Γράφει η Μαρίνα Τοσουνίδου, γυναικολόγος – μαιευτήρας και συνεργάτης του doctoranytime.gr
Οι γυναικείες ορμόνες με την σειρά τους επηρεάζουν την ανάπτυξη του στήθους και των άλλων δευτερευόντων χαρακτηριστικών (τριχοφυΐα, φωνή, κατανομή λίπους), καθώς ρυθμίζουν την περίοδο.
Στις ωοθήκες μπορούν να δημιουργηθούν διάφορες κύστες. Οι κύστεις ωοθηκών μπορεί να παρομοιαστούν με ανώμαλους σάκους γεμάτους με υγρό. Οι κύστες ποικίλουν: μπορεί να είναι κάτι απλό χωρίς λόγο ανησυχίας, μπορεί όμως να είναι και κάτι που χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Συνήθως οι κύστες δεν έχουν συμπτώματα και εντοπίζονται με έναν τυπικό γυναικολογικό έλεγχο (υπερηχογράφημα). Το υπερηχογράφημα μάς δείχνει τον αριθμό (μία ή πολλές), τη θέση, το μέγεθος, και το περιεχόμενο (διαυγές, αιματηρό, παχύρρευστο, μικτό). Έτσι μας δίνει τη διάγνωση ή την υποψία για την διαφορική διάγνωση της κύστης.
Οι κύστες θα προκαλέσουν έντονο πόνο και είναι επικίνδυνες για τη ζωή όταν έχουν σπάσει (ρήξη κύστης) – ελευθερώνοντας το περιεχόμενό της στην κοιλιακή χώρα ῄ έχουν συστραφεί (συστροφή κύστης) – δηλαδή να φράξει την παροχή αίματος στην ωοθήκη. Και οι δυο λόγοι είναι πολύ σοβαροί και απαιτούν άμεση ιατρική επέμβαση.
Άλλες φορές οι κύστεις μπορούν να δημιουργήσουν:
* Πίεση, βάρος η πόνο χαμηλά στην κοιλιά
* Συχνοουρία, από πίεση που ασκούν στην ουροδόχο κύστη
* Πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
* Πόνο στην περίοδο
Τι προκαλεί τις κύστεις
Δεν υπάρχει ξεκάθαρη αιτία που μπορεί να δημιουργήσει τις κύστες στις ωοθήκες. Συνήθως οφείλονται σε ορμονικές διαταραχές:εκείνο που είναι σίγουρο είναι πως δεν έχουν σχέση με κληρονομικότητα και ότι δεν αποτελούν κατά κανόνα ένδειξη καρκίνου
Οι πιο συνηθισμένοι τύποι κυστών είναι:
Λειτουργικές κύστες. Είναι οι πιο συνηθισμένες και δημιουργούνται κατά τον κύκλο. Κάθε μήνα οι γυναικείες ωοθήκες δημιουργούν περίπου 20 κύστες οι οποίες περιέχουν ωάρια. Όταν ένα ωράριο ωριμάσει, η κύστη που το περιέχει, (περίπου 2 cm) σπάει, απελευθερώνοντάς το, ενώ οι υπόλοιπες καταστρέφονται.
* Ωοθηλακικές κύστες. Είναι οι κύστες που δημιουργούνται αν δεν σπάσει το ωάριο. Αυτές συνήθως εξαφανίζονται μετά από δύο ή τρεις μήνες.
* Ωχρινική κύστη. Είναι κύστες που δημιουργούνται αν δεν απελευθερωθεί το ωάριο και περιέχουν αίμα. Συνήθως εξαφανίζονται μετά από μερικές εβδομάδες. Άλλες φορές μεγαλώνουν και προκαλούν πόνο η και αιμορραγία.
Ενδομητριωσικές κύστες: Αναπτύσσονται παράλληλα με την ενδομητρίωση στις ωοθήκες. Είναι επίσης γνωστές ως αιμορραγικές κύστες (“chocolate cysts”) εξαιτίας της χαρακτηριστικής τους εμφάνισης. Όταν υφίστανται ρήξη μπορεί να προκαλέσουν πυελικό πόνο, ακόμη και υπογονιμότητα.
Καλοήθεις νεοπλασματικές κύστες: Λιγότερο συνηθισμένες από τις λειτουργικές κύστες. Ο πιο συνηθισμένος τύπος είναι το καλοήθες κυστικό τεράτωμα ή η δερμοειδής κύστη.
Κακοήθεις κύστες: Παρουσιάζονται συχνά μετά την εμμηνόπαυση, αλλά μπορεί να εμφανιστούν σε κάθε ηλικιακή ομάδα
Πολυκυστικές ωοθήκες. Δημιουργούνται πολλαπλά ωοθηλάκια (κύστες που περιέχουν ωάρια) που όμως δεν ωριμάζουν σε κάθε κύκλο για να σπάσουν. Έτσι συσσωρεύονται με το χρόνο και δημιουργούν πολλαπλές μικρές κύστες στις ωοθήκες.
Θεραπεία
Εκείνο που θα κρίνει τον τρόπο θεραπείας είναι ο τύπος της κύστης! Ανάλογα με τον τύπο της κύστης και το ατομικό σου ιστορικό ο γυναικολόγος θα κρίνει την κατάλληλη θεραπεία.
Αναμονή. Οι λειτουργικές κύστες ωοθηκών συνήθως εξαφανίζονται μόνες τους μετά από λίγες εβδομάδες. Το επαναληπτικό υπερηχογράφημα θα μας δείξει την πορεία τους.
Αντισυλληπτικά. Σε περίπτωση που παραμένουν ή αυξάνουν σε μέγεθος ή αριθμό, χρησιμοποιούμε ορμονική θεραπεία. Γυναίκες που δημιουργούν συχνά κύστες στις ωοθήκες ή έχουν πολυκυστικές ωοθήκες λαμβάνουν αντισυλληπτικά δισκία για πρόληψη.
Χειρουργικά αφαιρούμε τις κύστες που παραμένουν, γίνονται μεγαλύτερες, περισσότερες ή έχουν περίεργη υφή στο υπερηχογράφημα και δημιουργούν πόνο. Υπάρχουν δύο χειρουργικές μέθοδοι για την αφαίρεση των κυστών.
Λαπαροσκοπικά και Λαπαροτομικά.
* Λαπαροσκοπικά αφαιρούνται οι κύστες που είναι μικρές και έχουν καλή όψη
* Λαπαροτομικά αφαιρούνται οι κύστες που είναι μεγαλύτερες και υπάρχει υποψία για κακοήθεια.
Οι κύστες ωοθηκών είναι ένα συνηθισμένο γυναικολογικό πρόβλημα. Οι περισσότερες κύστεις ωοθήκης είναι καλοήθεις (μη καρκινογόνες) και δεν προκαλούν συμπτώματα. Μερικές προκαλούν προβλήματα όπως πόνο και άστατη αιμορραγία. Μπορεί να είναι μια κύστη που θα εξαφανιστεί από μόνη της, μπορεί όμως να χρειαστεί και χειρουργείο… Το μόνο σίγουρο είναι ότι το μοναδικό σου όπλο είναι ο γυναικολόγος σου και η τακτική επίσκεψη σε αυτόν.