Σας έχει τύχει να ξυπνήσετε μέσα στη νύχτα νομίζοντας πως ο σύντροφος ή το παιδί σας σας μιλάει ενώ στην πραγματικότητα… κοιμούνται; Ή μήπως σας ανέφερε ένα πρωινό ο σύντροφός σας πως μιλούσατε τη νύχτα; Όμως φανερά ήσασταν κάπου στο όγδοο όνειρο και φυσικά δε θυμάστε καν το περιστατικό; Αν η απάντηση σε μία από αυτές τις ερωτήσεις (ή και στις δύο) είναι “ναι”… Τότε έχετε βιώσει μία σχετικά συνήθη συμπεριφορά ύπνου.
Η ομιλία κατά τον ύπνο είναι μία μορφή παραϋπνίας. Αυτό σημαίνει μία παράταιρη συμπεριφορά κατά τον ύπνο. Σύμφωνα με στατιστικές, δύο στους τρεις ανθρώπους έχουν ζήσει (ή θα ζήσουν) έστω μία φορά στη ζωή τους. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε πως η ομιλία στον ύπνο παρατηρείται περισσότερο στα παιδιά.
Όσο κι αν μας φέρνει σε αμηχανία το επόμενο πρωί, η ομιλία κατά τον ύπνο συνήθως δεν είναι λόγος να ανησυχήσουμε. Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι ένα προειδοποιητικό σινιάλο για κάτι που χρειάζεται διερεύνηση.
Για να καταλάβουμε γιατί μπορεί κάποια στιγμή να μιλήσουμε στον ύπνο μας…
Η πιο λογική εξήγηση που μπορούμε να δώσουμε είναι πως όταν κάποιος μιλάει στον ύπνο του, εξωτερικεύουν κάποια στοιχεία από το όνειρο που βλέπουν εκείνη τη στιγμή. Σκεφτείτε κάτι ανάλογο με το ζωάκι μας που μπορεί να μας τρομάζει όταν βλέπουμε τα πόδια του να τινάζονται. Όμως εκείνο στην πραγματικότητα ονειρεύεται πως τρέχει στη διάρκεια παιχνιδιού.
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, υπάρχουν ενδείξεις σε μελέτες πως μπορεί όντως να υπάρχει συσχετισμός της ομιλίας κατά τον ύπνο με τα όνειρα. Όπως γνωρίζουμε, τα όνειρα ξεκινούν όταν βρισκόμαστε στο στάδιο ύπνου REM. Rapid Eye Movement) σημαίνει το στάδιο του βαθύ ύπνου. Εντούτοις, αυτές οι ενδείξεις δε μπορούν να θεωρηθούν αδιάσειστες, καθώς η ομιλία κατά τον ύπνο μπορεί να εκδηλωθεί ακόμη και σε στάδια εκτός του REM.
Έχει παρατηρηθεί επίσης πως η ομιλία κατά τον ύπνο μπορεί να παρατηρηθεί σε συνδυασμό με άλλες συμπεριφορές… Όπως η υπνοβασία ή με νυχτερινό τρόμο (night terrors). Εδώ να ξεκαθαρίσουμε πως ό νυχτερινός τρόμος δεν έχει καμία σχέση με τους εφιάλτες. Στην πρώτη περίπτωση το άτομο δεν ξυπνά πλήρως και, όταν κάποιος προσπαθεί να το ξυπνήσει, το επεισόδιο μπορεί να διαρκέσει έως και 20 λεπτά χωρίς το άτομο να ανακτά άμεσα τη συνειδητότητά του. Επίσης, ακόμη κι όταν κάποιος ξυπνήσει, το μόνο που θυμάται είναι μία αίσθηση πανικού, σε αντίθεση με τον εφιάλτη που διαδραματίζεται στη διάρκεια του REM ύπνου.Οπότε και μπορεί να τον θυμηθεί.
Τι λένε οι ειδικοί;
Πολλές μορφές παραϋπνίας είναι καταστάσεις που παρατηρούνται στο στάδιο μεταξύ ύπνου κι αγρυπνίας. Έτσι η υπνοβασία ή, εν προκειμένω, η ομιλία κατά τον ύπνο μπορούν να συσχετιστούν με καταστάσεις όπου ο ύπνος διαταράσσεται. Αυτό βεβαίως συμβαίνει συνήθως εξαιτίας του άγχους ή της χρήσης αλκοόλ. Όμως μπορεί να συνδέεται και με πιο σοβαρά προβλήματα όπως μετατραυματικό στρες, υπνική άπνοια ή διαταραχές του REM ύπνου.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Αν και δεν είναι πολύ εύκολο να εξακριβώσει κανείς επακριβώς την “πηγή του κακού”, η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η υιοθέτηση συνηθειών που εγγυώνται έναν ποιοτικό ύπνο. Αυτό, εκτός από ισορροπημένη διατροφή και τακτική άσκηση, περιλαμβάνει περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ, μείωση του χρόνου που περνάμε σε μία οθόνη και η αποφυγή κατανάλωσης καφεΐνης. Τουλάχιστον τέσσερις ώρες πριν την βραδινή μας κατάκλιση. Ακόμη, οι ειδικοί συνιστούν να διατηρούμε ένα σταθερό ωράριο ύπνου. Να προσπαθούμε να κοιμόμαστε τουλάχιστον επτά έως οκτώ ώρες. Το δωμάτιο να είναι ήσυχο και σκοτεινό… Και σε μία μέση θερμοκρασία 18°C ώστε το σώμα να προετοιμαστεί κατάλληλα για ανάπαυση.
Σε κάθε περίπτωση, αν η ομιλία κατά τον ύπνο είναι συχνή και συνοδεύεται από έντονο αίσθημα φόβου ή απότομες αντιδράσεις… Δεν διστάζουμε να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό στις διαταραχές ύπνου.
Πηγή: Cleveland Health Clinic
Featured image: unsplash.com/@sinileunen
