Το αλκοόλ είναι μία ψυχοτρόπος ουσία η οποία είναι νόμιμη οπότε κοινωνικά αποδεκτή αλλά και συμβολική. Λέμε για παράδειγμα, “πάμε για ένα ποτό”, αναφερόμενοι κυρίως στο γεγονός της συνεύρεσης και της διασκέδασης και όχι τόσο στο ποτό καθεαυτό.
Η νομιμοποίησή της, την καθιστά και εύκολα προσβάσιμη με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται συχνά το αλκοόλ ως ένα μέσο ανακούφισης από το στρες και τα προβλήματα. Συμπεριφορά που η πλειοψηφία των ενηλίκων έχει υιοθετήσει έστω μία φόρα στη ζωή τους, ενώ κάποιοι θα την υιοθετήσουν σε πιο συχνή βάση με τον κίνδυνο να εξαρτηθούν τελικά και να διαγνωσθούν ως αλκοολικοί. Οι σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες του αλκοολισμού είναι πολλές με κυριότερες την διανοητική φθορά του ατόμου και την κίρρωση του ήπατος στην οποία οφείλεται το 75% των θανάτων ατόμων εθισμένων στο αλκοόλ.
Μέσα στις καταστροφικές συνέπειες συγκαταλέγονται και τα ατυχήματα και τα εγκλήματα που προκλήθηκαν υπό την επήρρεια της μέθης (όπως ονομάζεται η οξεία τοξίκωση από αλκοόλ) και μπορεί να οδηγήσει σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές που βλάπτουν όχι μόνο τον χρήστη αλλά και τους υπόλοιπους.
Παρά τις σοβαρές επιπτώσεις, όταν καταναλώνεται σε μικρή ποσότητα μπορεί να έχει ωφέλιμες επιδράσεις στον οργανισμό. Για παράδειγμα, καρδιαγγειακές παθήσεις μπορεί να αποφευχθούν με ένα ποτήρι κόκκινο κρασί την ημέρα.
Τι γίνεται όμως με τις γυναίκες και την κατανάλωση αλκοόλ;
Έχει αποδειχθεί ότι οι γυναίκες μεθούν πιο γρήγορα από ό,τι άνδρες και με μικρότερες ποσότητες. Αυτό οφείλεται στο ότι οι πρώτες έχουν λιγότερα σωματικά υγρά από τους δεύτερους με αποτέλεσμα η συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα να είναι υψηλότερη αλλά ο χρόνος διάσπασής του από το συκώτι να παραμένει σταθερός. Έτσι οι γυναίκες βραχυπρόθεσμα βρίσκονται σε μεγαλύτερη διάρκεια υπό την επήρεια της μέθης και μακροπρόθεσμα το συκώτι τους διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσει από ό,τι των ανδρών.
Ένας ακόμη κίνδυνος που αφορά μόνο τον γυναικείο πληθυσμό είναι ο καρκίνος του μαστού. Πρόκειται για τον συχνότερο καρκίνο σε αυτόν τον πληθυσμό σε όλες τις προηγμένες χώρες με την επίπτωση να αυξάνεται ετησίως. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει θετική συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης αλκοόλ και ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Μάλιστα, η μελέτη “ Nurses Health Study” έδειξε ότι περισσότερα από 3 ποτήρια κρασί την ημέρα, τριπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Μια ακόμη συνέπεια από την υπερβολική κατανάλωση είναι αυτή που επηρεάζει την εμφάνιση. Αναλογιζόμενοι την ομορφιά ως κοινωνική αξία που απασχολεί περισσότερο τις γυναίκες αντί τους άνδρες, φαίνεται η επίδραση αυτή να είναι πιο ενοχλητική για εκείνες. Έτσι, η συστηματική κατανάλωση προκαλεί αφυδάτωση στο σώμα και στο δέρμα. Τα μάτια κοκκινίζουν καθώς τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται και η αναπνοή μυρίζει άσχημα. Επιπλέον, μια γυναίκα που πίνει πολύ, αυξάνει και το σωματικό της βάρος (όπου συνήθως το λίπος συσσωρεύεται στην κοιλιά και την παχαίνει) και δυσκολεύεται περισσότερο να χάσει τα περιττά κιλά.
Επιπρόσθετα, συχνή κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις γυναίκες τροποποιώντας την έμμηνο ρύση καθώς και τα επίπεδα γονιμότητας. Είναι επίσης δυνατόν να μειώσει τις πιθανότητες σύλληψης αλλά και να αυξήσει τον κίνδυνο της αποβολής σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Μιλώντας για εγκυμοσύνη, στο 30-50% των νεογέννητων αλκοολικών γυναικών, παρατηρείται το Εμβρυϊκό Αλκοολικό Σύνδρομο (FAS). Πρόκειται για μια σοβαρή αναπτυξιακή διαταραχή που οφείλεται στην μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ κατά τα κρίσιμα στάδια ανάπτυξης του εμβρύου το οποίο μέσω του πλακούντα κατανάλωσε επίσης όλο εκείνο το αλκοόλ που ήπιε η μητέρα. Αναλογιζόμενοι το μηδενικό επίπεδο ανοχής κι αντοχής στο αλκοόλ που έχει ένα έμβρυο, δημιουργείται το ερώτημα κατά πόσο μπορεί αυτή η αλκοολική κατάναλωση να ήταν και επώδυνη σωματικά για εκείνο.
Μερικά από τα χαρακτηριστικά του Εμβρυϊκού Αλκοολικού Συνδρόμου είναι: η χαμηλή νοημοσύνη, η νοητική καθυστέρηση, κάποιες διαταραχές συμπεριφοράς όπως η υπερκινητικότητα και η διάσπαση προσοχής, η μικροκεφαλία και άλλες παραμορφώσεις του προσώπου όπως μικρά κροταφικά οστά και αυξημένη απόσταση μεταξύ των ματιών, καθώς και διάφορες καρδιακές και νεφρικές ανωμαλίες. Εξαιτίας όλων αυτών των σοβαρών επιδράσεων, η πλειοψηφία των γιατρών συνιστούν στις εγκυμονούσες να απέχουν γενικά από το αλκοόλ κατά την διάρκεια της σύλληψης, της κύησης αλλά και του θηλασμού.
Να σημειωθεί ότι παθολογική χρήση αλκοόλ δεν θεωρείται μόνο η συστηματική λήψη μεγάλων ποσοτήτων καθημερινά αλλά επίσης και η ύπαρξη μεγάλων νηφάλιων διαστημάτων που εναλλάσσονται με περιόδους ημερήσιας κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων που διαρκούν εβδομάδες ή μήνες, καθώς και η συστηματική λήψη μεγάλων ποσοτήτων μόνο τα σαββατοκύριακα.
Καταλήγοντας, το αλκοόλ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να αξιοποιούνται οι θετικές του δράσεις, είτε αυτές αφορούν την υγεία όπως αναφέραμε είτε την ευχάριστη επίδραση στην διάθεση που μπορεί να προκαλέσει. Είναι σημαντικό να βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ατόμου, το οποίο ακόμη κι αν τύχει να το χρησιμοποιήσει περιστασιακά ως αγχολυτικό που του προσφέρει διέξοδο από τις έγνοιες, να μη ξεχνά πως του προσφέρει μοναχά στιγμιαία ανακούφιση και όχι τις λύσεις στα προβλήματά του. Είναι παγίδα η διέξοδος να καταλήξει σε αδιέξοδο και τελικά να παραμείνουν και τα προβλήματα αλλά να έρθει ακόμη ένα, ο αλκοολισμός. Όσο πιο καλά γνωρίζει κανείς τον εαυτό τόσο καλύτερα μπορεί να αναγνωρίσει τα όριά του και τη λειτουργική σχέση που μπορεί να έχει με μια ψυχοτρόπο ουσία όπως το αλκοόλ, ώστε να παραμένει εκείνο υπό τον έλεγχό του και όχι ο ίδιος υπό την επήρεια του.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τα άτομα που έχουν ήδη εξαρτηθεί, η απεξάρτηση καλό θα είναι να εστιάσει όχι μόνο στην ιατρική ανακούφιση των συμπτωμάτων του στερητικού συνδρόμου αλλά κυρίως στην ανακάλυψη των εσωτερικών αιτιών που οδήγησαν το άτομο στον εθισμό και στην αντιμετώπισή τους. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με ατομική ψυχοθεραπεία είτε με συμμετοχή σε κάποιο πρόγραμμα απεξάρτησης με ανοιχτή ή κλειστή κοινότητα.
Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ
Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
–Εφηβεία και σεξουαλικότητα, από τη Μαρία Μάρκου
–Δώσε τόπο στην οργή, από την Μαρία Μάρκου
–Περί φιλίας…άνδρες & γυναίκες στο μικροσκόπιο, από τη Μαρία Μάρκου
