Δεν είναι πολυτέλεια, ιδιοτροπία ή μια νεο-αφιχθείσα αστική νεύρωση. Δεν είναι άρνηση προσαρμογής στους ρυθμούς της καθημερινότητας από ένα καπρίτσιο ή από μια διάθεση να παραταθούν νοερά οι καλοκαιρινές διακοπές. Η κατάθλιψη μετά τις διακοπές ή αλλιώς το Σύνδρομο Άγχους μετά τις Διακοπές (Post Vacation Stress Syndrome) πλήττει πολλούς ανθρώπους, ενώ όταν συνυπάρχει με άλλες ψυχικές διαταραχές δεν πρέπει να κρίνεται ως ασήμαντη ή ως κάτι που «απλώς θα περάσει από μόνο του».
Τα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν με διάφορους τρόπους, συνήθως τις πρώτες μέρες της επιστροφής στη δουλειά από τις διακοπές και μοιάζουν σε αρκετά σημεία με αυτά της κατάθλιψης.
Το άτομο αισθάνεται μια γενικευμένη αδυναμία και αδιαθεσία που συνοδεύονται από ένα αίσθημα κενού και ματαιότητας. Συχνά υποφέρει από αϋπνία, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας νιώθει υπνηλία. Αδυνατεί να συγκεντρωθεί σε ό,τι κάνει, δείχνει απάθεια και ανία ως προς την εργασία, αδυνατεί να λάβει αποφάσεις, ενώ συχνά εκδηλώνει επιθετικότητα. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι το άτομο να δυσκολεύεται να οργανώσει το χρόνο του, να αναβάλλει τις υποχρεώσεις του και να συσσωρεύει εκκρεμότητες. Όπως είναι φυσικό,με αυτά τα συμπτώματα, οι σχέσεις με τους άλλους επηρεάζονται, οι κοντινοί άνθρωποι δεν μπορούν να εξηγήσουν τι συμβαίνει, ενώ ο πάσχων δεν έχει επίγνωση της κατάστασής του, αν και έχει την αίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά».
Το σύνδρομο άγχους μετά τις διακοπές εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο και ένταση στον καθένα και γι’ αυτό είναι δύσκολο να εντοπιστεί το πρόβλημα και να αντιμετωπιστεί. Για να εμφανίσει κάποιος το σύνδρομο, εκτός από τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά, χρειάζονται και συγκεκριμένες συνθήκες.
– Διακοπές μεγάλης διάρκειας ή οι διακοπές στη διάρκεια των οποίων το άτομο δεν ξεκουράζεται επαρκώς.
– Ελλιπής προσαρμογή στο εργασιακό περιβάλλον και πριν από τις διακοπές.
– Μη ικανοποίηση με την εργασία με αποτέλεσμα αδυναμία προσαρμογής μετά τις διακοπές.
Ας αναλογιστούμε τα εξής:
– Καλό θα ήταν, εφ’ όσον υπάρχει η δυνατότητα, οι καλοκαιρινές διακοπές να χωρίζονται σε δύο μέρη καθώς η μεγάλης διάρκειας απουσία δυσχεραίνει την επανένταξη στη ρουτίνα της δουλειάς.
– Κλείστε εκκρεμότητες πριν φύγετε και οργανώστε όσα πρέπει να γίνουν με την επιστροφή. Μην τα αφήσετε όλα να σας περιμένουν όταν γυρίσετε.
– Προσπαθήστε –όσο γίνεται- να προσαρμόσετε τον οργανισμό σας στο ωράριο «της πόλης» για να μην «κουτουλάτε» απ’ τη νύστα το πρωί στο γραφείο.
– Είναι αλήθεια πως θέλετε να εκμεταλλευτείτε και την τελευταία ώρα διακοπών αλλά αν επιστρέψετε μια-δύο μέρες πριν πάτε στο γραφείο και όχι την τελευταία στιγμή θα έχετε την ευκαιρία να προσαρμοστείτε με πιο ομαλό τρόπο.
– Αν τα συμπτώματα συνοδεύονται από άλλη διαταραχή (κατάθλιψη, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή κτλ) ή αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν, καλό είναι να αναζητηθεί η βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας .
Η καθημερινότητα δεν μπορεί να λειτουργεί στην αναμονή ενός μεγάλου γεγονότος για να μας προσφέρει χαρά και ικανοποίηση. Το σήμερα είναι η μοναδική, απτή κατάσταση που διαθέτουμε για να ζούμε. Μπορούμε να προσδοκούμε ένα μελλοντικό γεγονός, όχι όμως να χάνουμε το σήμερα και τις ευκαιρίες που δύναται να μας προσφέρει. Σε αντίθετη περίπτωση αυτός είναι ο ορισμός τους άγχους και της νεύρωσης.
Από τη Νέτη Φίλια
Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας
[email protected]