προκαταλήψεις

Οι φίλοι αποτελούν μια ιδιαίτερα σημαντική ομάδα η οποία κατά την παιδική ηλικία είναι αναγκαία για την κοινωνικοποίηση του παιδιού ενώ κατά την εφηβεία για την ομαλή κοινωνική ένταξη του νεαρού ατόμου.

Μια φιλία μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση αντιλήψεων του ατόμου ή και στη γενικότερη νοοτροπία του (“δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι”) και αντίστροφα οι αντιλήψεις και η νοοτροπία του ατόμου μπορούν να συμβάλουν στην διαμόρφωση μιας φιλίας (“τον φίλο σου τον διαλέγεις, τον συγγενή σου όχι”).

Η φιλία για τους περισσότερους ανθρώπους σημαίνει να έχεις κάποιον με τον οποίο μπορείς να ανακουφίσεις όσα σε απασχολούν. Αυτό μπορεί να γίνει και μέσω μιας συζήτησης αλλά και χωρίς αυτήν απλά κάνοντας παρέα ή κάτι γνώριμο με έναν φίλο.

Το κοινωνικό στερεότυπο λέει ότι οι γυναίκες συνηθίζουν να κουβεντιάζουν για προσωπικά τους θέματα και συναισθήματα περισσότερο από ό,τι οι άντρες που προτιμούν να κουβεντιάζουν για άλλα θέματα όπως η πολιτική, τα αθλητικά, η εργασία τους ενώ σε ό,τι αφορά τα συναισθήματά τους αποφεύγουν ιδιαιτέρως να τα συζητήσουν.

Η προκατάληψη που εκφράζεται μέσα από αυτό το στερεότυπο είναι διττή: η συναισθηματική ανασφάλεια των γυναικών σε συνδυασμό με τα περιορισμένα ενδιαφέροντά τους και η αναισθησία των ανδρών με τα ποικίλα ενδιαφέροντά τους. Στην πραγματικότητα και τα δύο φύλα αφενός απασχολούνται με θέματα προσωπικά, οικογενειακά, επαγγελματικά, κοινωνικά, φιλοσοφικά και η σημασία τους ή η μεγαλύτερη ενασχόληση με κάποια από αυτά δεν εξαρτάται από το φύλο αλλά από την αρέσκεια και τις επιλογές του καθενός. Αφετέρου μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με πολλούς τρόπους,όχι μόνο λεκτικά, και η επιλογή ή η εναλλαγή αυτών των τρόπων εξαρτάται από τον χαρακτήρα του κάθε ατόμου και τις συνθήκες της κατάστασης.

Επίσης η φιλία για την πλειοψηφία των ανθρώπων σημαίνει να έχεις κάποιον με τον οποίο να μπορείς να μοιραστείς τη χαρά σου χωρίς την ανησυχία της ζηλοτυπίας αλλά και τα προβλήματά σου χωρίς την έγνοια της χαιρεκακίας. Φίλος επομένως είναι κάποιος που εμπιστευόμαστε και νιώθουμε πως νοιάζεται για εμάς και όσα μας συμβαίνουν οπότε χαίρεται αυθεντικά με τη χαρά μας, λυπάται ειλικρινά με την λύπη μας. Από αυτά προκύπτει εύλογα – εκτός αν υπάρχει στη μέση κάποια σαδομαζοχιστική διάθεση- πως ο φίλος επιθυμεί για εμάς να είμαστε καλά αλλά και να μας συμβαίνουν θετικά πράγματα. Το κοινωνικό στερέοτυπο λέει ότι οι γυναίκες φίλες είναι ανταγωνιστικές μεταξύ τους και συχνά ζηλεύουν η μία την άλλη σε αντίθεση με τους άνδρες φίλους που περισσότερο συναγωνίζονται ο ένας τον άλλον και προτιμούν να αλληλοεκτιμώνται από το να ζηλεύουν.

Η προκατάληψη που απορρέει αφορά πάλι την ανασφάλεια των γυναικών (η ζήλια προέρχεται από χαμηλή αυτοπεποίθηση και μικρή αυτοεκτίμηση) ενώ υπονοεί και μια αδυναμία εμπιστοσύνης τόσο στο να δείξει η ίδια η γυναίκα όσο και να λάβει, μιας και με αυτόν τον ανταγωνισμό και τη ζήλια δεν φαίνεται και τόσο άξια εμπιστοσύνης. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι κρίνονται αντάξιοι ή μη εμπιστοσύνης από τις πράξεις τους και όχι από το φύλο τους. Η ζήλεια μπορεί να υπάρξει μέσα τόσο σε μια γυναικεία όσο και σε μια ανδρική φιλία κι αυτό εξαρτάται πάλι από το άτομο και τα προσωπικά του χαρακτηριστικά (χαρακτήρας, αυτοπεποίθηση, πεποιθήσεις κλπ) και όχι από τα βιολογικά. Επιπλέον, μπορεί πάντα να υπάρξει το ενδεχόμενο κάπου κάποτε κάποιος φίλος τελικά να χαίρεται με τις λύπες και να λυπάται με τις χαρές και είναι κάτι που επίσης δεν εξαρτάται από το φύλο αλλά από τον χαρακτήρα του φίλου ή την δική μας αδυναμία κρίσης.

Ένα τελευταίο κοινωνικό στερεότυπο για τη φιλία είναι ότι αυτή αποτελεί μύθο μεταξύ των δύο φύλων. Η προκατάληψη στην προκειμένη αφορά το μονοπώλιο της σεξουαλικότητας ως άξια και σημαντική της διαφυλικής αλληλεπίδρασης.

Φυσικά και είναι σημαντική η σεξουαλικότητα και για αυτόν τον λόγο οι άνθρωποι συνάπτουν ερωτικές ή σεξουαλικές σχέσεις. Οι άνθρωποι όμως μπορούν και συνάπτουν και φιλικές σχέσεις μιας και αυτό που αποζητούν από τον άλλον δεν είναι η σωματική ηδονή αλλά συναισθηματικές και πνευματικές αλληλοεπιδράσεις και καταστάσεις. Αυτά τα τελευταία δεν εξαρτώνται από το φύλο αλλά από τον καθένα χωριστά και τις επιθυμίες – ανάγκες που αναζητά να ικανοποιήσει σε μια φιλία.

Κατά τον Πλάτωνα, ο ιδανικός έρωτας είναι αυτός που δεν αφορά την κατάκτηση. Είναι ένας έρωτας που δεν έχει να κάνει με τη σεξουαλική κυριαρχία του άλλου αλλά με την ορμή για πνευματική αναζήτηση της γνώσης εμπνευσμένη από το άλλο πρόσωπο. Το ερώτημα λοιπόν είναι μήπως ο ιδανικός έρωτας του Πλάτωνα είναι τελικά η ιδανική φιλία ….

Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ