Η περίοδος των εορτών για τους περισσότερους αποτελεί μια χαρούμενη εποχή κατά την οποία έχουν την ευκαιρία να διασκεδάσουν και να περάσουν όμορφα με τους αγαπημένους τους ανθρώπους. Υπάρχουν όμως και αρκετοί συνάνθρωποι μας, που όχι μόνο δεν προσδοκούν με χαρά την εορταστική περίοδο, τουναντίον ταλανίζονται από αρνητικά συναισθήματα όπως η θλίψη, η απογοήτευση και το άγχος, αναμένοντας την κατά το δυνατόν γρήγορη λήξη τους και την επαναφορά στους ρυθμούς της καθημερινότητας. Στο σημερινό άρθρο θα μιλήσουμε για αυτό που καλείται μελαγχολία των εορτών.
Η εν λόγω μελαγχολία αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή της λεγόμενης Εποχικής Διαταραχής της Διάθεσης, η οποία είναι ένα είδος κατάθλιψης. Τα συμπτώματά της είναι:
- μειωμένη ενεργητικότητα και κόπωση
- απώλεια ενδιαφέροντος κι ευχαρίστησης
- θλίψη και μελαγχολία
- στρες κι ευερεθιστότητα
- διαταραχές στον ύπνο και στην πρόσληψη τροφής
Η εποχική δυσθυμία τείνει να εμφανίζεται στο τέλος του καλοκαιριού ενώ με το πέρασμα του χειμώνα, η διάθεση επανέρχεται και τα παραπάνω συμπτώματα ξεπερνώνται. Υπεύθυνοι παράγοντες τούτης της διαταραχής, θεωρούνται η μειωμένη ηλιοφάνεια, η αυξημένη διάρκεια της νύχτας και το κρύο, εξαιτίας των οποίων αυξάνεται ο χρόνος που κλείνεται το άτομο μέσα στο σπίτι. Φυσικά, η προδιάθεση και τυχόν προηγούμενες διαταραχές, ενισχύουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτού του είδους κατάθλιψης.
Όσον αφορά την μελαγχολία των εορτών, είναι αρκετοί οι αιτιακοί παράγοντες που την προκαλούν και στη συνέχεια θα τους αναφέρουμε αναλυτικά:
Καταρχήν, για τα παιδιά (επομένως ασυνείδητα και για εμάς αφού κάποτε υπήρξαμε παιδιά), τα Χριστούγεννα αποτελούν μια ιδανική περίοδο διασκέδασης: το σχολείο σταματά και το διάβασμα μειώνεται, το παιχνίδι κυριαρχεί, το σπίτι είναι στολισμένο και υπάρχουν γλυκά και δώρα, οι οικογενειακές συγκεντρώσεις αυξάνονται όπως και οι βόλτες σε ένα επίσης στολισμένο κι εορταστικό κλίμα. Τα πράγματα μεγαλώνοντας αλλάζουν, καθώς ως ενήλικες έχουμε περισσότερες υπευθυνότητες οι οποίες κατά τη χριστουγεννιάτικη περίοδο μάλιστα αυξάνονται. Αυτές οι υπευθυνότητες μπορεί να αγχώσουν περισσότερο από το αναμενόμενο το άτομο με αποτέλεσμα να αισθάνεται την εν λόγω μελαγοχλία. Αντί λοιπόν να διασκεδάσει, στρεσάρεται με όλα όσα έχει να φροντίσει: το εορταστικό τραπέζι και την αγορά των δώρων, την εύρεση χρόνου και διάθεσης για τις αυξημένες κοινωνικές περιστάσεις της εποχής κλπ.
Από την άλλη, η αντίθετη ανάμνηση της παιδικότητας – εφόσον το άτομο γεννήθηκε σε ένα σπίτι που εκλείπαν τα παραπάνω και η εορταστική περίοδος είναι συνυφασμένη με αρνητικά συναισθήματα – μπορεί πάλι να οδηγήσουν το άτομο στη δυσθυμία με την επαναφορά της αντίστοιχης αρνητικότητας στην οποία μεγάλωσε.
Ακόμη, η απώλεια ενός προσώπου – πένθος ή διαζύγιο – καθώς και η μοναξιά, είτε λόγω περιστάσεων είτε ως γενική κατάσταση του ατόμου, εντείνουν τη θλίψη και την απογοήτευση μιας και η χριστουγεννιάτικη περίοδος έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την οικογενειακή αλληλεπίδραση και την κοινωνικοποίηση με φίλους και συγγενείς. Κοινωνικοποίηση που ακόμη κι αν το άτομο δεν είναι μοναχικό, μπορεί να αισθανθεί ως στρεσογόνα σε συνδυασμό με το συνολικό εορταστικό κλίμα που μοιάζει να εκβιάζει το αίσθημα της γενικής χαράς.
Επίσης, οι πιθανές διαφοροποιήσεις μέσα στην οικογένεια μπορεί να πιέζουν το άτομο να γιορτάσει με συγκεκριμένο τρόπο αυτή την περίοδο και αντίθετα με αυτό που επιθυμεί. Λαμβάνοντας υπόψιν και τις συγκεντρώσεις με λοιπούς συγγενείς με τις πάντοτε ενδεχόμενες διαφωνίες που συχνά προκύπτουν, το άτομο πάλι καταλήγει να πιέζεται αντί να διασκεδάσει.
Τέλος, η κοινωνικο-οικονιμική κρίση με τα αντίστοιχα προβλήματα που έχει δημιουργήσει στην συντριπτική πλειοψηφία, ενδεχομένως να αγχώνει ή και θλίβει περισσότερο κάποια άτομα καθώς αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις περιστάσεις (τραπέζι, δώρα) με τον τρόπο που επιθυμούν.
Εν ολίγοις, σύμφωνα με τα παραπάνω, αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι η δημιουργία μεγαλύτερων προσδοκιών από τις πραγματοποιήσιμες, με αποτέλεσμα την αναπόφευκτη ματαίωσή τους. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει ο καθένας είναι να σχηματίσει πιο ρεαλιστικές προσδοκίες και με βάση αυτές να σκεφτεί και να πράξει αναλόγως, έχοντας ως στόχο να περάσει όσο πιο όμορφα γίνεται την εορταστική αυτή περίοδο.
Δεν υπάρχει λόγος να συγκρίνεις αυτές τις γιορτές με δικές σου παλαιότερες, τις ιδανικές που φαντάζεσαι ή των άλλων. Κοινωνικοποιήσου με όσους και όσο εσύ επιθυμείς χωρίς να αισθάνεσαι ενοχές. Αντί να νιώθεις ανεπαρκής οικονομικά, φτιάξε ένα οικονομικό πλάνο σύμφωνα με τον προϋπολογισμό σου και θυμήσου ότι η αξία του δώρου δεν βρίσκεται στο χρηματικό του αντίτιμο αλλά στην χειρονομία του. Το ίδιο συμβαίνει και με τις εορτασικές συγκεντρώσεις: το νόημά τους είναι η αλληλεπίδραση και όχι το πλουσιοπάροχο γεύμα. Αν είσαι πράγματι μόνος σου, τότε άδραξε την ευκαιρία να κάνεις πράγματα (απλά και ανέξοδα όπως μια βόλτα για περπάτημα, συντροφιά με ένα βιβλίο σε ένα καφέ ή σε ένα πάρκο, ξεκούραση κ.ά) που η καθημερινή ρουτίνα δεν σε αφήνει να κάνεις. Ποτέ δεν είναι αργά….
Καλή Χρονιά!
Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ
Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:
–Ομοφυλοφιλία… μία ιστορία από τα παλιά!, από τη Μαρία Μάρκου
–Νέα γυναίκα και single mom, από την Μαρία Μάρκου
–Μαμά 45 ετών και..άνω, από τη Μαρία Μάρκου
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
