Κανονικά το όνομά του γραφόταν με ωμέγα, όμως ο σκηνοθέτης, μεταφραστής και θεωρητικός του θεάτρου, Αλέξης Σολομός, είχε επιλέξει το όμικρον. Μ’ αυτή την υπογραφή έκανε μια σπουδαία διαδρομή στον θεατρικό 20ό αιώνα, ξεκινώντας από το 1937. Ο Αλέξης Σολομός έφυγε από τη ζωή προχθές, στο σπίτι του, στην Αθήνα, σε ηλικία 94 ετών. Τα τελευταία χρόνια έβγαινε σπάνια. Μόνο κάποιες βόλτες στη Δεξαμενή έκανε, και πού και πού του έκανε συντροφιά και η καλή του φίλη, ηθοποιός Ολγα Τουρνάκη. «Απέδιδε το “λάλον ύδωρ”. Ηταν μια μεγάλη προσωπικότητα. Τα κείμενά του είναι ποταμός έρευνας, γνώσης και σκέψης. Ο Αλέξης δεν έδινε ποτέ την εντύπωση του πολύ σοφιστικέ. Ηταν ανάλαφρος άνθρωπος. Αλλά στη δουλειά ήταν σκληρός, υπέροχα σκληρός, δίκαιος πολύ και τίμιος. Ενας αληθινά ευγενής άνθρωπος», δήλωσε χθες στην «Κ» η Ολγα Τουρνάκη.
Δεν πρωτομπήκε ως σκηνοθέτης στο θέατρο, αλλά ως ενδυματολόγος. Σχεδίασε τα κοστούμια για τον «Μάκβεθ» που ανέβασε η Μαρίκα Κοτοπούλη το έτος 1937. Και την ίδια περίοδο άρχισε να δημοσιεύει κείμενα στο περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα» του Δημήτρη Φωτιάδη. Ετσι κι αλλιώς το γράψιμο ήταν μια δραστηριότητα την οποία μοίρασε ισότιμα ανάμεσα στις εκατοντάδες σκηνοθεσίες του -οι περισσότερες στο Εθνικό Θέατρο- αφήνοντας σπουδαίο δοκιμιακό και μεταφραστικό έργο, ενώ υπήρξε συνεργάτης και της «Κ». Η Κατοχή βρήκε τον Αλέξη Σολομό να σπουδάζει στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ένα διάστημα που δούλεψε ως ηθοποιός, ενδυματολόγος, μεταφραστής και κριτικός κινηματογράφου. Ηταν εκείνη η εποχή που συνεργάστηκε με το Θέατρο Αθηνών του Κωστή Μπαστιά, που εμφανίστηκε στο Θέατρο Διονύσια με τον θίασο Παπαδάκη, Παππά, Κωτσόπουλου, που σχεδίασε τα κοστούμια για την «Αΐντα» του Βέρντι που ανέβηκε στο θέατρο «Ολύμπια». Και ήταν το 1943 που πρωτοσυνεργάστηκε με τον Κάρολο Κουν και το Θέατρο Τέχνης, αλλά και με τον θίασο Μανωλίδου – Βεάκη, Παππά, Δενδραμή. Λίγο πριν τελειώσει ο πόλεμος είχε τελειώσει και τα πρώτα του θεατρικά έργα. Το πρώτο, «Ο τελευταίος ασπροκόρακας», ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης το 1944 και το δεύτερο, «Το μονοπάτι της λευτεριάς», από τον θίασο Παππά – Μερκούρη το 1945.
Τα χρόνια της Αμερικής
Μετά τον πόλεμο, ο Αλέξης Σολομός συνέχισε τις σπουδές του στην Αμερική. Κι από εκεί ξεκίνησε επίσημα τη σκηνοθετική του πορεία, στο Cherry Lane Theatre της Νέας Υόρκης, το 1947, και δύο χρόνια αργότερα στο Λονδίνο, παρουσιάζοντας τον «Καλιγούλα» του Καμύ στο Embassy Theatre. Ξαναπήγε στην Αμερική, στο Actor Studio, στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1949 και κάνει την πρώτη του συνεργασία με το Θέατρο Μουσούρη και την Ελλη Λαμπέτη στην «Κληρονόμο» και δεν σταματά να σκηνοθετεί. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο σκηνοθέτης του Εθνικού Θεάτρου, αφού σκηνοθέτησε περίπου 102 παραστάσεις από το 1950 ώς το 1992. Και φυσικά τα περισσότερα κείμενα του αρχαίου δράματος επί σαράντα χρόνια. «Ο Αλέξης Σολομός μαζί με τον Κουν ήταν οι ανανεωτές του αρχαίου δράματος. Η παράδοσή του συνεχίζεται μέχρι σήμερα», λέει ο κριτικός θεάτρου Σπύρος Παγιατάκης.
Αν προσθέσει κανείς και τις περίπου 65 συνεργασίες του με διάφορους αθηναϊκούς θιάσους, το ΚΘΒΕ και την Εθνική Λυρική Σκηνή, ο Αλέξης Σολομός έχει να μετράει περίπου 170 σκηνοθεσίες, υπηρετώντας όλα τα είδη του θεάτρου. Εξίσου ευρύ και το συγγραφικό του έργο: θεατρικά έργα και ένδεκα τόμοι με δοκίμια και αναλύσεις, ένα θεατρικό λεξικό και σύνθετα μελετήματα για διάφορες περιόδους του θεάτρου.
Το 1997, όταν το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα, ο ακαδημαϊκός και σκηνοθέτης Σπύρος Ευαγγελάτος είχε τελειώσει εκείνη την ομιλία με τα λόγια: «… η σύντομη αυτή ομιλία μου είναι απλώς ένα εγκώμιον για τον Αλέξη Σολομό, τον μεγάλο Ελληνα καλλιτέχνη που με το χιούμορ του -συνειδητά προτάσσω την αρετή του αυτή-, το βάθος της σκέψης του, την ευφάνταστη ευρηματικότητά του, την αγάπη του για τον άνθρωπο και την πνευματική σύλληψη της ζωής που πέτυχε να προβάλλει μέσα από το έργο του, καθίσταται ένας μεγάλος ποιητής του θεάτρου».
Αποχαιρετισμός
Σαν τελευταίο αποχαιρετισμό, κρατάμε από τον Αλέξη Σολομό ένα απόσπασμα από την ομιλία του σ’ εκείνη την εκδήλωση, όπου έδωσε το «παρών» όλο το ελληνικό θέατρο: «… διαστρεβλώνοντας τα αριστοφανικά έργα με δικές μας προσθήκες και φαντασιώσεις, άσχετες με την πρόθεση του κωμωδιογράφου, εξαφανίζουμε τον λυρικό ποιητή, τον σατιρικό αγωνιστή, τον πολιτικό φιλόσοφο και τον υπέροχο θεατρικό οραματιστή (…). Είμαι σίγουρος πως οι νεότερες γενιές των θεατρικών δημιουργών θα φροντίσουν να μη συμβεί ποτέ αυτό. Κι αν αντιληφθούν πως έχει αρχίσει κιόλας να συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα καταπολεμήσουν τον Αδικο Λόγο και θα βοηθήσουν τον Δίκαιο Λόγο να επικρατήσει».
* Η κηδεία του Αλέξη Σολομού θα γίνει αύριο το πρωί, στις 11.30 το πρωί, από τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στην Ανοιξη. Ηταν μια περιοχή που άρεσε πολύ στον Αλέξη Σολομό και την επέλεξε για τελευταία του κατοικία.
Πηγή: http://news.kathimerini.gr
