Το 12% των παιδιών μέχρι 4 ετών και το 7% ηλικίας 5-12 ετών έχουν έλλειψη σιδήρου. Σε τι οφείλεται αυτό και πώς μπορούμε να αποκτήσουμε… σιδερένια παιδιά; Τα μικρά παιδιά συνήθως γίνονται αναιμικά επειδή δεν παίρνουν αρκετό σίδηρο με την τροφή τους, μας εξήγησε η παιδίατρος-νεογνολόγος Μάιρα Μυλωνοπούλου. Αναιμία μπορεί να προκληθεί επίσης όταν δεν παράγονται αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια ή όταν αυτά καταστρέφονται με ταχύ ρυθμό (αιμολυτική αναιμία), ωστόσο στα παιδιά η αναιμία συσχετίζεται κυρίως με την ανεπαρκή ποσότητα αιμοσφαιρίνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Ιδίως στη βρεφική ηλικία όπου τίθενται οι βάσεις της ανάπτυξης του παιδιού, η σιδηροπενία, ακόμη και όταν δεν έχει εξελιχθεί σε σιδηροπενική αναιμία, πρέπει να αντιμετωπίζεται πάντα με μεγάλη σοβαρότητα, επειδή έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει σημαντικά τη νοητική ανάπτυξη του παιδιού.
Γιατί ο σίδηρος είναι τόσο σημαντικός
Βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες στον οργανισμό και τους μυς για να το αποθηκεύσουν και να το χρησιμοποιήσουν. Είναι επίσης απαραίτητο συστατικό ορισμένων ενζύμων που σχετίζονται με τον μεταβολισμό του οργανισμού. Όταν δεν υπάρχει επαρκής πρόσληψη σιδήρου ή όταν υπάρχει απώλειά του, η πρώτη άμυνα του οργανισμού είναι να χρησιμοποιήσει τις αποθήκες του σιδήρου (π.χ. φεριτίνη). Όταν οι αποθήκες μειωθούν αρκετά αρχίζουν να εκδηλώνονται τα πρώτα σημάδια της σιδηροπενίας και στη συνέχεια της σιδηροπενικής αναιμίας.
2χρονα στο… στόχαστρο
Η συχνότητα της σιδηροπενικής αναιμίας είναι μεγαλύτερη στα παιδιά κάτω των δύο ετών, με τις ημερήσιες ανάγκες σε σίδηρο να αυξάνονται κατακόρυφα μετά τον 4ο μήνα ζωής τους. Και τούτο γιατί σε αυτήν την ηλικία ο ρυθμός ανάπτυξης του παιδιού είναι τάχιστος και ο οργανισμός δεν προλαβαίνει να καλύψει τις ανάγκες, αφετέρου γιατί ο σίδηρος που προσλαμβάνει το μωρό σταδιακά ελαττώνεται όσο αυτό μεγαλώνει και το διαιτολόγιό του εμπλουτίζεται και με άλλες τροφές εκτός από το γάλα, που είναι η κύρια πηγή σιδήρου κατά τους πρώτους έξι μήνες ζωής του.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Η έλλειψη σιδήρου εμφανίζεται με κόπωση, γενική αδυναμία και εξάντληση. Σε αρκετές περιπτώσεις τα παιδιά γίνονται ευερέθιστα, ανήσυχα, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν. Η έλλειψη σιδήρου συσχετίζεται επίσης με τη συνεχή επιθυμία για γλυκό. Ένας απλός τρόπος για να ελέγξετε εσείς την επάρκεια του παιδιού σε σίδηρο είναι να παρατηρήσετε το χρώμα του στα χείλη του και στο εσωτερικό κάτω μέρος των ματιών του: όταν είναι απαλό ροζ, σχεδόν διάφανο, και όχι ζωηρό, έντονο κόκκινο, τότε υποδηλώνεται έλλειψη σιδήρου. Ακόμα, μπορεί να παρουσιαστούν πονοκέφαλοι, λαχάνιασμα και βουητό στα αυτιά. Σε κάθε περίπτωση, η σιδηροπενία διαπιστώνεται στο παιδί με εξετάσεις αίματος.
Πόσο σίδηρο χρειάζεται το παιδί μου;
Τα βρέφη που θηλάζουν συνήθως καλύπτουν τις ανάγκες τους για σίδηρο από το μητρικό γάλα μέχρι τους 4 έως 6 μήνες. Τα βρέφη που πίνουν γάλα μόνο από μπιμπερό είναι απαραίτητο να ταΐζονται με γάλα ενισχυμένο με σίδηρο. Παιδιά από 1 μέχρι 12 ετών χρειάζονται 7 με 10 mg σιδήρου την ημέρα. Τα αγόρια στην εφηβεία χρειάζονται 11 mg σιδήρου την ημέρα ενώ τα κορίτσια της ίδιας ηλικίας 15 mg, καθώς ξεκινάει ο έμμηνος κύκλος τους και χρειάζεται να αναπληρώνουν την ποσότητα σιδήρου που χάνουν. Αν τα παιδιά αθλούνται εντατικά, τότε ίσως χρειαστεί να λάβουν συμπλήρωμα σιδήρου. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό το καθορίζει ο γιατρός.
Η σωστή πρόσληψη σιδήρου
Αν ο παιδίατρος σας συστήσει να δώσετε στο παιδί σας συμπληρώματα σιδήρου, η καλύτερη στιγμή για να τα πάρει είναι μισή ώρα με 15 λεπτά πριν από το φαγητό. Για την καλύτερη απορρόφησή του καλό είναι να δίνετε στο παιδί να πιει ταυτόχρονα φρέσκο χυμό πορτοκαλιού. Συνήθως μέσα στο πρώτο δίμηνο της θεραπείας αποκαθίστανται οι τιμές της αιμοσφαιρίνης και του αιματοκρίτη. Προσοχή, όμως, η επάρκεια σιδήρου στις μετρήσεις του αίματος δεν αποτελεί λόγο διακοπής της αγωγής, γιατί εάν δεν πληρωθούν και οι αποθήκες σιδήρου του οργανισμού, τότε σύντομα θα εμφανιστεί ξανά η αναιμία.
Μαγικές τροφές
Από τις καλύτερες πηγές σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας (μοσχαρίσιο, βοδινό κ.λπ.), το συκώτι, τα πουλερικά, το ψάρι, τα αυγά και τα όσπρια. Τα δημητριακά, οι πατάτες, ο μαϊντανός, οι φακές και το σπανάκι είναι επίσης «καλές» πηγές σιδήρου. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν ο σίδηρος προέρχεται από ζωικές τροφές διότι απορροφάται λιγότερο εύκολα από τον οργανισμό σε σχέση με τον σίδηρο από φυτικές τροφές.
Πηγή: http://www.talcmag.gr, κείμενο: Παναγιώτα Καρλατήρα