μάτια

από τη Ζέτα Συμεώνογλου, παιδίατρο*

Ο χρόνος που τα παιδιά περνούν εμπρός από μια οθόνη τηλεόρασης, παίζουν παιχνίδια στον υπολογιστή και στην κονσόλα του play-station έχει απασχολήσει γονείς, κηδεμόνες, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και όχι μόνο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η υπερβολική χρήση των screen-media (οθόνες συνδεδεμένες με όλα τα παραπάνω) σχετίζεται με κατάχρηση αλκοόλ στα νεανικά χρόνια, πρόωρες σεξουαλικές σχέσεις, εδραίωση αρνητικής εικόνας του ατόμου για το σώμα του, διατροφικές διαταραχές,κακής ποιότητας ύπνος,  μειωμένη απόδοση στο σχολείο και εφηβική παχυσαρκία.

Ειδικά, η συσκευή της τηλεόρασης η οποία κυριαρχεί σε όλα τα σπίτια παγκοσμίως, είναι  γοητευτικός πόλος έλξης για τα παιδιά. Σύμφωνα με την έκθεση της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής,στο πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά την Επικοινωνία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης,  το μέσο παιδί δαπανά 8 ώρες καθημερινά μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή της τηλεόρασης, καθιστώντας αυτήν τη δραστηριότητα τη δεύτερη σε διάρκεια μετά τον ύπνο!

Το ερώτημα πόσες ώρες μπορούν να παρακολουθούν τα παιδιά τηλεόραση οδήγησε την Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία να προτείνει τα παρακάτω :

• τα νήπια κάτω των τριών ετών δεν χρειάζεται να βλέπουν τηλεόραση,  διότι σε αυτό το στάδιο ανάπτυξής τους , η ταχύτατη εναλλαγή των εικόνων δεν τους επιτρέπει την κατανόηση του περιεχόμενου των προγραμμάτων
• τα παιδιά 3-5 ετών καλό θα ήταν να βλέπουν τηλεόραση περίπου μισή ώρα την ημέρα αλλά μόνο επιλεγμένα παιδικά προγράμματα
• τα παιδιά σχολικής ηλικίας μπορούν να σπαταλούν περίπου δύο ώρες μπροστά σε οθόνες τηλεόρασης ή υπολογιστή κατά μέσο όρο την ημέρα.

‘Δεν είμαστε εναντίον των μίντια’, τονίζει η δρ. MarjorieHogan,από το Πανεπιστήμιο της Minnesota στηνMinneapolis και συνεχίζει: «Αγαπάμε τα μίντια. Το ζήτημα είναι πώς να τα χρησιμοποιούμε σωστά». Ορισμένα τηλεοπτικά προγράμματα, όπως η αμερικάνικη παιδική σειρά «Sesamestreet», έχει φανεί για παράδειγμα ότι βοηθάει τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να αποκτήσουν ενσυναίσθηση.

Πριν απλά απομνημονεύσουμε τον αριθμό των  επιτρεπόμενων ωρών  τηλεθέασης των παιδιών ανά ηλικία ας αναλογιστούμε και τα παρακάτω:

–Ενημερώνουμε το παιδί για τις ώρες που διαθέτει να δει τηλεόραση και του εξηγούμε τους λόγους. Συζητάμε μαζί του πότε θα προτιμούσε να δει τηλεόραση και ποιες ώρες κατά την διάρκεια της εβδομάδας. Καθώς επίσης και τί εναλλακτικές επιλογές έχει για να απασχοληθεί ή να χαλαρώσει. Τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν έτσι ένα μάθημα ζωής ενώ δεν αντιμετωπίζουν τον περιορισμό χρόνου τηλεθέασης ως κάτι αρνητικό.

–Μένουμε μαζί του και παρακολουθούμε τηλεόραση μαζί . Αφήνουμε καταρχήν το παιδί να επιλέξει το πρόγραμμα  και να σας παρουσιάσει τις προτιμήσεις του. Του στέλνουμε έτσι  το μήνυμα ότι μας ενδιαφέρει η γνώμη του και βρίσκουμε σημαντικό αυτό που κάνει. Παιδιά που παρακολουθούν τηλεόραση με έναν γονιό, τουλάχιστον, έχουν ψηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις από αυτά που απλά περνούν τις ίδιες ώρες μόνα τους απέναντι στην τηλεόραση.

-Μπορούμε να παρουσιάσουμε την παρακολούθηση της τηλεόρασης ως ανταμοιβή για κάτι που χρειάζεται να κάνουν ή δυσκολεύτηκαν να κάνουν.

–Προτιμούμε να παρακολουθούμε συγκεκριμένες εκπομπές και όχι απλά ό,τι διαθέτει εκείνη τη στιγμή το πρόγραμμα της τηλεόρασης. Αν αυτό δεν είναι εύκολο μπορούμε να ‘γράψουμε’ στο DVDκάποια αξιόλογα προγράμματα και να τα παρουσιάσουμε στα παιδιά μας  την κατάλληλη στιγμή.

-Επιλέγουμε να παρακολουθήσουμε μαζί  προγράμματα φιλικά στο παιδί χωρίς βία, με χιούμορ, κατάλληλα για την αθωότητα της παιδικής ηλικίας ή προσαρμοσμένα σε κάθε ηλικία. Ο ύπνος τους έτσι θα είναι συνεχόμενος και καλής ποιότητας, χωρίς ίσως εφιάλτες. Για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας προτιμούμε αυτά που ενθαρρύνουν τα παιδιά να απαντάνε με λέξεις, ήχους και να συμμετέχουν σε τραγουδάκια.

-Βοηθάμε το παιδί να παρακολουθεί τηλεόραση  με κριτικό μάτι. Κατά την διάρκεια της εκπομπής πληροφορούμε το παιδί για το τι συμβαίνει εάν είναι μικρό για να καταλάβει αυτό που βλέπει. Αν είναι μεγαλύτερο, προτείνουμε να κάνει ερωτήσεις και σχόλια για αυτό που παρακολουθούμε, για τα οποία συζητούμε . Εάν υπάρξουν διαφημίσεις μπορούμε να τον βοηθήσουμε να διαχωρίσει την διαφορά μεταξύ του προγράμματος και αυτών.

–Ενισχύουμε ή αναπαράγουμε  το περιεχόμενο μιας εκπομπής που παρακολουθήσαμε με το παιδί μας. Για παράδειγμα του δείχνουμε ένα ζωάκι σε ένα βιβλίο σχετικό με τον ήρωα της εκπομπής ή όταν στρώνουμε το τραπέζι μαζί του, του δείχνουμε τρία πιάτα ή πιρούνια εάν νωρίτερα  είχε ακούσει τραγουδάκι για το τρία.

–Καλό θα ήταν να μην τρώνε τα παιδιά μπροστά από την τηλεόραση. Ειδικά αν μόνα τους παρακολουθούν τις τηλεοπτικές εκπομπές.

-Εάν έχει περάσει ο επιθυμητός χρόνος τηλεθέασης και έξω είναι μια βροχερή μέρα προτείνουμε το ακόλουθο παιχνίδι. Γράφουμε σε χαρτάκια διάφορες άλλες δραστηριότητες, τις τοποθετούμε σε ένα βάζο και διαλέγουμε  στα τυφλά ένα χαρτάκι. Έτσι τα παιδιά θα δουν όλη την διαδικασία σαν παιχνίδι και δεν θα αντιδράσουν αρνητικά στην διακοπή της τηλεθέασης.

Παράλληλα όμως με τις παραπάνω επιστημονικές μελέτες,  υποδείξεις και τις παραινέσεις και την τοποθέτηση ορίων από την μεριά των κηδεμόνων, σύμφωνα με έκθεση της Παιδιατρικής Αμερικανικής Ακαδημίας οι γονείς χρειάζεται να μεριμνούν ώστε να μην υπάρχει τηλεόραση στα δωμάτια των παιδιών τους.

Παράλληλα ας μας μείνει στο μυαλό η εικόνα μιας οικογένειας που κάποιες φορές διασκεδάζει μπρος από μια τηλεόραση, όλοι μαζί με αστεία, σχόλια και πειράγματα. Τέτοιες στιγμές δεν έχει νόημα να καταγράφονται οι ώρες που τα μικρά ή τα μεγαλύτερα παιδιά βλέπουν τηλεόραση.

*Η Ζέτα Συμεώνογλου είναι παιδίατρος και και συνεργάζεται με το doctoranytime.gr ,που σας εξασφαλίζει μια πιο εύκολη καθημερινότητα για τη φροντίδα της υγείας σας, καθώς:
– Βρίσκετε τον κατάλληλο γιατρό αξιολογώντας πληροφορίες όπως βιογραφικό, εμπειρία, εξειδίκευση, κόστος επίσκεψης, αξιολόγηση άλλων ασθενών κ.α.
– Κλείνετε το ραντεβού σας δωρεάν & online οποιαδήποτε στιγμή και σε λιγότερο από 1΄
– Έχετε τον πλήρη έλεγχο της παρακολούθησης της υγείας σας, διατηρώντας το ιατρικό ιστορικό σας στην προσωπική σας σελίδα!

Σχετικά άρθρα:

–Κάνει το παιδί να βλέπει τηλεόραση; από την Έφη Νικολοπούλου

–Παιδί: Τηλεόραση και υγεία

–Τι Σημαίνει Ποιοτικός Χρόνος με το Παιδί μου; από την Έφη Νικολοπούλου