The Gunpowder Treason and plot.
I know of no reason
Why Gunpowder Treason
Should ever be forgot» *
Σαν ήρθε, μήπως, στο μυαλό κι εσάς η γνωστή ταινία «V For Vendetta»; Λογικό, είναι κάτι σα σήμα κατατεθέν της ταινίας, όπως η μάσκα του V και των Anonymous. Τι θα λέγατε αν μαθαίναμε μερικά πράγματα παραπάνω όμως για αυτή την ιστορική για τους Άγγλους μέρα;
Αναφερόμενοι στην 5η του Νοέμβρη, οι Άγγλοι μιλούν για την αποτυχημένη «» του 1605. Εκείνη τη βραδιά μία ομάδα Καθολικών σκόπευε να δολοφονήσει το Βασιλιά Ιάκωβο Α’ μαζί με τα μέλη του Κοινοβουλίου και στη συνέχεια ο βασιλιάς να αντικατασταθεί από την κόρη του (και τρίτη στη σειρά διαδοχής, πριγκίπισσα Ελισάβετ. Για το λόγο αυτό, οι συνωμότες έκρυψαν στις υπόγειες σήραγγες κάτω από το Κοινοβούλιο περίπου 36 βαρέλια πυρίτιδας. Αιτία δεν ήταν μόνο η απολυταρχική ηγεμονία του Ιακώβου Α’, αλλά και τα σκληρά μέτρα που είχε υιοθετήσει ο προτεστάντης βασιλιάς εναντίον των Καθολικών.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ενώ οι Καθολικοί περίμεναν από τον Ιάκωβο Α’ πως θα δείξει περισσότερη ανοχή, ο Προτεστάντης Βασιλιάς απέδειξε ακριβώς το αντίθετο και μάλιστα διέταξε όλους του Καθολικούς ιερείς να φύγουν από την Αγγλία. Οι διώξεις αυτές έκαναν τον Robert Catesby, ενός Καθολικού του οποίου ο πατέρας εκδιώχθηκε για το δόγμα του επί βασιλείας της Ελισάβετ Α’ (της Αμώμου Βασίλισσας, αν σας βοηθά), να συστήσει μία ομάδα ομόθρησκων προκειμένου να ρίξουν τον Ιάκωβο και να φέρουν έναν Καθολικό στην ηγεμονία της Αγγλίας. Ο Catesby επιστράτευσε το 1604 μεταξύ άλλων και τον Guy Fawkes, ο οποίος πολέμησε στο παρελθόν στον Ογδονταετή Πόλεμο της Ισπανίας (1568-1648) ενάντια στην Ολλανδία.
Το γεγονός πως ο Fawkes έλειπε για χρόνια από την Αγγλία του έδινε το πλεονέκτημα της μη αναγνωρισιμότητας, πράγμα που του επέτρεπε να κινηθεί πιο άνετα. Το σχέδιο των συνωμοτών ξεκίνησε στις 20 Μαΐου του 1604, ενώ αμέσως μετά τα στελέχη της ομάδας ταξίδευαν για να βρουν υποστηρικτές στην Ευρώπη. Έτσι ξεκίνησαν να σκάβουν σήραγγες φτάνοντας στα θεμέλια του Κοινοβουλίου, όπου θα έβαζαν και την πυρίτιδα.
Καθήκον του Fawkes – το οποίο διευκρινίστηκε σε μία μυστική συνάντηση τον Οκτώβριο του 1605 – ήταν να ανάψει το θανατηφόρο φυτίλι, ενώ την ίδια στιγμή θα γινόταν μία εξέγερση κατά την οποία θα έθεταν υπό κράτηση την κόρη του Ιακώβου, Πριγκίπισσα Ελισάβετ. Στη συνέχεια θα περνούσε τον Τάμεση για να ξεφύγει στην κεντρική Αγγλία κι από εκεί θα ταξίδευε στην Ευρώπη για να μιλήσει στους Καθολικούς για τη σημασία της πράξης του να σκοτώσουν τον Ιάκωβο και τα μέλη του Κοινοβουλίου.
Η αποκάλυψη και το τέλος
Μέλη της ομάδας των συνωμοτών ανησυχούσαν πως ήταν πολύ πιθανό την ώρα της έκρηξης να βρίσκονται στη Βουλή των Λόρδων άλλοι Καθολικοί. Στις 26 Οκτωβρίου του 1605 ο Λόρδος Monteagle λαμβάνει ένα ανώνυμο σημείωμα που τον προειδοποιούσε να μη βρίσκεται στο Κοινοβούλιο και να φροντίσει για την ασφάλειά του. Τους συνωμότες προειδοποιεί για το γράμμα ένας από τους υπηρέτες του Monteagle, κι εκείνοι, θεωρώντας πως πρόκειται για φάρσα, αποφασίζουν να προσχωρήσουν με τα σχέδιά τους. Ο Monteagle, όμως, θορυβημένος από το σημείωμα, το έδειξε στο βασιλιά κι εκείνος με τη σειρά του διέταξε να ερευνηθούν τα κελάρια κάτω από τη Βουλή των Λόρδων. Τη νύχτα της 4ης προς 5η Νοεμβρίου ο Guy Fawkes συλλαμβάνεται την ώρα που έφευγε από τη σήραγγα. Έπειτα από βασανιστήρια, ο Fawkes αποκάλυψε τελικά τα ονόματα των υπολοίπων συνωμοτών. Στο μεταξύ κάποιοι είχαν πεθάνει, ενώ άλλοι ήταν ήδη γνωστοί. Οι Συνωμότες της Πυρίτιδας εκτελέστηκαν στις 31 Ιανουαρίου του 1606. Ο ίδιος ο Fawkes, ανεβαίνοντας στην αγχόνη, πήδηξε από τις σκάλες, με αποτέλεσμα να σπάσει το λαιμό του και να πεθάνει. Φυσικά η «Συνωμοσία της Πυρίτιδας» ώθησε την επιβολή ακόμη πιο αυστηρών νόμων εναντίων των Καθολικών, οι οποίοι μεταξύ άλλων τους στερούσαν το δικαίωμα ψήφου.
Σήμερα η 5η Νοεμβρίου είναι γνωστή κι ως η «Νύχτα του Guy Fawkes». Στην Αγγλία και σε άλλες χώρες, προκειμένου να γιορτάσουν την αποτυχημένη απόπειρα εναντίον του βασιλιά, εκτοξεύονται πυροτεχνήματα και καίνε ένα ομοίωμα του Guy Fawkes, ενώ απαγγέλουν το παρακάτω ποίημα:
«Remember, remember, the 5th of November
The Gunpowder Treason and plot;
I know of no reason why Gunpowder Treason
Should ever be forgot.
Guy Fawkes, Guy Fawkes,
‘Twas his intent.
To blow up the King and the Parliament.
Three score barrels of powder below.
Poor old England to overthrow.
By God’s providence he was catch’d,
With a dark lantern and burning match
Holloa boys, Holloa boys, let the bells ring
Holloa boys, Holloa boys, God save the King!
Hip hip Hoorah !
Hip hip Hoorah !
A penny loaf to feed ol’Pope,
A farthing cheese to choke him.
A pint of beer to rinse it down,
A faggot of sticks to burn him.
Burn him in a tub of tar,’
Burn him like a blazing star.
Burn his body from his head,
Then we’ll say: ol’Pope is dead.»
Το γεγονός αυτό ενέπνευσε το Σαίξπηρ για να γράψει το «Μάκβεθ» του, αλλά και τους σχεδιαστές Alan Moore και David Lloyd για να δημιουργήσουν το 1988 το εικονογραφημένο μυθιστόρημα «V For Vendetta». Αυτό με τη σειρά του ενέπνευσε τους αδερφούς Wachowski να το μεταφέρουν στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές τους Hugo Weaving, Natalie Portman και Stephen Fry.
Πρόκειται, άραγε, όντως για συνωμοσία ή ήταν ένας τρόπος επανάστασης ενάντια σ’ ένα σκληρό καθεστώς; Αυτό εναπόκειται στην κρίση του καθενός. Σίγουρα, όμως, δεν παύει να αποτελεί έμπνευση…
* «Θυμήσου, θυμήσου/την 5η του Νοέμβρη./ Την Προδοσία της Πυρίτιδας, τη Συνωμοσία./Δεν ξέρω κάποιο λόγο/ που η Συνωμοσία της Πυρίτιδας/Πρέπει ποτέ να ξεχαστεί.
