Ερώτημα που όλο και συχνότερα ακούγεται από τα χείλη των παιδιών, αφού στη σημερινή εποχή είναι μεγάλος ο αριθμός των ζευγαριών που τελικά οδηγούνται στο διαζύγιο, με επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της οικογένειας και όχι μόνο στους συντρόφους.
Πολλά παιδιά και έφηβοι ερμηνεύουν το διαζύγιο των γονιών τους ως απόρριψη και εγκατάλειψη των ίδιων, βιώνουν συναισθήματα ανασφάλειας αφού φοβούνται ότι το ίδιο μπορεί να συμβεί στη σχέση τους με τον ένα ή με τον άλλο γονιό και έτσι αναπτύσσουν συναισθήματα θυμού απέναντι στους γονείς τους.
Κάθε παιδί θα προτιμούσε να ζει και με τους 2 γονείς του και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο χωρισμός των γονιών είναι οδυνηρός για τα παιδιά. Όμως οι εντάσεις ανάμεσα στους γονείς, που συνήθως προηγούνται του διαζυγίου, έχουν δυσμενέστερες συνέπειες στην ψυχολογία τους. Η κακή επικοινωνία που υπάρχει μεταξύ των γονέων πριν αλλά και μετά το διαζύγιο, είναι αυτή που πληγώνει περισσότερο τα παιδιά. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό γονείς που δεν κατάφεραν να έχουν μια αρμονική συμβίωση, να έχουν ένα «αρμονικό διαζύγιο», που μακροπρόθεσμα θα βοηθήσει τα παιδιά να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες της οικογένειας και να μην επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία.
Όταν πια η κατάσταση ανάμεσα στους συντρόφους είναι δύσκολη, τα παιδιά δεν μπορούν να μένουν στο σκοτάδι, αφού οι εντάσεις που βιώνουν και η συναισθηματική απομάκρυνση των γονέων, εντείνει την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια τους. Βέβαια οι γονείς θα πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά, μόνο όταν έχουν πάρει την οριστική απόφαση και να τα ενημερώσουν όσο το δυνατόν νωρίτερα για να μην υπάρχει περίπτωση να το ακούσουν από κάποιον άλλο. Η ενημέρωση πρέπει να γίνει και από τους 2 γονείς, ώστε τα παιδιά να κατανοήσουν ότι ήταν μια κοινή απόφαση – ακόμα κι αν δεν είναι έτσι – για να μην κατηγορήσουν τον ένα από τους δυο γονείς.
Είναι σημαντικό ν’ απαντήσουν με ειλικρίνεια στα παιδιά, ότι χωρίζουν επειδή έπαψαν πια να είναι χαρούμενοι μαζί, αλλά ότι ο καθένας χωριστά θα είναι πολύ χαρούμενος μαζί τους. Τα παιδιά αλλά και οι έφηβοι, θα πρέπει να νιώσουν την ασφάλεια, ότι παρόλο που δεν θα μένουν πια όλοι μαζί, οι γονείς τους θα εξακολουθούν να τ’ αγαπούν και να τα φροντίζουν.
Οι γονείς θα πρέπει να εκφράσουν και οι ίδιοι την απογοήτευση που νιώθουν από την εξέλιξη της σχέσης τους και να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εκφράσουν τις ερωτήσεις τους και τα συναισθήματά τους. Παράλληλα, είναι σημαντικό να συζητήσουν με τα παιδιά τις αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή τους σχετικά με τη διαμονή τους, τη διαμονή του γονέα που θ’ αποχωρίσει από το σπίτι καθώς και την επικοινωνία μαζί του.
Τα παιδιά βιώνουν περίπλοκα συναισθήματα από το χωρισμό των γονιών τους, γι’ αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να παραμένουν συναισθηματικά διαθέσιμοι και να υπάρχει μεταξύ τους κοινή στάση και πνεύμα συνεργασίας όσον αφορά στο χειρισμό των παιδιών. Οι αντιδράσεις των παιδιών στα διάφορα ηλικιακά στάδια που διανύουν τη στιγμή του χωρισμού των γονιών τους είναι διαφορετικές, έντονες αρχικά αλλά σταδιακά αμβλύνονται με τη στάση που διατηρούν οι γονείς απέναντί τους.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, ταράζονται πολύ και λυπούνται από το χωρισμό των γονιών τους, με αποτέλεσμα να εκδηλώνουν συμπεριφορές έντονης προσκόλλησης και ανασφάλειας. Έτσι μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές στον ύπνο, στο φαγητό, νυχτερινή ενούρηση, άρνηση ν’ αποχωριστούν το γονέα ή και επιθετικότητα απέναντι σε άλλα παιδιά.
Στη σχολική ηλικία, υπάρχει θλίψη αλλά τα παιδιά εκδηλώνουν έντονο θυμό κυρίως προς το γονιό με τον οποίο ζουν – που τις περισσότερες φορές είναι η μητέρα – αφού θεωρούν ότι αυτός είναι υπεύθυνος για την απουσία του άλλου γονιού από το σπίτι. Παράλληλα, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στις υποχρεώσεις τους και παραμελούν τα μαθήματά τους.
Στην προεφηβεία, τα παιδιά καλύπτουν τη θλίψη τους μέσα από το παιχνίδι ή άλλες δραστηριότητες που απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας και του χρόνου τους. Συμπεριφέρονται σαν να μην τους απασχολεί αυτό που συμβαίνει και είναι δύσκολο να προσεγγίσει κάποιος τα παιδιά σ’ αυτό το ηλικιακό στάδιο, αφού αισθάνονται αμηχανία και δεν θέλουν να μιλούν γι’ αυτό που τους προκαλεί θλίψη.
Οι έφηβοι, απομονώνονται περισσότερο, απομακρύνονται από τη ζωή της οικογένειας και αναζητούν διέξοδο σε άλλες σχέσεις εκτός σπιτιού που τους δίνουν την αίσθηση ότι ανήκουν σταθερά σε μια ομάδα.
Η κατανόηση των συναισθημάτων που βιώνει ένα παιδί όταν αντιμετωπίζει το χωρισμό των γονιών του, είναι η πυξίδα για τον τρόπο που οι γονείς θα του συμπεριφέρονται ώστε να μην επιβαρύνουν τη συναισθηματική του κατάσταση.
Είναι σημαντικό ν’ απουσιάζουν οι εντάσεις μεταξύ των γονέων, να μην κατηγορεί ο ένας γονιός τον άλλο στα παιδιά ή/και να τα χρησιμοποιεί για να περνάει μηνύματα προς τον άλλο γονιό, καθώς και να μην υποτιμά το χρόνο και τις δραστηριότητες που κάνει το παιδί μαζί του, αφού τα παιδιά εισπράττουν την εχθρότητα που αναπτύσσεται ανάμεσά τους.
Παράλληλα ο κάθε γονιός πρέπει να είναι συνεπής σ’ αυτό που έχει υποσχεθεί και κυρίως ο γονιός που απουσιάζει να δηλώνει με συνέπεια την παρουσία του (τηλεφωνική ή προσωπική) ακόμα κι αν ο χρόνος που διαθέτει είναι λίγος.
Η ψυχική υγεία ενός παιδιού εξαρτάται από την ικανότητά του να διατηρεί σταθερούς δεσμούς και με τους δυο γονείς του, οι οποίοι πρέπει να συνεργάζονται στενά για θέματα που το αφορούν, αφού αποτελούν τα σημεία αναφοράς του. Είναι σημαντικό να νιώθει, ότι η οικογένεια του ως δομή συνεχίζει να υπάρχει ακόμα κι αν οι γονείς του έχουν χωρίσει ως σύντροφοι.
Σιγά – σιγά θ’ απολαμβάνει τις διακοπές του με κάθε γονιό ξεχωριστά, αφού θα καταλάβει ότι και οι δυο είναι σύμμαχοι στη φροντίδα τους γι’ αυτό.
*Η Έρη Πιπεράκη είναι Κλινική Ψυχολόγος και Ειδική Παιδαγωγός κάτοχος Master of Science από το Northern Illinois University των Η.Π.Α, για περισσότερες πληροφορίες, πατήστε εδώ
Σχετικά άρθρα:
–Η πεθερά μπορεί να σώσει τους άντρες από… διαζύγιο
–Περισσότερα αδέλφια, λιγότερες πιθανότητες για διαζύγιο!
–Όταν η νέα σύντροφος του πατέρα (μητριά;) μπαίνει στην οικογένεια , από την Δήμητρα Βαΐτσου