«Θα ήταν θλιβερό να αντιγράψουμε την ταινία του Κιούμπρικ» ξεκαθαρίζει εξαρχής ο Γιάννης Κακλέας μιλώντας για το «Κουρδιστό πορτοκάλι». Ανατρεπτικό, προκλητικό, σουρεαλιστικό το έργο του Άντονι Μπέρτζες, παραμένει σημείο αναφοράς στην ιστορία του σινεμά. Το μυθιστόρημα που μετέφερε στη μεγάλη οθόνη, το 1971, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ -σε σενάριο του ίδιου του συγγραφέα – ανεβαίνει στο θέατρο Αποθήκη από την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, με τον Άρη Σερβετάλη να ερμηνεύει τον κεντρικό ήρωα και ένα καστ εκλεκτών ηθοποιών.
«Μια σπουδή πάνω στη βία» είναι για τον Γιάννη Κακλέα το έργο του Αντ. Μπέρτζες που «χτυπάει στο ανθρώπινο ένστικτο και κοιτάζει βαθιά την ανθρώπινη ύπαρξη». «Όπως θα έλεγε και ο Λου Ριντ, διαβαίνει την άγρια πλευρά της πραγματικότητας αλλά δεν στέκεται μόνο εκεί. Ασκεί μια ιδιότυπη σάτιρα στη βία, αποδομώντας την σταδιακά. Δεν μπορούμε να μην μιλάμε γι’ αυτά τα θέματα. Η βία είναι κάτι αποτρόπαιο όσο και πολύ δικό μας» ανέφερε ο σκηνοθέτης σε σημερινή συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της παράστασης.
Κατά τον Γιάννη Κακλέα πρόκειται για ένα έργο με βαθιά νοήματα που μπορεί εύκολα να διαστρεβλωθεί από κάποιες ακραίες ομάδες που το έχουν κάνει «ευαγγέλιό» τους. «Το έργο δεν εκθειάζει τη βία, δεν είναι ένα απλοϊκό κείμενο για να το πάρει κανείς και να το κάνει σύνθημα ή μπροσούρα» τόνισε για να προσθέσει:
«Η βία είναι μια έμφυτη δύναμη που η εξουσία πρέπει να διαπραγματευτεί με ειλικρινείς όρους. Δεν ξεπερνιέται με μια απλή διατύπωση της καταδίκης της, γιατί ακόμα και αυτοί που την καταδικάζουν έχουν ασκήσει και ασκούν βία με ποικίλους τρόπους. Όταν ο κρατικός μηχανισμός ασκεί πρώτος βία είναι αναπόφευκτο με τον ίδιο τρόπο να απαντήσει κι ο κόσμος. Μόνο με την αλλαγή μία κοινωνία μπορεί να διαπραγματευτεί ένα νέο τρόπο αντιμετώπισής της. Θα είμαστε ευτυχισμένοι αν αυτό περάσει έστω και σαν σταγόνα στους θεατές μας».
Το έργο φέρει από μόνο του και βιωματικά στοιχεία, καθώς ο Αντ. Μπέρτζες το έγραψε όταν μια ομάδα νεαρών πεζοναυτών επιτέθηκε και βίασε την έγκυο γυναίκα του, με αποτέλεσμα τη διακοπή της εγκυμοσύνης της και μια μετέπειτα απόπειρα αυτοκτονίας.
Τοποθετημένο σε χώρο και χρόνο που δεν καθορίζονται, το έργο αφηγείται την ιστορία ενός παραβατικού νέου της εργατικής τάξης, αρχηγού μιας συμμορίας η οποία διασκεδάζει με κλοπές, βιασμούς και βανδαλισμούς. Έπειτα από μια δολοφονία, ο πρωταγωνιστής φυλακίζεται και δέχεται να γίνει πειραματόζωο σε μία «πρωτοποριακή» μέθοδο σωφρονισμού που μελετά η κυβέρνηση, όπου η βία χρησιμοποιείται ως μέσο απόλυτης καταστολής.
Άρρηκτα συνδεδεμένο με την κινηματογραφική μεταφορά από τον Κιούμπρικ, το θεατρικό ανέβασμα του έργου ωστόσο καταφεύγει στο ομότιτλο δυστοπικό μυθιστόρημα του Μπέρτζες (σε μετάφραση Θοδωρή Πετρόπουλου) το οποίο 16 χρόνια αργότερα, μετέγραψε σε θεατρικό έργο, σε μια προσπάθεια να εκφράσει τις ενστάσεις του για την διαχείριση του έργου από τον Κιούμπρικ.
Αν και στοιχειωμένο από την αισθητική του ιδιοφυούς σκηνοθέτη, ο Γιάννης Κακλέας επιχειρεί μια πιο σκληρή ανάγνωση του έργου με έντονα τα στοιχεία του σωματικού θεάτρου. Κατά τον Γ. Κακλέα, πρόκειται για μία «ερευνητική παράσταση πάνω στο κείμενο, που δεν βασίζεται στα εφέ αλλά στους αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών που είχαν την κινησιολογική καθοδήγηση του Άρη Σερβετάλη και του επίσης μυημένου στο σωματικό θέατρο, ηθοποιού Δρόσου Σκώτη.
Ένα από τα βασικά ερεθίσματα του Μπέρτζες, όπως είπε ο Γιάννης Κακλέας, είναι ο Ρεμπό. «Ο Αλεξ – ο κεντρικός ήρωας του έργου – είναι μια καταραμένη ποιητική ψυχή, που επιθυμεί να ζει πέρα από τα όρια και βρίσκει μέσα από τη βία την αρνητική πλευρά της δημιουργίας, της έκφρασης και της ηδονής» εξήγησε ο ίδιος. Εξάλλου, η παράσταση τελειώνει και με μία σκέψη του Γάλλου ποιητή που ακούγεται από τον Άρη Σερβετάλη: «Τώρα που θεραπεύτηκα, απαλλαγμένος από κάθε ηθική, οπλισμένος με δύναμη, γίνομαι ένα με τη σκληρή πραγματικότητα. Η εποχή που ανατέλλει είναι αμείλικτη και είμαστε μόνο στην αρχή. Πρέπει οπωσδήποτε να είσαι στο πνεύμα της εποχής, έτσι δεν είναι;».
Τον θίασο του «Κουρδιστού πορτοκαλιού» συμπληρώνουν οι Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Αντίνοος Αλμπάνης, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Κίμωνας Φιορέτος, Νεκτάριος Λουκιανός και Χρήστος Μαλάκης.
Πηγή: ΣΚΑΪ
