αδύναμη

Ψάχνετε σε όλο το σπίτι τα κλειδιά σας; Είναι αδύνατον να θυμηθείτε τα ραντεβού σας αν δεν τα σημειώσετε στο ημερολόγιο; Ξεχνάτε διαρκώς το όνομα του καινούριου συναδέλφου που ήρθε στο γραφείο; Φοβάστε πως ίσως η νόσος Αλτσχάιμερ σας χτυπάει την πόρτα; Δεν είστε οι μόνοι!

Κατά καιρούς, η μνήμη μας προδίδει όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας. Παρόλα αυτά, οι διαταραχές μνήμης δεν είναι κάτι που θα πρέπει να αγνοήσετε. Σταματήστε να ανησυχείτε και αναλάβετε δράση. Απλά βήματα, από το να μην αφήνετε το μυαλό σας να τεμπελιάζει, μέχρι το να εντάξετε λίγα λεπτά γυμναστικής στο καθημερινό σας πρόγραμμα, μπορούν να τονώσουν τη μνήμη – και την αυτοπεποίθησή σας.

1.Ακονίστε το μυαλό σας. 
Οι πνευματικά απαιτητικές δραστηριότητες συμβάλλουν στο να κρατήσετε το μυαλό σας σε φόρμα και ενδεχομένως, να μειώσετε τις πιθανότητές να νοσήσετε στο μέλλον από κάποια μορφή Άνοιας. Διαβάστε βιβλία, λύστε σταυρόλεξα, παίξτε σκάκι,  μάθετε ένα μουσικό όργανο ή μία ξένη γλώσσα.

2.Τονώστε την κοινωνική σας ζωή. 
Οι κοινωνικές συναναστροφές μειώνουν δραστικά τα επίπεδα του άγχους και την καταθλιπτική διάθεση, δύο παράγοντες που σχετίζονται άμεσα με τις διαταραχές μνήμης. Επιδιώξτε συναντήσεις με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειας και ξανασκεφτείτε το πριν απορρίψετε προσκλήσεις για εξόδους!

3.Οργανωθείτε
. Αν στο χώρο που ζείτε και στο καθημερινό σας πρόγραμμα επικρατεί ακαταστασία, τότε έχετε περισσότερες πιθανότητες να ξεχνάτε. Οργανωθείτε! Σημειώστε τις υποχρεώσεις σας. Φτιάξτε λίστα με τα πράγματα που θέλετε να αγοράσετε από το σουπερμάρκετ. Διαλέξτε ένα συγκεκριμένο σημείο στο οποίο θα βάζετε πάντα τα κλειδιά σας.

4. Μείνετε συγκεντρωμένοι
. Προσπαθήστε να ασχολείστε με ένα πράγμα κάθε φορά, περιορίζοντας τους πιθανούς περισπασμούς. Αν είστε συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνετε, είναι πολύ πιθανότερο να θυμάστε τις σχετικές λεπτομέρειες αργότερα. Η έλλειψη συγκέντρωσης είναι ένα από τους χειρότερους εχθρούς της μνήμης.
5. Φάτε υγιεινά.
Η υγιεινή διατροφή κάνει καλό τόσο στην καρδιά, όσο και στις λειτουργίες του εγκεφάλου. Επιλέξτε τροφές πλούσιες σε ω3 λιπαρά οξέα (σολομός, σόγια, καρύδια), καταναλώστε άφθονα φρούτα και πράσινα λαχανικά, περιορίστε την κατανάλωση τουκόκκινου κρέατος και προσθέστε το ελαιόλαδο στη διατροφή σας.
6. Βάλτε τη γυμναστική στη ζωή σας.
Η σωματική άσκηση δεν διατηρεί ακμαίο μόνο το σώμα, αλλά και το μυαλό, καθώς βελτιώνει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης παθήσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές μνήμης. Λίγα λεπτά άσκησης την ημέρα, κάθε μέρα, αρκούν.
7. Ελέγξετε τα χρόνια προβλήματα υγείας.
Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας σε ότι αφορά την αντιμετώπιση χρόνιων παθήσεων όπως ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η κατάθλιψη. Φροντίζοντας επιμελώς την υγεία σας, προστατεύετε ταυτόχρονα και τη μνήμη σας.
8. Ζητήστε εγκαίρως βοήθεια. Αν πιστεύετε ότι τα προβλήματα μνήμης έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες, επισκεφθείτε ένα Ιατρείο Μνήμης. Η διεπιστημονική ομάδα του Ιατρείου θα αξιολογήσει της δυσκολίες σας και θα σας βοηθήσει να τις διαχειριστείτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ σε πρώιμο στάδιο είναι εφικτή και πολύτιμη!

Όλγα Λυμπεροπούλου
Γνωστική νευροψυχολόγος, MSc
www.trainyourbrain.gr

Κάποιοι άνθρωποι μεγαλώνοντας διαπιστώνουν ότι η μνήμη τους γίνεται όλο και λιγότερο αξιόπιστη. Αρχίζουν να παρατηρούν ότι ενώ στο παρελθόν ήταν εύκολο ή και δεδομένο το να θυμούνται ονόματα, πρόσωπα και γεγονότα, τώρα πια καθίσταται ολοένα και δυσκολότερο να επιτύχουν να θυμηθούν αυτό που πρέπει. Κάποιες φορές τα ολισθήματα της μνήμης μπορεί να είναι απόρροια κάποιας πάθησης όπως η άνοια ή το Αλτσχάιμερ. Στις πλείστες των περιπτώσεων, η δυσκολία της μνήμης μπορεί να είναι αποτέλεσμα συσσωρευμένου στρες, υπερβολικής κούρασης ή ακόμη και ενός άλλου προβλήματος υγείας που επηρεάζει τον εγκέφαλο.

Πώς λειτουργεί η μνήμη;

Η λειτουργία της μνήμης χωρίζεται σε τρία στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, γίνεται η καταχώρηση των νέων πληροφοριών και δεδομένων. Όταν ο εγκέφαλος αφομοιώσει το νέο δεδομένο, προχωρά στο δεύτερο στάδιο που είναι η αποθήκευση αυτού. Η νέα πληροφορία έχει πλέον καταγραφεί στον εγκέφαλό μας και όταν τη χρειαστούμε θα μπορούμε να την ανακαλέσουμε (τρίτο στάδιο μνήμης). Κατά το τρίτο στάδιο, όταν παραστεί ανάγκη, ο εγκέφαλός μας ανασύρει από τη μνήμη του τη συγκεκριμένη πληροφορία και την επαναφέρει με λεπτομέρειες.

Γιατί ξεχνάμε;

Η μνήμη μας έχει την ικανότητα να επιλέγει γεγονότα και καταστάσεις που θέλει να θυμάται. Δεν είναι δυνατό να συγκρατεί κάθε πληροφορία που λαμβάνει καθημερινά, διότι σε αυτή την περίπτωση θα υπερφορτωνόταν και δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σωστά. Είναι χρήσιμο, επομένως, για την υγεία του εγκεφάλου να ξεχνά κανείς δεδομένα που πλέον δεν του είναι χρήσιμα. Ο ίδιος ο εγκέφαλος καταγράφει αυτά που θεωρεί σημαντικά και διαγράφει αυτά που του είναι άχρηστα.

Με το πέρασμα των ετών ωστόσο μπορεί η μνήμη να ξεχάσει και πράγματα που τα θεωρούσε σημαντικά ή πληροφορίες οι οποίες σπανίως ανακαλούνταν. Όταν θυμόμαστε κάτι σε τακτική βάση είναι ευκολότερο για τη μνήμη να το ανακαλέσει. Πληροφορίες που δεν ανακαλούμε συχνά περνούν σιγά- σιγά στη λήθη.

Πώς να αντιμετωπίσω τα προβλήματα μνήμης;

Αρχικώς, σε ένα πρώτο στάδιο, πρέπει να αντιληφθεί κανείς ότι έχει πρόβλημα μνήμης και κυρίως να το παραδεχθεί και να το αποδεχθεί. Αυτό θα το διαπιστώσει αν τα συμπτώματα επιμείνουν για αρκετά μεγάλο διάστημα. Η ειλικρίνεια σε αυτή τη φάση είναι πολύ σημαντική. Ο πάσχων θα πρέπει να ενημερώσει τους οικείους του για την αδυναμία μνήμης που έχει παρατηρήσει στον εαυτό του.

Οι διαταραχές μνήμης μπορεί να σας φέρουν εύκολα σε αμηχανία και σε δύσκολη θέση. Αν νιώθετε άνετα μπορείτε να ενημερώσετε τους συνομιλητές σας για το πρόβλημα ή ακόμη και να αστειευτείτε με αυτό. Το χιούμορ βοηθά πάντα στη διαχείριση των διαταραχών μνήμης, αλλά και στο να αποδεχθεί αυτή τη μεγάλη αλλαγή στην ποιότητα ζωής του ο ασθενής.

Είναι πολύ σημαντικό να βρείτε τρόπους να καλύψετε την απώλεια μνήμης, ώστε να μην γίνεστε αγενείς. Για παράδειγμα, αν δεν θυμάστε το όνομα κάποιου μπορείτε ευγενικά να ζητήσετε να σας το ξαναπεί λέγοντας: «Σας θυμάμαι πολύ καλά, αλλά φοβάμαι πως έχω ξεχάσει το όνομά σας» ή κάτι ανάλογο της περίστασης.

Εάν δυσκολεύεστε στις καθημερινές σας υποχρεώσεις καλό θα ήταν να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε σημειωματάρια, λίστες και ημερολόγια. Ο σωστός και καταγεγραμμένος προγραμματισμός θα βοηθήσει και εσάς και τη μνήμη σας να τηρήσετε ευλαβικά τις υποχρεώσεις σας και να μην ξεχάσετε τίποτα. Ταυτόχρονα, με αυτό τον τρόπο θα μπορέσετε και να απαλλαγείτε από το άγχος που νιώθετε κάθε φορά που προκύπτει κάτι στο καθημερινό σας πρόγραμμα, που αν και είναι κανονισμένο από καιρό, εσείς δεν είχατε υπολογίσει επειδή απλώς το είχατε ξεχάσει.

Κάποιοι άνθρωποι μεγαλώνοντας διαπιστώνουν ότι η μνήμη τους γίνεται όλο και λιγότερο αξιόπιστη. Αρχίζουν να παρατηρούν ότι ενώ στο παρελθόν ήταν εύκολο ή και δεδομένο το να θυμούνται ονόματα, πρόσωπα και γεγονότα, τώρα πια καθίσταται ολοένα και δυσκολότερο να επιτύχουν να θυμηθούν αυτό που πρέπει. Κάποιες φορές τα ολισθήματα της μνήμης μπορεί να είναι απόρροια κάποιας πάθησης όπως η άνοια ή το Αλτσχάιμερ. Στις πλείστες των περιπτώσεων, η δυσκολία της μνήμης μπορεί να είναι αποτέλεσμα συσσωρευμένου στρες, υπερβολικής κούρασης ή ακόμη και ενός άλλου προβλήματος υγείας που επηρεάζει τον εγκέφαλο.

Πώς λειτουργεί η μνήμη;

Η λειτουργία της μνήμης χωρίζεται σε τρία στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, γίνεται η καταχώρηση των νέων πληροφοριών και δεδομένων. Όταν ο εγκέφαλος αφομοιώσει το νέο δεδομένο, προχωρά στο δεύτερο στάδιο που είναι η αποθήκευση αυτού. Η νέα πληροφορία έχει πλέον καταγραφεί στον εγκέφαλό μας και όταν τη χρειαστούμε θα μπορούμε να την ανακαλέσουμε (τρίτο στάδιο μνήμης). Κατά το τρίτο στάδιο, όταν παραστεί ανάγκη, ο εγκέφαλός μας ανασύρει από τη μνήμη του τη συγκεκριμένη πληροφορία και την επαναφέρει με λεπτομέρειες.

Γιατί ξεχνάμε;

Η μνήμη μας έχει την ικανότητα να επιλέγει γεγονότα και καταστάσεις που θέλει να θυμάται. Δεν είναι δυνατό να συγκρατεί κάθε πληροφορία που λαμβάνει καθημερινά, διότι σε αυτή την περίπτωση θα υπερφορτωνόταν και δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σωστά. Είναι χρήσιμο, επομένως, για την υγεία του εγκεφάλου να ξεχνά κανείς δεδομένα που πλέον δεν του είναι χρήσιμα. Ο ίδιος ο εγκέφαλος καταγράφει αυτά που θεωρεί σημαντικά και διαγράφει αυτά που του είναι άχρηστα.

Με το πέρασμα των ετών ωστόσο μπορεί η μνήμη να ξεχάσει και πράγματα που τα θεωρούσε σημαντικά ή πληροφορίες οι οποίες σπανίως ανακαλούνταν. Όταν θυμόμαστε κάτι σε τακτική βάση είναι ευκολότερο για τη μνήμη να το ανακαλέσει. Πληροφορίες που δεν ανακαλούμε συχνά περνούν σιγά- σιγά στη λήθη.

Πώς να αντιμετωπίσω τα προβλήματα μνήμης;

Αρχικώς, σε ένα πρώτο στάδιο, πρέπει να αντιληφθεί κανείς ότι έχει πρόβλημα μνήμης και κυρίως να το παραδεχθεί και να το αποδεχθεί. Αυτό θα το διαπιστώσει αν τα συμπτώματα επιμείνουν για αρκετά μεγάλο διάστημα. Η ειλικρίνεια σε αυτή τη φάση είναι πολύ σημαντική. Ο πάσχων θα πρέπει να ενημερώσει τους οικείους του για την αδυναμία μνήμης που έχει παρατηρήσει στον εαυτό του.

Οι διαταραχές μνήμης μπορεί να σας φέρουν εύκολα σε αμηχανία και σε δύσκολη θέση. Αν νιώθετε άνετα μπορείτε να ενημερώσετε τους συνομιλητές σας για το πρόβλημα ή ακόμη και να αστειευτείτε με αυτό. Το χιούμορ βοηθά πάντα στη διαχείριση των διαταραχών μνήμης, αλλά και στο να αποδεχθεί αυτή τη μεγάλη αλλαγή στην ποιότητα ζωής του ο ασθενής.

Είναι πολύ σημαντικό να βρείτε τρόπους να καλύψετε την απώλεια μνήμης, ώστε να μην γίνεστε αγενείς. Για παράδειγμα, αν δεν θυμάστε το όνομα κάποιου μπορείτε ευγενικά να ζητήσετε να σας το ξαναπεί λέγοντας: «Σας θυμάμαι πολύ καλά, αλλά φοβάμαι πως έχω ξεχάσει το όνομά σας» ή κάτι ανάλογο της περίστασης.

Εάν δυσκολεύεστε στις καθημερινές σας υποχρεώσεις καλό θα ήταν να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε σημειωματάρια, λίστες και ημερολόγια. Ο σωστός και καταγεγραμμένος προγραμματισμός θα βοηθήσει και εσάς και τη μνήμη σας να τηρήσετε ευλαβικά τις υποχρεώσεις σας και να μην ξεχάσετε τίποτα. Ταυτόχρονα, με αυτό τον τρόπο θα μπορέσετε και να απαλλαγείτε από το άγχος που νιώθετε κάθε φορά που προκύπτει κάτι στο καθημερινό σας πρόγραμμα, που αν και είναι κανονισμένο από καιρό, εσείς δεν είχατε υπολογίσει επειδή απλώς το είχατε ξεχάσει.