είμαστε διαθέσιμοι για βοήθεια. Συχνά τα παιδιά που αρνούνται όλη μέρα να διαβάσουν παρά το επίμονο «κυνηγητό» των γονέων, αργά το βράδυ κατακλύζονται από τύψεις και άγχος και παρακαλούν για βοήθεια. Αυτό επίσης συμβαίνει όταν το παιδί δε σημειώνει σωστά τα μαθήματα για την επόμενη μέρα και λίγο πριν τον ύπνο εμφανίζεται ένα φυλλάδιο! Τότε λοιπόν αρχίζει το παρακαλετό και ένας κουρασμένος γονιός «μάχεται» με ένα επίσης κουρασμένο παιδί για θέματα γραμματικής, αριθμητικής ή ιστορίας. Η μελέτη καταλήγει σε καταστροφή και η οικογένεια το πρωί ξυπνάει μουτρωμένη, αδιάβαστη και κουρασμένη για μια ακόμη δύσκολη μέρα!
•  Βρίσκουμε με το παιδί μας τον πιο κατάλληλο τρόπο να σημειώνει τι έχει να κάνει την άλλη μέρα. Εξηγούμε πως το χαρτάκι-πεταμένο-κάπου-σε-κάποιο-βιβλίο δε βοηθά και προτείνουμε άλλες λύσεις. Δεν επιβάλλουμε στο παιδί τον τρόπο με τον οποίο θα σημειώνει, επιβάλλουμε όμως να σημειώνει!

•  Ανεξαρτητοποιούμε το παιδί στο διάβασμα. Ναι, καλά διαβάσατε. Στόχος είναι το παιδί να τα καταφέρνει μόνο του και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί αν είμαστε συνέχεια από πάνω! Δίνουμε τη βοήθεια για να διδάξουμε όλα όσα είπαμε και σιγά σιγά αποσυρόμαστε. Μόνο του το παιδί μας θα πάει στο χώρο του, το σωστό χρόνο και θα ζητήσει και τη βοήθειά μας όταν είναι απαραίτητη. Σε αυτό το σημείο  θα σταθούμε λίγο παραπάνω για να μιλήσουμε λίγο περισσότερο για την ανεξαρτητοποίηση, η οποία δε μπορεί να έρθει μόνο για τη μελέτη, αλλά πρέπει να είναι γενικός στόχος στη ζωή του παιδιού μας. Όχι, δε είναι δυνατό να αυτονομήσουμε ένα παιδί στο διάβασμα όταν το ντύνουμε, το ταΐζουμε, του δένουμε τα κορδόνια πριν καν μας πει ότι λύθηκαν, δεν το αφήνουμε να πιάσει γυάλινο ποτήρι γιατί θα το σπάσει ή το σκουπίζουμε εμείς μετά την τουαλέτα! Αν όλα αυτά συμβαίνουν ακόμα, τότε θα πρέπει να αναρωτηθούμε λίγο για την ανεξαρτησία και την αυτονομία του παιδιού μας γενικά και αντί να «τα παρατήσουμε», να ξεκινήσουμε από γενικευμένες δραστηριότητες και να βάλουμε σε αυτές και το διάβασμα. Όπως έχουμε πει, λάθη κάνουμε όλοι, τα εντοπίζουμε, τα διορθώνουμε και προχωράμε – τόσο απλά!
•  Βάλτε στο διάβασμα πρόγραμμα! Όπως προαναφέραμε, προγραμματίστε μαζί με το παιδί το πότε και το πόσο θα διαβάζει. Εξηγήστε -κάντε το και πράξη- πως όταν τελειώνουμε νωρίς έχουμε περισσότερο χρόνο για άλλες, πιο ευχάριστες δραστηριότητες, ενώ το αντίθετο συμβαίνει όταν χαζεύουμε ή κωλυσιεργούμε. Βοηθός εδώ θα είναι η συνέπεια και τα κίνητρα. Μην «πέφτετε» όταν το μικρό σας είναι ασυνεπές στις υποχρεώσεις του, αλλά μη ξεχνάτε να του αφήνετε το χώρο και το χρόνο του όταν είναι! Σε αυτό το σημείο, όπως και με την αυτονόμηση, οφείλουμε να κοιτάξουμε το γενικότερο πρόγραμμά μας. Φυσικά και δενμπορούμε να εντάξουμε ένα παιδί σε πρόγραμμα όταν όλη η οικογένεια το «χαλάει». Το πρόγραμμα βοηθάει τα παιδιά τόσο στη σχολική όσο και την προσχολική ηλικία, τα οργανώνει και τα διδάσκει συνέπεια και όρια. Αν κάπου εδώ αισθάνεστε πάλι πως πρέπει να ξεκινήσετε από πιο «πίσω», είπαμε, ποτέ δεν είναι αργά!
•  Τέλος, μην ξεχάσετε να διδάξετε στα παιδιά σας τη διαφορετικότητα και την αποτυχία. Ναι, είναι γεγονός, ότι εμείς μπορεί να διαβάζουμε δυο ώρες για το τεστ των μαθηματικών, ενώ ο φίλος μας ο Γιωργάκης μόνο μισή.  Δεν είναι κακό να εξηγήσουμε στο δικό μας παιδί πως ο συμμαθητής του μπορεί να είναι καλύτερος στα μαθηματικά, αρκεί φυσικά να ξέρουμε τις δικές μας ικανότητες. Το κυνήγι του 10 και του 20 είναι ανώφελο και ανούσιο. Η ζωή δεν τελειώνει με το 9, ούτε με μερικά κόκκινα σημάδια στην ορθογραφία! Αναγνωρίστε τις δυνατότητες και τις δυσκολίες του παιδιού σας. Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του με τις δυνατότητες και δουλέψτε συστηματικά με τις δυσκολίες.

Μην ξεχνάτε πως κάθε παιδί είναι διαφορετικό, όπως και καθένας από εμάς. Κάντε προσαρμογές, δοκιμές και πολύ, μα πολύ παιχνίδι!

Καλό διάβασμα!

*Η Φανή Βαγγελάτου είναι Λογοθεραπεύτρια-Ειδ. Παιδαγωγός M.A. Περισσότερες πληροφορίες στο:
www.planitis.eu ή εδώ

Η τρέχουσα οικονομική κρίση δεν αφήνει ανεπηρέαστο τον ψυχολογικό τομέα ακόμη και για τα παιδιά, τα οποία γίνονται καθημερινά μάρτυρες δυσοίωνων προβλέψεων για το μέλλον καθώς και διαπληκτισμών ανάμεσα σε αγαπημένα τους πρόσωπα.
Η πίεση που μπορεί να νιώθει ένα παιδί (από το σχολείο, από τους φίλους τους, από το περιβάλλον του) μπορεί να το οδηγήσει σε κατάσταση έντονου άγχους, που πολλές φορές μπορεί να μην είναι καν ελεγχόμενο, διότι ένα παιδί σπάνια γνωρίζει με ποια μέσα μπορεί να αντιμετωπίσει το στρες ή αγχώδη διαταραχή.

Υπάρχουν πολλοί στρεσογόνοι παράγοντες που επηρεάζουν ένα άτομο σε νεαρή ηλικία. Στο σχολείο για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί εύκολα να φοβηθεί σκεπτόμενο ότι δεν είναι αρκετά έξυπνο για να ανταπεξέλθει σε αυτό που του ζητάνε, ή επειδή δεν καταλαβαίνει κάτι που του εξηγούν, με αποτέλεσμα να νιώσει έντονη πίεση.

Επιπλέον, πηγές άγχους μπορούν να αποτελέσουν και κάποια αρνητικά βιώματα οι καταστάσεις που ζει και βλέπει μέσα στην οικογένειά του. Για παράδειγμα, ένα διαζύγιο ή κάποιος θάνατος αγαπημένου προσώπου έχουν αντίκτυπο που εκδηλώνεται με άγχος στα παιδιά. Επίσης, αυτή την εποχή που τα περισσότερα σπίτια βιώνουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, τα παιδιά γίνονται συχνά μάρτυρες ή παρατηρητές συζητήσεων ή τσακωμών γύρω από οικονομικά θέματα, γεγονός που τα κάνει να νιώθουν ανασφαλή και ότι βρίσκονται σε κίνδυνο. Ακόμη, όμως και οι ταινίες στην τηλεόραση ή τα δελτία ειδήσεων, και γενικότερα κάποιες δυσοίωνες προβλέψεις, μπορούν να αγχώσουν και να στενοχωρήσουν ένα παιδί που δεν έχει την ικανότητα ακόμη σε τόσο μικρή ηλικία να αξιολογήσει καταστάσεις και προβλήματα.

Είναι σημαντικό για τους γονείς, αν αντιληφθούν ότι το παιδί τους ζει με άγχος, να εντοπίσουν από πού προέρχεται και να το αντιμετωπίσουν εγκαίρως. Οι ίδιοι θα πρέπει να αποτελούν πρότυπα ψυχραιμίας, και να μη δείχνουν αγχωμένοι με ό, τι μπορεί να συμβαίνει, διότι τα παιδιά για να λειτουργήσουν σωστά χρειάζονται να νιώθουν ότι βρίσκονται σε ασφαλές περιβάλλον και συχνά λαμβάνουν ως πρότυπο τον τρόπο σκέψης των γονιών τους. Αν οι γονείς δείχνουν αβεβαιότητα, τα παιδιά χάνουν τις σταθερές τους.

Ο διάλογος είναι πολύ σημαντικός σε επίπεδο γονέα – παιδιού. Ακούστε τι έχει να σας πει το παιδί σας, και μην υποτιμάτε τα άγχη και τις ανησυχίες του. Κάντε το να νιώσει την ασφάλεια που χρειάζεται για να μοιραστεί μαζί σας τα προβλήματά του, και δείξτε του ότι είναι σημαντικός και μοναδικός άνθρωπος χωρίς να του ασκείτε αυστηρή κριτική.
Επιδείξτε στο παιδί σας εμπιστοσύνη και μάθετέ του να δείχνει εμπιστοσύνη και σε άλλους ανθρώπους. Η κοινωνικοποίηση είναι πολύ σημαντική για την αποβολή του στρες. Όταν μοιράζεται τις ανησυχίες του με φίλους τότε η σημασία τους μειώνεται και η λύση βρίσκεται πιο κοντά.

Τα όρια και το πρόγραμμα είναι βασικές αρχές που θα πρέπει να τηρούνται, ώστε να μην έρχεται αντιμέτωπο ένα παιδί με το άγχος να τα προλάβει όλα, όμως παράλληλα η ύπαρξη ενός προγράμματος θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μην προκαλεί επιπλέον άγχος, αλλά να βάζει σε σειρά τις προτεραιότητες που θα πρέπει να έχει, ακόμη και να μάθει να λέει όχι σε κάτι που δεν του ταιριάζει.

Το συμπέρασμα είναι ένα και καλό θα ήταν να γίνει βίωμα από νεαρή κιόλας ηλικία: Για να υπάρχει πρόβλημα υπάρχει και λύση! Όσο πιο ψύχραιμα την αναζητούμε, τόσο πιο γρήγορα θα φτάσουμε κοντά της!

Η δυσαριθμησία είναι μια ιδιαίτερα διαδεδομένη μαθησιακή δυσκολία η οποία, αν και δημιουργεί ποικίλα προβλήματα στην καθημερινότητα του παιδιού, παραμένει στη σκιά μιας άλλης, συγγενούς της δυσκολίας, της δυσλεξίας, που έχει τραβήξει επάνω της τα τελευταία χρόνια τα φώτα της δημοσιότητας.

«3+2=6; Μήπως 7, ή μήπως… δεν ξέρω. Δεν καταλαβαίνω. Οι γονείς μου με θεωρούν τεμπέλη, ο δάσκαλός μου πιστεύει ότι είμαι κακός στα μαθηματικά, οι φίλοι μου με κοροϊδεύουν που δεν θυμάμαι πότε είναι η σειρά μου να παίξω στα επιτραπέζια και νομίζουν ότι κλέβω αφού κάνω λάθος στο μέτρημα. Και όμως κανένας δεν καταλαβαίνει ότι δεν βαριέμαι, δεν προσπαθώ να κοροϊδέψω κανέναν. Απλώς οι αριθμοί αποτελούν χωρίς να το θέλω τους χειρότερους… εχθρούς μου».Κάπως έτσι θα περιέγραφε την αγωνία που ζει μπροστά στον πίνακα αλλά και σε πολλές άλλες εκφάνσεις της ζωής του ένα παιδί με δυσαριθμησία. Πρόκειται για μια ειδική μαθησιακή δυσκολία η οποία, ενώ είναι άκρως διαδεδομένη –αφορά το 7% του πληθυσμού–, ζει στη «σκιά» μιας άλλης συγγενούς της μαθησιακής δυσκολίας, της δυσλεξίας, που έχει τραβήξει επάνω της τα τελευταία χρόνια τα φώτα της δημοσιότητας.

Κληρονομικότητα
Ας συστηθούμε λοιπόν με αυτήν την «παραμελημένη» μαθησιακή δυσκολία, που όμως «προσθέτει» βάρος στους ώμους πολλών παιδιών «αφαιρώντας» τους καλές επιδόσεις στο σχολείο και «πολλαπλασιάζοντας» το άγχος μέσα στην τάξη αλλά και στις καθημερινές συναλλαγές. Όπως εξηγεί η ψυχολόγος, ειδικός στην αξιολόγηση και αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών, κυρία Εύα Τσώλη «η δυσαριθμησία είναι μια νευρογνωστική διαταραχή με γενετική βάση που σε μεγάλο βαθμό είναι κληρονομική. [quote_right]Η δυσαριθμησία δείχνει να έχει ιδιαίτερη προτίμηση στα αγόρια, χωρίς να έχει μέχρι σήμερα προσδιοριστεί για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό.[/quote_right]Αυτό μαρτυρούν μελέτες σε διδύμους αν και ακόμη δεν έχουν εντοπιστεί συγκεκριμένα γονίδια που να ευθύνονται για τη μαθησιακή αυτήν διαταραχή».

Σύμφωνα με την ειδικό, η δυσαριθμησία μπορεί να εμφανιστεί ταυτόχρονα με τη δυσλεξία σε πολλούς μαθητές. «Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τέσσερα στα δέκα παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες στην ανάγνωση και στη γραφή εμφανίζουν παράλληλα και δυσκολίες στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών. Με δεδομένο λοιπόν ότι τα ποσοστά δυσλεξίας στη χώρα μας υπολογίζονται στο 7%-13%, είναι πιθανό και τα ποσοστά δυσαριθμησίας να είναι μεγαλύτερα από αυτά που αναφέρονται επισήμως».

Συμπτώματα
Ποια είναι όμως τα κύρια συμπτώματα που μαρτυρούν ότι το παιδί σας δίνει καθημερινά «μάχη» με την κατανόηση και εκτέλεση των αριθμητικών πράξεων, όπως τα περιγράφει η κυρία Τσώλη; Ο μαθητής λοιπόν:

-Δυσκολεύεται στην ανάγνωση και στη γραφή των αριθμών. Συχνά κάνει αντικατάσταση ή αντιστροφή αριθμών ενώ μπορεί και να προσθέτει ή να παραλείπει αριθμούς. Πολλές φορές δυσκολεύεται στο να βάζει τους αριθμούς στη σωστή σειρά (σειροθέτηση).
-Χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του για να μετρά τους αριθμούς, ακόμη και μετά την ηλικία των οκτώ ετών.
Δυσκολεύεται στην πρόσθεση, την αφαίρεση, τη διαίρεση και τον πολλαπλασιασμό (για παράδειγμα ξεχνά συχνά τα κρατούμενα στις πράξεις).
-Παρουσιάζει πρόβλημα στην κατανόηση της γεωμετρίας και της τριγωνομετρίας.
-Δυσκολεύεται στην επεξεργασία και σύγκριση ποσοτικών μεγεθών (για παράδειγμα δεν ξεχωρίζει εύκολα το μεγάλο από το μικρό, το πάνω από το κάτω, τα πολλά από τα λίγα).
-Δεν έχει καλή αίσθηση του χρόνου (δεν μπορεί να βάλει στη σωστή σειρά γεγονότα που αφορούν το παρελθόν ή το μέλλον).
-Έχει πρόβλημα στον προσανατολισμό.
-Του είναι δύσκολο να «διαβάζει» την ώρα.
-Εμφανίζει δυσκολία στο να μάθει μουσικές νότες.
-Δεν μπορεί να διαχειριστεί εύκολα τα χρήματα στις καθημερινές συναλλαγές του.
-Δυσκολεύεται σε επιτραπέζια παιχνίδια που βασίζονται σε μια λογική σειρά (μπερδεύει π.χ. πότε είναι η σειρά του να παίξει, δεν μπορεί να λύσει εύκολα παζλ, δεν του είναι εύκολο να θυμάται το σκορ).

Διάγνωση

Τα συμπτώματα αυτά διευκολύνουν να διαγνωστεί έγκαιρα και να αντιμετωπιστεί γρήγορα η δυσαριθμησία, κάτι που είναι βασικότατο γιατί δεν πρόκειται για ένα απλό πρόβλημα διαχείρισης των αριθμών, αλλά συνδέεται άμεσα με τη λειτουργικότητα του παιδιού και αργότερα του ενήλικα στην καθημερινότητά του.

«Ερευνητικά στοιχεία μαρτυρούν ότι άτομα με δυσαριθμησία παρουσιάζουν στην ενήλικη ζωή τους δυσκολίες στο εργασιακό περιβάλλον ενώ παράλληλα δεν κάνουν σωστή διαχείριση των οικονομικών τους» λέει η ψυχολόγος και συμπληρώνει: «Όσο νωρίτερα γίνει η αξιολόγηση και αποκατάσταση, τόσο μεγαλύτερα είναι τα περιθώρια βελτίωσης της μαθησιακής προόδου. Η Α΄ δημοτικού είναι κομβικό σημείο γιατί αποτελεί καθοριστική σχολική περίοδο μάθησης των βασικών μαθηματικών εννοιών. Είναι μάλιστα απαραίτητη η εξατομικευμένη αντιμετώπιση και εκπαιδευτική-θεραπευτική διδασκαλία που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις ικανότητες του κάθε παιδιού».

Η διάγνωση της δυσαριθμησίας πρέπει να γίνεται βάσει ειδικού ερωτηματολογίου και κλιμάκων. Στη χώρα μας επίσημος φορέας για αυτού του τύπου τις διαγνώσεις είναι τα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ) του υπουργείου Παιδείας, τα οποία όμως διαθέτουν τεστ που κατά προσέγγιση ανιχνεύουν τη δυσκολία αφού δεν είναι πλήρως εξειδικευμένα.

Σημειώνεται πάντως ότι το υπουργείο Παιδείας αναγνωρίζει τη δυσαριθμησία ως ειδική μαθησιακή δυσκολία και ορίζει ότι αν κάποιο παιδί έχει διαγνωστεί με τη διαταραχή επισήμως από κάποιο ΚΕΔΔΥ θα μπορεί να εξετάζεται προφορικά στα μαθήματα που εμφανίζει δυσκολίες.

Όταν λοιπόν δείτε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται με τις πράξεις, δώστε τη δέουσα σημασία και κάντε πράξη τη σωστή παρέμβαση για την αντιμετώπιση του προβλήματός του. Μην ξεχνάτε ότι ο πιο μαγικός αριθμός στη ζωή κάθε γονέα είναι το 1, που μαρτυρεί τη μοναδικότητα του παιδιού του.

Πηγή: http://www.talcmag.gr κείμενο :Φαίδρα Νικολάου

από τη Φανή Βαγγελάτου–Λογοθεραπεύτρια*

“-Δε θέλω να πάω για ύπνο.
-Δε θα πάω σχολείο σήμερα.
-Δε με νοιάζει τι λες, εγώ θα παίξω play station.
-Θα φας όλο το φαγητό σου.
-Μην κλαις, δε θα πάρουμε άλλο μπαλόνι.
-Σταμάτα να φωνάζεις και θα πάμε στις κούνιες.”

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις φράσεις που μπορεί να ακούσουμε ή να πούμε ως γονείς λίγο πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από έναν «καβγά» με το παιδί μας. Έπειτα αναρωτιόμαστε αν κάναμε καλά, αν αυτή η ένταση θα ξανασυμβεί και πώς χειριζόμαστε εμείς το μικρό μας και όχι αυτό εμάς!

Τότε έρχονται οι «ειδικοί», οι παιδαγωγοί, και άλλοι-αυτοί που δεν έχουν παιδιά-και μας μιλούν για τα όρια. Μα τι είναι επιτέλους αυτά τα όρια και πώς κάποιος οριοθετεί το παιδί του; Για μερικούς τα όρια φέρνουν στο μυαλό κάτι αρνητικό και σκληρό, θυμίζουν την πειθαρχία και αυτή από μόνη της ακούγεται σκληρή και βίαιη. Στην πραγματικότητα, η οριοθέτηση είναι ταυτόσημη με την πειθαρχία και κάθε άλλο παρά βία περιλαμβάνει. Μαθαίνω στο παιδί μου να έχει όρια σημαίνει πως του διδάσκω πώς να ενσωματωθεί, να προσαρμοστεί στον υπόλοιπο κόσμο. Του μαθαίνω να επιλέγει μόνο του τις σωστές συμπεριφορές κατά περίπτωση, ώστε να οδηγηθεί μεγαλώνοντας προς την ανεξαρτησία και την αυτονομία μέσα από τις επιλογές του.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Για εμάς (βλ. σημείωση), δεν υπάρχει ιδανικός γονέας και φυσικά δεν υπάρχει γονέας χωρίς λάθη. Πιστεύουμε όμως σε έναν τύπο γονέα –τον δημοκρατικό-, ο οποίος από τη μία είναι τρυφερός και συναισθηματικός με το παιδί, από την άλλη όμως έχει υψηλές απαιτήσεις από αυτό και γι’ αυτό προσπαθεί να του εξασφαλίσει τα εφόδια ώστε να τις κατακτήσει αν και το ίδιο τις επιλέξει. Είναι ο γονιός που θα δώσει χώρο και χρόνο στο παιδί να μάθει μέσα από τα λάθη του, θα του δώσει επιλογές και θα το αφήσει να πάρει το ίδιο την ευθύνη γι’ αυτές. Είναι ο γονιός που θέλει να μεγαλώσει το παιδί του με στόχο την ανεξαρτησία και την αυτονομία, μέσα από μια διαδικασία σωστών και λανθασμένων επιλογών.

Αν λοιπόν έχετε αποφασίσει να είστε ένας άλλος τύπος γονέα, πχ. ένας πιο αυταρχικός και αυστηρός τύπος με σαφείς οδηγίες και απαιτήσεις από το παιδί σας, μη δοκιμάσετε τα όρια για τα οποία μιλάμε εδώ. Αν αποφασίσατε πως ανήκετε στην κατηγορία του δημοκρατικού γονέα, ή τουλάχιστον θέλετε να ανήκετε σε αυτή, τότε οπλιστείτε με υπομονή και σταθερότητα γιατί πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία, της οποίας όμως τους καρπούς θα αρχίσετε να γεύεστε από πολύ νωρίς.

Και γιατί είναι σημαντικά τα όρια;

Αν ο στόχος μας είναι να διδάξουμε στα παιδιά μας πώς να χειρίζονται τα ίδια τον παρορμητισμό, τον ενθουσιασμό και τις αγωνίες τους και όχι να πρέπει να τους λέμε εμείς κάθε φορά τί πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν, τότε η οριοθέτηση είναι πολύ σημαντική. Έρχεται για να λειτουργήσει προληπτικά, να προβλέψει δηλαδή δυσάρεστες ή ευχάριστες καταστάσεις με την παραβίαση ή την τήρηση των ορίων, αντίστοιχα. Με αυτόν τον τρόπο προλαμβάνονται οι συγκρούσεις και οι εντάσεις και προάγεται η ελευθερία της επιλογής, καθώς και η ανάληψη ευθύνης.

-Δεν είναι εύκολο να βάλεις τα όρια.. λένε πολλοί γονείς από την αγανάκτησή τους κι εγώ απαντάω κάθε φορά πως ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο. Αν διαβάσει κανείς το κείμενο αυτό από την αρχή του, θα διαπιστώσει πως ουδέποτε αναφέρθηκα στην οριοθέτηση ως μια εύκολη διαδικασία, γιατί στην πραγματικότητα δεν είναι. Για να χτίσεις το σεβασμό και το αμοιβαίο ενδιαφέρον σε μια σχέση, κατά γενική ομολογία δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Επομένως, γιατί να είναι ευκολότερο στη σχέση με ένα παιδί; Απαιτεί αφ’ ενός να έχουμε οι ίδιοι όρια, σεβασμό και υπευθυνότητα και αφ’ ετέρου να έχουμε το χρόνο και την όρεξη να τα μεταδώσουμε.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες λοιπόν, αν εξακολουθείτε να θέλετε να είστε ένας δημοκρατικός γονιός και να μεγαλώσετε υπεύθυνα παιδιά με επιλογές και συναισθηματική ασφάλεια, επενδύστε λίγο κόπο και χρόνο στην οριοθέτησή τους. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσετε μια ατμόσφαιρα σεβασμού και αγάπης, επιλογών και αποδοχής που θα κουβαλάτε πάντα εσείς ως γονείς, αλλά και τα παιδιά σας ως παιδιά, ενήλικες, επαγγελματίες, γονείς με τη σειρά τους, άνθρωποι..

Σημ: Οι απόψεις που παραθέτουμε είναι σύμφωνα με τις Ομάδες Σχολών Γονέων της Μ. Χουρδάκη. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε και στο: «Επάγγελμα Γονέας» της Βασιλικής Παππά, Εκδ. Καστανιώτη.

*Η Φανή Βαγγελάτου είναι Λογοθεραπεύτρια-Ειδ. Παιδαγωγός M.A. Περισσότερες πληροφορίες στο:
www.planitis.eu ή εδώ