Όλοι οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν πως όταν ενηλικιωνόμαστε, ο εγκέφαλος σταδιακά παύει να αναπτύσσεται. Έτσι, από την ηλικία των 25 έως 30 οι νευρώνες αρχίζουν σιγά σιγά να αποδυναμώνονται. Έξι αλλαγές στη ζωή μας, όμως, μπορούν να εξασφαλίσουν μακροχρόνια τη δυναμική εγκεφαλική λειτουργία.
01 Διάβασμα ή παιχνίδια γρίφων και στρατηγικής. Ίσως ο πιο γνωστός τρόπος ώστε ο εγκέφαλος να παραμένει δραστήριος. Το διάβασμα, τα σταυρόλεξα κι οι σπαζοκεφαλιές και παιχνίδια όπως το σκάκι είναι ασχολίες που μπορούν να ενεργοποιήσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα και να την ενισχύσουν.
02 Τα τρυφερά συναισθήματα. Ακούγεται κάπως ρομαντικό ή και μεγαλεπήβολο. Αλλά η αγάπη για τους κοντινούς μας ανθρώπους είναι η βάση της καλής μας πνευματικής υγείας. Ας το σκεφτούμε απλά: όταν είμαστε συνεχώς αγχωμένοι και θλιμμένοι, κλεινόμαστε στον εαυτό μας, πράγμα που συνήθως οδηγεί στην κατάθλιψη. Κι η κατάθλιψη είναι μία απόρροια της κακής εγκεφαλικής υγείας. Δε χρειάζεται να είναι κανείς υπερβολικά κοινωνικός, αλλά η αλληλεπίδραση με πρόσωπα που αγαπάμε μας κάνει να βλέπουμε τη ζωή αισιόδοξα κι αυτό συμβάλλει στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου.
03 Αλλαγή του τρόπου που παίρνουμε αποφάσεις. Σε μία περίοδο περίπου τριάντα ετών, ο εγκέφαλός μας έχει (τρόπον τινά) χαρτογραφήσει τον τρόπο που λειτουργούμε στη ζωή μας. Γι’ αυτό και σε πολλές μας αποφάσεις τείνουμε να επιλέγουμε την πιο σύντομα και αποτελεσματική λύση, γιατί ο εγκέφαλος τη θεωρεί και την πιο ασφαλή. Από μία άποψη δεν είναι κακό, καθώς έτσι προφυλασσόμαστε από (πιθανώς) δυσάρεστες εξελίξεις. Από την άλλη, όμως, αποκλείουμε άλλα μονοπάτια στη ζωή μας τα οποία μπορούν και να επιφέρουν βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Έτσι, αν λίγο λίγο τολμάμε να απομακρυνόμαστε από την comfort zone μας, μπορούμε να διατηρήσουμε τον εγκέφαλό μας… νεότατο!
04 Μαθαίνουμε κάτι νέο. Το να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας μαθαίνοντας κάτι καινούριο, όπως μία ξένη γλώσσα ή υιοθετώντας ένα χόμπι, μπορεί να διατηρήσει την εγρήγορση του εγκεφάλου. Η προσπάθεια (αυτό)βελτίωσης, η απομνημόνευση κανόνων και τεχνικών κι ο σχεδιασμός μίας στρατηγικής προκαλούν σωματική και πνευματική ευεξία. Καλό είναι μάλιστα η ενασχόληση που θα επιλέξουμε να έχει κι έναν βαθμό δυσκολίας, όπως η ξένη γλώσσα ή η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου.
05 Η εξάσκηση. Ας το αναλύσουμε με ένα παράδειγμα. Έστω ότι ξεκινάμε να μάθουμε να χορεύουμε jazz. Αφοσιωνόμαστε για ένα τρίμηνο και μετά (για οποιονδήποτε λόγο) τα παρατάμε. Αν αποφασίσουμε να ξανασχοληθούμε με αυτό ένα χρόνο μετά, θα διαπιστώσουμε πως δε θυμόμαστε ούτε τα βασικά βήματα. Αυτό μπορεί να είναι απόδειξη αποδυνάμωσης της εγκεφαλικής λειτουργίας. Αντίθετα, η συνεχής εξάσκηση την ενισχύει, ενώ μετά μπορούμε να τελειοποιήσουμε την τεχνική μας.
06 Η γυμναστική και γενικά η σωματική δραστηριότητα. Όπως προείπαμε, “νους υγιής εν σώματι υγιές”: το ένα πάει χεράκι χεράκι με το άλλο! Άρα εκτός από τις ξένες γλώσσες, τα βιβλία ή τα χόμπι, μεγάλο ρόλο παίζει και η γυμναστική. Αποδεδειγμένα η γυμναστική ενισχύει τη μνήμη και τη νοητική λειτουργία. Συγκεκριμένα, η γυμναστική επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία του ιππόκαμπου, του τμήματος του εγκεφάλου που διαχειρίζεται την ικανότητα της μνήμης και γενικά των γνωστικών λειτουργιών. Ο ιππόκαμπος ρυθμίζει την παραγωγή κορτιζόλης που, όπως έχουμε πει πολλές φορές, σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί άγχος, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη και σε άλλες νευρολογικές παθήσεις, όπως η άνοια και το Alzheimer. Επίσης με τη γυμναστική βελτιώνονται η ικανότητα της συγκέντρωσης και η δημιουργικότητα. Ακόμη και το περπάτημα κι η τακτική χρήση σκάλας μπορούν να βοηθήσουν. Για την ακρίβεια ο καθηγητής Jason Steffener του Πανεπιστημίου Concordia του Μόντρεαλ διαπίστωσε μετά από έρευνες πως όσο πιο συχνά χρησιμοποιεί κάποιος τις σκάλες, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες εκφυλισμού του εγκεφάλου κι άρα διατηρείται περισσότερο η καλή εγκεφαλική λειτουργία.
Είναι τόσο απλό, τελικά, να εφαρμόσει κάποιος το γνωστό ρητό!
Photo credits: @cadop / @claybanks (unsplash)
