Όταν κάτι το θέλουμε πολύ, στο τέλος το δημιουργούμε. Κάπως έτσι έγινε και με τον Αλέξανδρο Καλπακίδη και «Το παγκάκι». Το γνώρισε πριν 17 χρόνια και από τότε ήθελε να το ανεβάσει στη σκηνή. Φέτος το όνειρο αυτό πραγματοποιήθηκε. Η κρίση δίνει ευκαιρίες, όπως λέει και ο ίδιος. Ο Αλέξανδρος είναι «παιδί του θεάτρου». Γεννήθηκε στη Γερμανία, μεγάλωσε στην Ελλάδα, έκανε τις πρώτες του σπουδές και παραστάσεις στη Γερμανία, λίγα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Μετά ήρθε ξανά στην Ελλάδα. Έχει τελειώσει τη σχολή του Γιώργου Κιμούλη και φέτος τον βλέπουμε στις παραστάσεις «Η Μαρινέλλα συναντά τη Βέμπο» και «Το παγκάκι» .
Βαλιάνα Κοσμά: Αρχικά Αλέξανδρε «μύησέ» μας στον κόσμο της παράστασης.
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Η παράσταση λέγεται «το παγκάκι» του Αλεξάντερ Γκέλμαν. Θέλαμε να κρατήσουμε τη ρώσικη ονομασία του έργου, που είναι «Σκαμέικα». Το γράφουμε δίπλα στον τίτλο, αλλά ακόμα το φοβόμαστε. Τη μετάφραση και τη σκηνοθεσία έχει κάνει ο Γρηγόρης Καραντινάκης (ο οποίος έχει μεταφέρει όλον τον ποιητικό ρεαλισμό του έργου), τα κοστούμια έχει επιμεληθεί ο Βασίλης Μπαρμπαρίγος, τη μουσική έχουν επιμεληθεί τα Κίτρινα Ποδήλατα (έχουν γράψει κι ένα τραγούδι για την παράσταση που δεν έχει βγει ακόμα), την επιμέλεια της κίνησης έχει κάνει η Ζωή Κολλάτου και παίζουμε η Έλενα Μαρσίδου κι εγώ.
Βαλιάνα Κοσμά: Πες μας λίγα λόγια για τους δύο ήρωες της παράστασης.
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Είναι δύο «καραγκιοζάκια» που προσπαθούν μέσα από το ψέμα να βρουν την αλήθεια τους κι αυτό θέλουμε να δείξουμε… Είναι δύο απελπισμένοι άνθρωποι, τη δεκαετία του 80 στη Ρωσία, γεμάτοι περιορισμούς. Ας μην ξεχνάμε πως η Ρωσία ήταν ακόμα Σοβιετική ένωση και η διασκέδαση των ανθρώπων ήταν στα πάρκα. Εκεί στα παγκάκια έπαιζαν, γελούσαν, φλέρταραν, ερωτεύονταν… ακριβώς όπως στην παράσταση.
Βαλιάνα Κοσμά: Το στήσιμο στο φουαγιέ είναι πολύ ενδιαφέρον. Πώς είναι για εσάς (τους ηθοποιούς) αυτό;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Ναι, είναι σαν αρένα. Σε φέρνει πιο κοντά. Είναι δύσκολο για μας να είμαστε σε απόσταση αναπνοής από το θεατή. Εγώ δεν το είχα ξανακάνει, αλλά έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον. Στην αρχή είναι λίγο αμήχανο κάθε φορά, αλλά μετά αντιδρά ο κόσμος ή ακόμα και συμμετέχει. Ο κόσμος μπαίνει σε μια διαδικασία. Επειδή είσαι πολύ κοντά, γίνεσαι μέλος της παράστασης. Είναι σαν τηλεόραση να το βλέπεις τόσο κοντά. Είναι και η ιστορία τέτοια, που τους αφορά όλους. Μπορείς να γελάσεις και να συγκινηθείς την ίδια στιγμή. Είναι η ζωή μας. Είναι ένα απλό κείμενο, με βαθύ νόημα ταυτόχρονα. Ο καθένας κάτι θα πάρει. Μην ξεχνάς, ότι η Τέχνη είναι για τον κάθε ένα ξεχωριστά. Το έργο είναι σε μορφή work in progress, δηλαδή δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η τελική μορφή του. Είναι μια δουλειά σε εξέλιξη, κάθε φορά αλλάζει, διορθώνεται, βελτιώνεται. Μέχρι την τελική του μορφή την επόμενη χρονιά.
Βαλιάνα Κοσμά: Πώς θα ήθελες να έχει διαμορφωθεί η παράσταση του χρόνου; Στο φουαγιέ ή στο θέατρο;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Να σου πω την αλήθεια, θα προτιμούσα να είναι στο θέατρο. Είναι μια παράσταση που την πιστεύω και μπορεί πολύ όμορφα να στηθεί και στη σκηνή.
Βαλιάνα Κοσμά: Πιστεύεις ωστόσο ότι το συναίσθημα, όλη αυτή η ζωντάνια, που είχαν όλοι οι θεατές ότι μπορεί να αποδοθεί το ίδιο στη σκηνή;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Σ’αυτό έχεις δίκιο. Φοβάμαι πως δεν θα είναι το ίδιο. Δεν έχει να κάνει με το κατά πόσο εμείς παίζουμε καλά, είναι θέμα ενέργειας. Η «αρένα» αυτή που έχει στηθεί με τις πολλές οπτικές γωνίες, βάζει το θεατή πολύ εύκολα στο παιχνίδι. Στο απόλυτο σκοτάδι δεν ξέρω αν θα είναι το ίδιο, αλλά το έργο γράφτηκε για να παιχτεί στη σκηνή με κινηματογραφική ματιά. Από την άλλη, όταν ο θεατής είναι πολύ κοντά φοβάται να γελάσει και να συγκινηθεί. Ακόμα είναι σε εξέλιξη όμως. Θα το δούμε μέχρι του χρόνου.
Βαλιάνα Κοσμά: Επίσης, μια τέτοια παράσταση στο φουαγιέ του θεάτρου, ίσως να μην μαζεύει τόσο κόσμο…
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Αρχικά δεν την έχει μάθει ο κόσμος ακόμα. Σήμερα για παράδειγμα, ήταν 20 και κάτι άτομα. Δεν με πείραξε. Ο χώρος μπορεί να «φιλοξενήσει» άνετα μέχρι 40 άτομα. Αυτός είναι ο στόχος. Αν καταφέρουμε να υπάρχουν 40 άτομα κάθε φορά, θα είμαι ευχαριστημένος. Κοίτα, ήμουν τρία χρόνια με το Σπύρο Παπαδόπουλο στον «τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού» και τώρα είμαι στο «η Μαρινέλλα συναντά τη Βέμπο». Δεν πέφτει καρφίτσα. Σε κάθε παράσταση έχει χίλια άτομα και έχουμε τόσο προσωπικό μέσα να μας φροντίζει. Αλλά να σου πω κάτι; Αυτό που κάνω τώρα το αγαπάω περισσότερο!
Βαλιάνα Κοσμά: Προσεγμένη στις λεπτομέρειες η παράσταση…
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Βέβαια! Η «μπύρα» που πίνω, η εφημερίδα… είναι όλα ρώσικα! Εκτός από το στυλό, αλλά κάτι θα κάνουμε!
Βαλιάνα Κοσμά: Τις άσπρες κάλτσες που φορούσες, ποιος τις σκέφτηκε;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: (Γέλια) Ήταν δική μου ιδέα! Δεν τα σπάει; Είναι το πρώτο που παρατηρούν όλοι όταν βγαίνω στη σκηνή. Δε μπορώ ούτε να τις βλέπω τις άσπρες κάλτσες, αλλά είναι στη δεκαετία του 80 η παράσταση και είναι απαραίτητες! Μου αρέσει να παρατηρώ τις λεπτομέρειες!
Βαλιάνα Κοσμά: Εσύ έχεις δει τον εαυτό σου στο χαρακτήρα που υποδύεσαι;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: (Γέλια) Ναι, τον έχω δει. Γύρω στο 70-80% μάλιστα! Γι’αυτό το έργο αυτό με αφορά πολύ. Εδώ και 17 χρόνια, από τότε που το είχα γνωρίσει στη σχολή του Γιώργου Κιμούλη, που μας το είχε φέρει η Ταμίλα Κουλίεβα. Είχαμε κάνει κάποιες σκηνές, αλλά πάντα έλεγα ότι αυτό το έργο θέλω κάποια στιγμή να το κάνω. Ήταν ένα απωθημένο, ένα όνειρο…
Βαλιάνα Κοσμά: Θεωρείς ότι η κρίση βοηθάει παραστάσεις σαν «Το παγκάκι»;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Σε άλλες εποχές δε θα μπορούσα να το κάνω. Δεν έχω τα λεφτά να κάνω μια παραγωγή. Τυχαία είπα στην Έλενα Μαρσίδου πέρυσι «θα την κάνουμε την παράσταση ή όχι;» και συμφώνησε. Βρέθηκαν οι άνθρωποι αυτοί όλοι, κάποιοι δεν πήραν καθόλου λεφτά, κάποιοι θα πάρουν λεφτά (πολύ λίγα όμως) και την αναλάβαμε την παραγωγή η Έλενα κι εγώ. Μετά βρέθηκε το Ακροπόλ και βοήθησε, οπότε γίνεται σαν συμπαραγωγή. Τώρα που οι εποχές είναι δύσκολες, έρχονται όλοι και βοηθούν χωρίς λεφτά ή με πολύ λίγα κι όποτε έχετε! Αυτό είναι πάρα πολύ θετικό και δε σημαίνει ότι επειδή είναι φθηνό, δεν είναι καλό!
Βαλιάνα Κοσμά: Είσαι στο χώρο εδώ και 18 χρόνια. Το ψέμα που πραγματεύεται η παράσταση, πόσο σε έχει επηρεάσει στον τομέα αυτόν;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Δεν έχω βιώσει ψέμα στο χώρο να σου πω την αλήθεια. Ή δε θέλω να το καταλάβω. Τα αφήνω κάτι τέτοια να περνούν. Στην προσωπική μου ζωή και στις φιλικές μου σχέσεις, εκεί ναι. Έχω βιώσει ψέμα… και άγριο μάλιστα! Διαλύθηκε μια φιλία μάλιστα από αυτό. Δεν είναι ωραίο το ψέμα, αν και έχω πει κι εγώ. Καμία φορά χρειάζεται όμως. Δεν αντέχεται πάντα η αλήθεια ή τουλάχιστον δεν την αντέχουν όλοι οι άνθρωποι…
Βαλιάνα Κοσμά: Κάποιοι έχουν δηλώσει πως τώρα με την κρίση «ξεσκαρτάρει ο κόσμος του θεάτρου». Εσύ τι έχεις να πεις γι’αυτό;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Θα συμφωνήσω εν μέρει. Όντως γίνεται ένα ξεσκαρτάρισμα. Με μεγάλη μου όμως λύπη ταυτόχρονα, διαπιστώνω πως δε γίνεται τόσο όσο θα έπρεπε. Η επιλογή των ηθοποιών για μια παράσταση, γίνεται με τα ίδια «τηλεοπτικά» κριτήρια που γινόταν πριν λίγα χρόνια, με το πόσο «πουλάς» ή όχι, με το πόσο αναγνωρίσιμος είσαι. Ίσως να παίζουν στο θέατρο λίγο λιγότερα μοντέλα απ’ότι παλαιότερα. Θεωρώ ότι τα μοντέλα δεν έχουν θέση στο θέατρο. Κάνουν άλλη δουλειά. Ακόμα κι αν περάσουν από δραματική σχολή, κάνουν αμέσως πρωταγωνιστικό ρόλο. Πόσο αθώο μπορεί να είναι αυτό; Ο καθένας στη δουλειά του. Ο πολιτικός στη δουλειά του, η ηθοποιοί στη δουλειά τους, όχι πολιτικοί. Δε μπορώ να γίνω τώρα ηλεκτρολόγος ή γιατρός.
Βαλιάνα Κοσμά: Εσύ γιατί δεν έχεις κάνει πολύ τηλεόραση;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Δεν είναι ότι δεν ήθελα, ούτε θέλω να φανεί ότι κλαίγομαι. Δεν έτυχε! Στην αρχή δεν την ήξερα, τη φοβόμουν. Ήρθα στην Ελλάδα το 95 από το Βερολίνο, όπου είχα ξεκινήσει το θέατρο από το 91. Ξεκίνησα στη σχολή του Κιμούλη, αλλά με ενδιέφερε το θέατρο. Δε γνώριζα πώς λειτουργούν τα πράγματα στην Ελλάδα, είχα τη γερμανική νοοτροπία ακόμα. Μου είχαν κάνει προτάσεις για σήριαλ τότε, που άνθιζαν και γυρίζονταν 40 τη σεζόν, αλλά δε δέχτηκα. Τώρα καλά έκανα ή όχι… θα δείξει!
Βαλιάνα Κοσμά: Τώρα όμως έχουν αρχίσει καινούριες σειρές…
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Ναι, αλλά βλέπεις και μόνη σου ότι υπάρχει ένας «σφιχτός κλοιός» όσον αφορά τους ηθοποιούς. Τώρα με το «κάτω Παρτάλι» κάτι γίνεται. Φοβούνται οι Έλληνες να αγαπήσουν καινούρια πρόσωπα.
Βαλιάνα Κοσμά: Ποιους συνεργάτες σου έχεις ξεχωρίσει όλα αυτά τα χρόνια;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Οφείλω πολλά στο Γιώργο Κιμούλη. Είναι μεγάλος δάσκαλος, έμαθα πολλά από αυτόν. Μου έμαθε στι σημαίνει ηθοποιός, σκηνή, θέατρο. Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος επίσης με βοήθησε πολύ και δουλέψαμε 2 χρόνια μαζί. Πάρα πολλά οφείλω και στον Σπύρο Παπαδόπουλο, με τον οποίο συνεργαστήκαμε τόσα χρόνια, ξέρει το έργο που παίζω τώρα και με ενθάρρυνε να το κάνω. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι μια σχολή από μόνη της. Μαθαίνεις θέατρο μαζί της. Ωραίες συνεργασίες έχω κάνει με το Σταμάτη Φασουλή (που προσέχει πώς θα βγάλει το καλύτερο από τον κάθε ηθοποιό), τον Πέτρο Ζούλια και βέβαια το φίλο μου Αντώνη Καρυστινό, ο οποίος με έχει βοηθήσει πάρα πολύ.
Βαλιάνα Κοσμά: Με τη Μαρινέλλα πώς είναι η συνεργασία σας;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Είναι καταπληκτική. Πάει πρώτη στο θέατρο και φεύγει τελευταία. Είναι πάντα έτοιμη, έχει εκπληκτική φωνή, μας προσέχει όλους πάρα πολύ, φροντίζει κάθε λεπτομέρεια. Γενικά η παράσταση αυτή έχει μια νότα αισιοδοξίας. Φτάνει πια… Όλοι μες στα μούτρα είμαστε συνέχεια! Υπάρχει η στεναχώρια, αλλά υπάρχει κι αυτό. Υπάρχει και το μαύρο, αλλά υπάρχει και το άσπρο… και το μπλε και το κόκκινο… τόσα χρώματα!
Βαλιάνα Κοσμά: Πόση σημασία έχει η ομαδικότητα στο χώρο του θεάτρου;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Πολύ μεγάλη. Αν είναι ο ένας καλός δεν ξεχωρίζει η παράσταση και το θέμα είναι να γίνεται λόγος για την παράσταση. Αν είναι καλή αυτή, είναι και οι ηθοποιοί. Και βέβαια μου αρέσει να ακούω ότι παίζω καλά, αλλά έχει περισσότερη σημασία να αρέσει η παράσταση στο σύνολό της. Αλλιώς δε θα έχει λόγο κάποιος να έρθει να τη δει. Πρώτα η παράσταση, μετά εμείς.
Βαλιάνα Κοσμά: Οικονομικό όφελος ή υστεροφημία;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Δύσκολο άθλημα η ηθοποιία. Η τωρινή παράσταση είναι ένα πείραμα για μένα. Ήθελα να δοκιμαστώ. Τώρα, αν βγουν και χρήματα από αυτό, θα είμαι τρισευτυχισμένος!
Βαλιάνα Κοσμά: Ποιους ρόλους θα ήθελες να παίξεις;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Το είπα και πριν, αυτό που κάνω τώρα ήταν ένας ρόλος που πάντα ονειρευόμουν να κάνω. Μου αρέσει πολύ το ρώσικο θέατρο. Στο «Θείο Βάνια» του Τσέχωφ, ο Αστρόφ (ο γιατρός) είναι ένας εξαιρετικός ρόλος. Έχει πάρα πολλά. Δεν το ψάχνω έτσι, δεν έχω απωθημένα για ρόλους. Μου αρέσει πολύ ο Τσέχωφ κι αισθάνομαι ότι με το θέατρο αυτό έχουμε πολλά κοινά σημεία.
Βαλιάνα Κοσμά: Για το μέλλον;
Αλέξανδρος Καλπακίδης: Μαύρο κι άραχνο. (Γέλια) Να σου πω την αλήθεια όμως, δυσκολεύομαι να το δω θετικά. Δε βάζουμε μυαλό εμείς οι Έλληνες… Προσπαθώ να το δω θετικά όμως. Θέλω το έργο αυτό να το δω να παίζεται και την επόμενη χρονιά και να πάει καλά. Θέλω να βγαίνω έξω από το σπίτι και να βλέπω ανθρώπους να χαμογελούν. Να ρωτάω κάποιον τι κάνει, να λέει ότι είναι καλά και να το εννοεί.
Ο Αλέξανδρος Καλπακίδης είναι ηθοποιός. Όχι μόνο επειδή παίζει στο θέατρο, αλλά και με την ετυμολογική σημασία της λέξης. Ποιεί ήθος, διαμορφώνει χαρακτήρα, σέβεται το έργο, τους θεατές, τον εαυτό του. Βλέποντάς τον να παίζει στη σκηνή τον συμπαθείς. Γνωρίζοντάς τον από κοντά, τον εκτιμάς.
Η παράσταση «Το παγκάκι» παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 στο φουαγιέ του Θεάτρου Βασιλάκου, στον Κεραμεικό. Μπείτε στην αρένα. Μη φοβηθείτε να γελάσετε ή να συγκινηθείτε… Άλλωστε, έστω και σε μία φράση θα δείτε κομμάτια της δικής σας
