Ξέρω, ξέρω, σας φαίνεται περίεργο που έρχομαι μεσοβδόμαδα με ταινιοπρόταση! Υπάρχουν, όμως τόσες ταινίες που είναι κρίμα να μην τις γνωρίσουμε κι είναι εξίσου πολλές κι οι σημαντικότερες κατηγορίες. Πράγμα που σημαίνει… ο Φεβρουάριος θα έχει αύρα… χρυσή μέχρι τέλους!
Για απόψε σας έχω μία ταινία η οποία στην απονομή του 1994 ξεχώρισε με τις υποψηφιότητες που απέσπασε στις πιο σημαντικές κατηγορίες κι εγώ την ξεχώρισα για το βραβείο του Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου.
Μέσα του 19ου αιώνα: Η Ada McGrath (Holly Hunter) είναι μία Σκωτσέζα την οποία ο πατέρας της τη στέλνει στη Νέα Ζηλανδία για να παντρευτεί τον άποικο Alisdair Stewart (Sam Neill). Στη νέα γη η Ada ταξιδεύει μαζί με την κόρη της, τη Flora (Anna Paquin). Αυτό που είναι πολύ ιδιαίτερο με την Ada είναι πως… δεν έχει ξαναμιλήσει από τότε που ήταν έξι ετών. Εκφράζεται μόνο μέσω του πιάνου της, ενώ το ρόλο του διερμηνέα όταν χρησιμοποιεί τη νοηματική έχει αναλάβει η Flora. Όταν αποβιβάζονται στις ακτές της Νέας Ζηλανδίας, όλα της τα πράγματα πάνε στο νέο της σπίτι εκτός από το πιάνο της, καθώς ο Alisdair λέει πως δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτό. Τότε είναι που ο φίλος του Alisdair, ο George Baines (Harvey Keitel), ο οποίος ζει με τους Maori κι έχει υιοθετήσει τις συνήθειές τους, θα πάρει το πιάνο στο σπίτι του και θα αφήνει την Ada να παίζει, με τον όρο να του κάνει μαθήματα. Σύντομα, όμως, το αίσθημα εγκλωβισμού της Ada στη νέα της ζωή θα τη φέρει πιο κοντά στο George, ενώ κι η ρήξη δε θα αργήσει να φανεί στον ορίζοντα.
Η Jane Campion («The Portrait of A Lady», «Holy Smoke», «In The Cut») υπογράφει τόσο το σενάριο, όσο και τη σκηνοθεσία στα «Μαθήματα Πιάνου». Το αποτέλεσμα που το σινεφίλ κοινό παρέλαβε το 1993 ήταν μία εξαιρετική ιστορία, η οποία ταξιδεύει τους θεατές σε μία άλλη εποχή, σε έναν άλλο κόσμο. Σ’ αυτό συμβάλλει κι η εξαιρετική φωτογραφία και καλλιτεχνική διεύθυνση στην παραλία και στα δάση όπου εκτυλίσσεται η πλοκή – ειδικά στις σκηνές στην παραλία πραγματικά «χαζεύεις»! Αυτό, όμως, που καθηλώνει το θεατή είναι ο χαρακτήρας της Ada. Η δυναμική που εκπέμπει η ιστορία μίας γυναίκας η οποία επέλεξε να μην ξαναμιλήσει και που εκφράζεται μέσα από τη μουσική της, η μεταμόρφωση που βλέπεις να συμβαίνει μπροστά στα μάτια σου όταν τα δάχτυλα της Ada χορεύουν επάνω στα πλήκτρα, αλλά και πώς όλη της η στάση κι η ενέργεια επηρεάζει τον καθένα δίπλα της είναι – σχεδόν – υπνωτιστική. Κερασάκι στην κινηματογραφική αυτή «τούρτα» η εκπληκτική μουσική του Michael Nyman («The Cook, the Thief, His Wife and her Lover», «The End of the Affair», «Gattaca»).
Τα «Μαθήματα Πιάνου», λοιπόν, συγκέντρωσαν ένα άκρως επαρκές σύνολο «δικαιολογητικών» για να βρεθεί η ταινία υποψήφια για Oscar Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου, Καλύτερης Φωτογραφίας, Καλύτερων Κοστουμιών και Καλύτερου Μοντάζ. Κι αν κι εκείνη τη χρονιά νικήτρια στις δύο πρώτες κατηγορίες αναδείχθηκε η «Λίστα του Σίντλερ», η Jane Campion ανταμείφθηκε για τη δουλειά της με το Oscar Σεναρίου.
Για το cast:
Θα μου επιτρέψετε σε αυτό το σημείο να αφιερώσω γραμμές στην Anna Paquin και στη Holly Hunter. Κι αυτό όχι γιατί υποβαθμίζω τη συμβολή των Harvey Keitel και Sam Neill στην ταινία, το αντίθετο, μάλιστα. Οι δύο άντρες έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για να ερμηνεύσουν τους ρόλους τους. Οι ιστορίες της επιλογής, όμως, των ηθοποιών για τους ρόλους της Ada και της Flora έχουν αρκετό ενδιαφέρον.
Ας ξεκινήσω με τη μικρή – τότε – Anna Paquin. Η Paquin επελέχθη ανάμεσα από πέντε χιλιάδες παιδιά (!) που είχαν κάνει οντισιόν για το ρόλο της Flora κι αυτό έγινε μετά την επιλογή της Hunter για το ρόλο της Ada. Ο λόγος είναι πως η Hunter είναι αρκετά μικροκαμωμένη κι έπρεπε να καταλήξουν σε ένα κορίτσι ηλικίας εννέα έως δεκατριών ετών που θα μπορούσε να έχει μία ομοιότητα με τη Hunter. Επίσης, η Paquin παρέλαβε το σενάριο της ταινίας… κομμένο, όπου περιλαμβάνονταν μόνο οι σκηνές στις οποίες έπαιζε η ίδια. Μάλιστα η ίδια λέει πως την ταινία την είδε όταν είχε πια ενηλικιωθεί!
Μετά από αυτές τις έξτρα πληροφορίες πάμε στο υποκριτικό κομμάτι. Η Anna Paquin κατάφερε κυριολεκτικά να αποστομώσει τους θεατές με την ερμηνεία της. Οι εκφράσεις της, οι αντιδράσεις της ήταν τόσο αυθεντικές, κάνοντάς την ένα με το χαρακτήρα της. Και μιλάμε για ένα κοριτσάκι μόλις εννέα ετών τότε. Έφερε στην επιφάνεια την παιδικότητα της Flora που έρχεται σε σύγκρουση με την απότομη ενηλικίωση. Γιατί πώς αλλιώς θα χαρακτήριζε κανείς το γεγονός πως από πολύ μικρή ηλικία η Flora έπρεπε όχι απλά να γίνει διερμηνέας για τη μητέρα της, αλλά και πόσο την άλλαξαν όσα συνέβησαν από τότε που έφτασαν στη Νέα Ζηλανδία; Η ερμηνεία της Anna Paquin είναι κι αυτή που της χάρισε το Oscar Β’ Γυναικείου Ρόλου, κάνοντάς τη τη δεύτερη νεότερη ηθοποιό που βραβεύτηκε, μετά την Tatum O’ Neal, που σε ηλικία δέκα ετών κέρδισε το ίδιο βραβείο το 1974 για το «Paper Moon».
Εκείνη, όμως που αξίζει πραγματικά το χειροκρότημα είναι η Holly Hunter, καθώς η τελική έκβαση έκανε μέχρι και την Isabelle Huppert, επίσης υποψήφια για το ρόλο της Ada, να μετανιώνει που τελικά άφησε το ρόλο. Αν και μάλλον ήταν αναπόφευκτο, καθώς κι η ίδια η Campion, αφότου παραδέχθηκε πως φανταζόταν τελείως διαφορετικά την Ada, όταν είδε τα δοκιμαστικά βίντεο, η Hunter την καθήλωσε με το βλέμμα της. Η Hunter επιστράτευσε τη δεξιοτεχνία της στο πιάνο – στις περισσότερες σκηνές παίζει η ίδια πιάνο -, ενώ αφιέρωσε χρόνο για να μάθει μία νοηματική που ένιωθε οικεία και για τα χέρια της κι από εκεί κι ύστερα… έπαιζε με το σώμα της. Έχω πει άπειρες φορές και σίγουρα το έχετε εμπεδώσει πως ο καλός ηθοποιός δε χρειάζεται ατάκες, χρησιμοποιεί το σώμα του. Φανταστείτε, λοιπόν, τι «ατού» ήταν αυτό για τη Hunter, αφού δε μιλάει σχεδόν καθόλου την ταινία. Μόνο στον πρόλογο και τον επίλογο της ταινίας ακούμε τη φωνή της, αλλά δε τη ΒΛΕΠΟΥΜΕ να μιλάει.
Σε όλη την ταινία η Hunter μιλά με το βλέμμα, με τα χέρια, με το κορμί. Ακόμη κι όταν παίζει πιάνο, «μιλάει» στο θεατή, όχι μόνο στο Baines.
Η Ada της, λοιπόν, για όλα αυτά, εξασφάλισε την υποψηφιότητα αλλά και τη νίκη του Oscar Α’ Γυναικείου Ρόλου για τη Holly Hunter.
Πρωταγωνιστούν: Holly Hunter, Anna Paquin, Harvey Keitel, Sam Neill, Kerry Walker, Geneviève Lemon κ.α.
Φέτος υποψήφιοι για Oscar Πρωτότυπου Σεναρίου είναι οι:
Alejandro González Iñárritu, Nicolás Giacobone, Alexander Dinelaris, Jr. και Armando Bo, «Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)”
Richard Linklater, «Boyhood»
E. Max Frye και Dan Futterman, «Foxcatcher»
Wes Anderson και Hugo Guinness, «The Grand Budapest Hotel»
Dan Gilroy, «Nightcrawler»