Νέτη Φίλια

από τη Νέτη Φίλια– Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας*

Πολύς λόγος έχει γίνει για την αυτοπεποίθηση και τη σημασία της στην εξέλιξη και προσωπική ανάπτυξή μας. Όλοι οι γονείς με συνειδητό ή απλώς αυτόματο τρόπο επιδιώκουν με διάφορους τρόπους να εμφυσήσουν αυτοπεποίθηση στα παιδιά τους. Ωστόσο η αυτοπεποίθηση δεν είναι απλώς μια ιδιότητα που οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν ή να μεταβιβάσουν στα παιδιά τους. Η αυτοπεποίθηση αποκτάται μέσα από το βίωμα και χτίζεται με την επιτυχία και την ικανοποίηση που έρχεται μετά από προσωπική προσπάθεια. Τα παιδιά μέσα από την εμπειρία που σταδιακά αποκτούν από τα διάφορα βιώματα, αντιλαμβάνονται πως η ζωή αποτελείται –εκτός των άλλων- και από μια σειρά από προβλήματα στα οποία καλούμαστε να βρούμε λύση.

Δεν έχει σημασία τόσο τι λέμε στα παιδιά, όσο τι παρατηρούν τα παιδιά στη δική μας συμπεριφορά για να μάθουν. Τα παιδιά βλέπουν και αξιολογούν πως αποδεχόμαστε και χειριζόμαστε εμείς την αποτυχία και αυτή η παρατήρηση επηρεάζει τη δική τους αντίδραση.

Αν για παράδειγμα θυμώνουμε βίαια σε περίπτωση που ο συνάδελφός μας πήρε την προαγωγή που θέλαμε, τότε τα παιδιά είναι πιθανόν να αντιγράψουν την ίδια συμπεριφορά όταν αντιμετωπίζουν τις δικές τους αποτυχίες.
Με τα λάθη το παιδί μαθαίνει να επεξεργάζεται τα συναισθήματα του. Π.χ., όταν ένα παιδί χάνει σε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που παίζει στο σπίτι με τον γονιό του, είναι πολύ πιο εύκολο και πιο ελεγχόμενο ως εμπειρία, από το να χάσει σε μια αντίστοιχη δοκιμασία σε δημόσιο περιβάλλον. Αυτό θα το βοηθήσει να συνηθίσει στον ανταγωνισμό, αλλά σαφώς με πιο ήπιο τρόπο. Η ήττα σε ένα παιχνίδι, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα γόνιμη, αν μέσα από αυτή το παιδί αρχίσει να σκέφτεται ποια λάθη έπαιξαν ρόλο αλλά και τρόπους να τα διορθώσει.

Αντίθετα από ό,τι νομίζουμε, η αυτοπεποίθηση δεν αποκτάται από τις συνεχείς νίκες. Η αυτοπεποίθηση χτίζεται με την επιτυχία που έρχεται μετά από προσπάθεια. Η καλύτερη ανταμοιβή έρχεται όταν κάποιος έχει βιώσει την ήττα, έχει προσπαθήσει και τελικά έχει βρει τρόπους να επιτύχει.

Αντίθετα, η εύκολη νίκη δίνει μια μη ρεαλιστική άποψη για τον εαυτό του αφού στον έξω, ανταγωνιστικό κόσμο κανείς δεν θα χαρίσει ποτέ τη νίκη. Επίσης οι χαρισμένες νίκες ουσιαστικά υποσκάπτουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού, αφού του δίνουν μια εσφαλμένη εικόνα για τις πραγματικές του ικανότητες. Άλλωστε μέσα από τα λάθη το παιδί ευαισθητοποιείται, κατανοεί πώς είναι να χάνουν και οι άλλοι, αποκτά ενσυναίσθηση (συναισθηματική κατανόηση των άλλων) και αυτοέλεγχο στις δύσκολες καταστάσεις.

*Η Νέτη Φίλια είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεύτρια. Για να επικοινωνήσετε μαζί της, μπορείτε να καλέσετε στο 6945-858780 ή να της γράψετε στο [email protected]

από τη Νέτη Φίλια–Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας*

Είναι μάταιο –και καμιά φορά καταναγκαστικό- για τους γονείς να προσπαθούν να τα κάνουν όλα τέλεια. Όπως δεν υπάρχουν τέλειοι άνθρωποι, έτσι και δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς. Ο περίφημος παιδίατρος- παιδοψυχαναλυτής Ντόναλντ Γουίνικοτ επινόησε τον όρο «αρκετά καλή μητέρα» θέλοντας έτσι να καταρρίψει την ανάγκη της «τέλειας μητέρας»: το πόσο μη-ρεαλιστικό και ανώφελο είναι να προσπαθεί μια μητέρα να κατακτήσει την τελειότητα. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι βασικοί κανόνες που είναι καλό να τις έχουμε στο μυαλό μας, όταν μεγαλώνουμε παιδιά:

• Ακόμα κι αν έχουμε «αδυναμία» σ’ ένα μας παιδί, είναι λάθος να δείχνουμε ότι το αγαπάμε περισσότερο από κάποιο άλλο.
• Ο ρόλος του γονιού είναι να οδηγεί το παιδί προς την αυτονομία και τη μελλοντική ομαλή ενηλικίωση: το μαθαίνει να τα καταφέρνει μόνο του, ώστε να γίνει αύταρκες, ικανό και προσαρμοστικό.
• Το παιδί χρειάζεται τη συμπαράσταση, τη βοήθεια και όχι τη λύση. Π.χ., δεν του λύνουμε εμείς τις ασκήσεις στα μαθηματικά, του μαθαίνουμε όμως τον τρόπο να τις λύνει μόνο του. Του δείχνουμε πού πρέπει να «κοιτάξει», αλλά όχι τι να «δει».
• Όταν η προειδοποίηση δεν αρκεί, τότε είναι καλύτερα να αφήνουμε το παιδί να υποστεί τις συνέπειες της κακής του συμπεριφοράς από το να το τιμωρήσουμε. Η εμπειρία που βιώνεται άμεσα είναι ο καλύτερος δάσκαλος.
• Σε στιγμές έντασης και όταν η σύγκρουση φαίνεται αναπόφευκτη, είναι προτιμότερο να φερθούμε ως… ενήλικες και να αποχωρήσουμε.
• Όσο πιο πολύ πιέζουμε ένα παιδί να συμμορφωθεί με τις επιθυμίες μας, χωρίς να του εξηγούμε με επιχειρήματα τον λόγο, τότε η άρνηση έρχεται ως φυσική αντίδραση στην πίεση που του ασκούμε.
• Το παιδί ασφυκτιά όταν είναι συνέχεια υπό επίβλεψη. Ας κάνει και λάθη, ώστε να μάθει απ’ τα λάθη του. Φυσικά εντός λογικών πλαισίων.
• Το να παραχαϊδεύουμε το παιδί είναι εξίσου λάθος με το να μη δείχνουμε αγάπη. Συχνά τα μοναχοπαίδια υποφέρουν από την υπερβολική αφοσίωση των γονιών τους.
• Η αγάπη μας προς το παιδί πρέπει να είναι ακατάλυτη και ακλόνητη. Όταν μας θυμώνει το παιδί είναι λάθος να το απειλούμε με φράσεις τύπου: “δεν σ’ αγαπάω πια”. Αντ’ αυτού μπορούμε να του πούμε : “είμαι θυμωμένος/η με αυτό που έκανες”.
• Μέσα διαπαιδαγώγησης και δεξιότητες ανατροφής όπως η άκαμπτη αυστηρότητα, η αδιαφορία, η υποτίμηση του παιδιού, η σωματική τιμωρία και οι εκβιασμοί, απλώς … αντενδείκνυνται.
• Ό,τι και να λέμε στο παιδί μας, δεν έχει και τόση σημασία αν εμείς δεν είμαστε συνεπείς με τη συμπεριφορά μας ως ενήλικες. Τα παιδιά μαθαίνουν και αντιγράφουν περισσότερα παρατηρώντας τους γονείς τους, παρά ακολουθώντας τις νουθεσίες τους.

*Η Νέτη Φίλια είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεύτρια.

Για να επικοινωνήσετε μαζί της, μπορείτε να καλέσετε στο 6945-858780 ή να της γράψετε στο : [email protected]

από τη Νέτη Φίλια–Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας*

Αυτή την εποχή που τα σχολεία είναι κλειστά και οι οικογενειακές διακοπές ακόμα αργούν, η κατασκήνωση μοιάζει με την ιδανική λύση για να περάσει το χρόνο του ένα παιδί, αρκεί βέβαια να είναι έτοιμο, εφ’ όσον πρόκειται για την πρώτη του φορά σ’ έναν τέτοιο χώρο. Ένα παιδί είναι έτοιμο να πάει κατασκήνωση όταν μπορεί να επεξεργαστεί ψυχικά τον αποχωρισμό από τους γονείς του.

Κι αυτό έχει μεγαλύτερη σχέση με τον τρόπο που έχει μεγαλώσει και λιγότερο με την ηλικία του.

Συνήθως, τα παιδιά από τα 6 τους περίπου χρόνια μπορούν να αποχωριστούν τους γονείς. Ωστόσο ένα παιδί που είναι προσκολλημένο στη μητέρα και στον πατέρα του, θα δυσκολευτεί να φύγει ξαφνικά για μεγάλο διάστημα μακριά τους. Aν το παιδί φανεί αρνητικό στην ιδέα της κατασκήνωσης, μπορείτε να συμφωνήσετε να μείνει λιγότερες μέρες.

Αναμφισβήτητα όμως υπάρχουν αρκετοί λόγοι που η κατασκήνωση αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για να ενισχυθεί η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και η ψυχοσωματική ωρίμανση ενός παιδιού. Ας δούμε τους σημαντικότερους:

– Ανακαλύπτει τον εαυτό του. Μέσα από την ποικιλία των ερεθισμάτων και δραστηριοτήτων, δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να ανακαλύψει και να αναπτύξει τις κλίσεις και τις ικανότητες του.
– Γίνεται πιο ανεξάρτητο, καθώς καλείται να πάρει αποφάσεις για τον εαυτό του, χωρίς την καθοδήγηση των γονέων. Μαθαίνει να διαχειρίζεται τις καθημερινές επιλογές για τον εαυτό του και να διαπραγματεύεται τις ανάγκες του όχι μόνο με τους συνομηλίκους του, αλλά και με ενήλικες εκτός από τους γονείς και τους δασκάλους.
– Γίνεται πιο ανθεκτικό καθώς καλείται να προσαρμοστεί και να επιβιώσει. Άρα του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει μια δυνατή αίσθηση της ταυτότητας, αυξάνοντας τις πιθανότητες αργότερα στη ζωή του να γίνει ικανότερο στο να λύνει προβλήματα σε νέες καταστάσεις.
– Μαθαίνει να αντιμετωπίζει τους φόβους του, καθώς καλείται να προσπαθήσει και να απολαύσει κατορθώματα και αλλαγές δίνοντας χώρο στη δημιουργικότητα του, στην έμφυτη τάση για μάθηση καθώς και στην ελεύθερη έκφραση.
– Εκπαιδεύεται σε κανόνες και όρια, μέσα από την ενίσχυση της ομαδικότητας και της συνεργατικότητας αποβάλει τον εγωκεντρισμό της παιδικής ηλικίας και γίνεται πιο υπεύθυνο.
– Έρχεται σε επαφή με τα αθλήματα και τη φύση και καλείται να υιοθετήσει ένα υγιεινό τρόπο ζωής, μακριά από την τεχνολογία (τηλεόραση, κινητά τηλέφωνα, internet) και ανακαλύπτει από την αρχή τη δημιουργική του δύναμη στον αληθινό κόσμο, με αληθινούς ανθρώπους, και αληθινά συναισθήματα. Η κατασκήνωση είναι αληθινή!!
– Η άμεση επαφή με τη φύση ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις κι έτσι διευκολύνει τη μάθηση. Ιδιαίτερα ευεργετική είναι η κατασκήνωση για παιδιά που έχουν ελλειμματική κοινωνική ανάπτυξη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Το πιο σημαντικό είναι όμως πως το παιδί μπορεί να χαλαρώσει, να γελάσει, να παίξει και να κάνει φίλους. Δεν είναι απαραίτητο να μείνει το παιδί ένα μήνα στην κατασκήνωση για να φανούν τα ευεργετικά της αποτελέσματα, ακόμα και 10 μέρες αρκούν.

*Η Νέτη Φίλια είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεύτρια.

Για να επικοινωνήσετε μαζί της, μπορείτε να καλέσετε στο 6945-858780 ή να της γράψετε στο : [email protected]

από τη Νέτη Φίλια–Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας*

O φόβος αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση που μας προστατεύει μπροστά σε ένα απειλητικό ερέθισμα. Είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης, γιατί μας κινητοποιεί να αντιμετωπίσουμε έναν πραγματικό ή υποτιθέμενο κίνδυνο.
Κατά την ανάπτυξή τους τα παιδιά αναπτύσσουν φόβους, οι οποίοι σταδιακά με την πάροδο του χρόνου εξασθενούν. Στην προσχολική ηλικία φοβούνται θορύβους, το σκοτάδι, φυσικά φαινόμενα όπως αστραπές και βροντές και ζώα.

Στα 6 με 7 οι φόβοι τους γίνονται περισσότερο υπαρξιακοί, ενώ μετά τα 8 με 9 αρχίζουν να μειώνονται. Ωστόσο σε μερικές περιπτώσεις, οι αρχικοί φόβοι μετατρέπονται σε φοβίες που διαταράσσουν την καθημερινότητα του παιδιού. Η φοβία –σε αντίθεση με τον φόβο- είναι ένας υπερβολικός και αδικαιολόγητος φόβος, δυσανάλογος προς το ερέθισμα που την προκαλεί. Κι ένα παιδί μπορεί να πιστεύει πως το φοβικό αντικείμενο θα του κάνει κακό και να μην συνειδητοποιεί πως ο φόβος του είναι παράλογος. Τόσο η ιδιοσυγκρασία, όσο οι εμπειρίες και το περιβάλλον του παιδιού συντελούν στην ανάπτυξη των φοβιών.

Επίσης οι φόβοι των παιδιών ενδέχεται να αντανακλούν μια γενικότερη δυσλειτουργία στην οικογένεια. Οι γονείς με τη συμπεριφορά τους αποτελούν πρότυπα προς μίμηση για το παιδί. Έτσι μια μητέρα με άγχη και φοβίες ενδέχεται να «διδάξει» στο παιδί της αντίστοιχους φόβους, ή αντίθετα ένα παιδί που φοβάται το σκοτάδι και βλέπει τον πατέρα του να μη φοβάται να μπει σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο, νιώθει μικρότερη ανησυχία.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να βοηθήσουμε το παιδί να κατευνάσει τον έντονο φόβο του, εκλογικεύοντάς, τον φέρνοντας επιχειρήματα που τον καταρρίπτουν, ή δείχνοντάς του πως εμείς τον αντιμετωπίσαμε σε μια παρόμοια κατάσταση.

Αυτό όμως που σίγουρα δε θα βοηθήσει ένα παιδί που φοβάται είναι να αγνοήσουμε τους φόβους του, να το αποπάρουμε λέγοντάς του πως είναι «φοβιτσιάρικο» ή «δειλό», να το φέρουμε βίαια σε επαφή με το φοβικό αντικείμενο ή να το απομακρύνουμε από αυτό.

Ιδιαίτερα στην τελευταία περίπτωση, μπορεί το παιδί να ηρεμήσει προσωρινά, όταν θα βρίσκεται μακριά από την τρομακτική για εκείνο κατάσταση, αλλά ο φόβος δε θα εξαλειφθεί. Αντίθετα, θα επανέλθει, πιθανότατα με μεγαλύτερη ένταση, την επόμενη φορά που το παιδί θα βρεθεί αντιμέτωπο με αυτό που φοβάται.

Στην περίπτωση που η φοβία επιμείνει, είναι φρονιμότερο να ζητήσουμε τη γνώμη ενός ειδικού, ο οποίος θα διαπιστώσει αν κάτω από τη φοβία υπάρχουν συναισθηματικές δυσκολίες και άγχη που ταλαιπωρούν το παιδί.

*Η Νέτη Φίλια είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεύτρια.

Για να επικοινωνήσετε μαζί της, μπορείτε να καλέσετε στο 6945-858780 ή να της γράψετε στο : [email protected]