Κατ’ αρχήν ας μην είμαστε άδικοι: κουτσομπολιό δεν είναι μόνο η προώθηση κακόβουλων σχολίων για άλλα άτομα, αλλά είναι ο γενικότερος διαμοιρασμός πληροφοριών για άτομα που απλά δεν είναι παρόντα. Γι’ αυτό και συχνά χρησιμοποιούμε τον εξωραϊσμένο όρο “κοινωνικός σχολιασμός”. Όπως και να το πει κανείς, η αλήθεια είναι πως κουτσομπολεύουμε κάθε μέρα και μάλιστα, σύμφωνα μ’ έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Social Psychological and Personality Science, αναλώνουμε 52 λεπτά ημερησίως στο κουτσομπολιό.
Φυσικά το θέμα του κουτσομπολιού μπορεί να είναι κάτι εντελώς άκακο και (ίσως) ανούσιο, όπως για παράδειγμα το τελευταίο “κατόρθωμα” του παιδιού μας στο σχολείο ή πως ένας φίλος μας βρήκε νέα δουλειά. Η συγκεκριμένη έρευνα, όμως, επικεντρώνεται ως επί το πλείστον στο λόγο που ο άνθρωπος περνά τόση ώρα κάθε μέρα στην ανταλλαγή πληροφοριών που αφορούν άλλους. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, dr. Mark Leary του πανεπιστημίου Duke, ο λόγος είναι… το ένστικτο!
Τι σημαίνει αυτό;
Ο άνθρωπος είναι ον που ζει σε ομάδες, επομένως βασίζεται στην εκάστοτε ομάδα όπου ανήκει για να επιβιώσει. Έτσι η ανταλλαγή πληροφοριών μας βοηθάει να καθορίσουμε ποιον μπορούμε να εμπιστευτούμε και ποιον όχι ή να αντιληφθούμε τις απόψεις κάθε ατόμου που ανήκει στην ίδια ομάδα μ’ εμάς. Για παράδειγμα, βασιζόμαστε στην οικογένεια για συναισθηματική υποστήριξη αλλά και για την τροφή και τη στέγαση, στους φίλους για συντροφικότητα και στον επαγγελματικό μας κύκλο για την οικονομική μας αποκατάσταση. Σε περίπτωση που μάθουμε από κάποιον συνεργάτη πως ο εργοδότης σκέφτεται να απολύσει άτομα, τότε σχεδόν αυτόματα θα αναζητήσουμε μία νέα πηγή εισοδήματος.
Φυσικά το κουτσομπολιό δε μας δίνει μόνο αναγκαία στοιχεία για τον “πρωταγωνιστή” του, αλλά και γι’ αυτόν που κάνει την όλη συζήτηση. Σύμφωνα με τον dr. Leary, παρακολουθώντας αυτόν που παρέχει τις όποιες πληροφορίες, μπορεί κανείς να διαπιστώσει πολλά στοιχεία για το χαρακτήρα του, όπως τι ακριβώς θεωρεί σημαντικό και κατά πόσο μπορεί κανείς να του εμπιστευτεί κάτι ως μυστικό. Έτσι θεωρεί πως το κουτσομπολιό μπορεί να ενισχύσει τους κοινωνικούς δεσμούς.
Σαφώς και το κουτσομπολιό μπορεί να γίνει η αφορμή ώστε κάποια άτομα να απομακρυνθούν από την εκάστοτε ομάδα. Ωστόσο, όποιος όντως απομακρύνεται δε χρειάζεται να ανησυχεί, μια που η εμπειρία του γίνεται διδακτική και μπορεί να αλλάξει και τη συμπεριφορά του ώστε να καταφέρει να ενσωματωθεί στο μέλλον σε μία άλλη ομάδα ή ακόμη και να επανέλθει στην προηγούμενη.
Όπως προαναφέραμε, όμως, το κουτσομπολιό, έχει και την αρνητική του προέκταση είτε για τον “πρωταγωνιστή” είτε για εκείνον που μοιράζεται την πληροφορία. Επιστρέφοντας στο προηγούμενο παράδειγμα, αν ο εργοδότης ανακαλύψει πως ο συνεργάτης μας κυκλοφορούσε στο γραφείο την πληροφορία περί πιθανών απολύσεων, η λογική προτείνει πως θα χάσει την εμπιστοσύνη του στο πρόσωπο του συνεργάτη μας. Και βέβαια, αν αποδειχθεί πως ο σχολιαστής είναι κάποιος που απλά χώνει τη μύτη του σε ξένες υποθέσεις χάνει την όποια αξιοπιστία του.
Όπως και να έχει, το κουτσομπολιό μπορεί να έχει τις βάσεις του στο ένστικτο της επιβίωσης, όμως καλό είναι να προσέχουμε προτού αναλωθούμε σε αυτό – ή έστω, μπορούμε να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στο να μελετήσουμε περαιτέρω τους συνομιλητές μας στη διάρκεια του… κοινωνικού σχολιασμού!
